Johannes a Lasco - pagina 105

met verbazing vervullen. H i j h a d toch een ziek lichaam! M a a r geen moeite en inspanning was hem te veel. H i j w o o n d e te Pinckow m a a r was zelden thuis. Veel heeft hij ook in deze j a r e n gereisd. In F e b r u a r i 1558 reisde hij b.v. n a a r Koningsbergen, o m d a t hij het met de Pruisische predikanten eens wilde zien te worden om langs die weg de vereniging met de h e r v o r m d e n (Luthersen) in Groot-Polen te bevorderen. M a a r de samensprekingen en het godsdienstgesprek met de Luthersen b r a c h t geen toenadering, a Lasco stond op het s t a n d p u n t , d a t de verschillen niet v a n overwegend belang w a r e n . M e n was het immers in alle Aoo/i/punten eens. De onderscheiden s t a n d p u n t e n i.z. het H . A v o n d m a a l moest m e n in liefde jegens elkaar verdragen. M a a r de tijd was niet rijp voor zulk een r u i m s t a n d p u n t . O n t moedigd moest a Lasco huiswaarts keren. O p zijn terugreis door Groot-Polen w e r d e n bittere ervaringen bij de aanraking met de Luthersen zijn deel. H e t boze zaad van Vergerius, Westphal, Timann en Alberus h a d overal wortel geschoten. Laski o n t w a p e n d e wel veel beschuldigingen, m a a r de laster h a d toch veel te diep wortel geschoten. Hosius m a a k t e v a n de Lutherse polemiek ook gretig gebruik om Laski a a n te vallen. Deze antwoordde op een geschrift van de Roomse bisschop: Antwoord op sommige artikelen over de leer van Johannes a Lasco, welke door Stanislaus Hosius uit Erasmus Alberus zijn verzameld"1''1). Dit werk is opgedragen door a Lasco a a n de edele graaf Tarnow. H e t drijven v a n Westphal, die een geschrift tegen a Lasco h a d uitgegeven omd a t hij in zijn o p d r a c h t van de Forma ac ratio a a n de Poolse koning zich verdedigd h a d tegen Timann en Westphal, was oorzaak, d a t de Pool eindelijk ook tegen Westphal de pen o p n a m . H e t werk is eerst n a Laski's dood in het licht verschenen. M e t tegenzin deed Laski dit werk. Zijn toon is echter kalm en waardig. H i j h o u d t de hoofdzaak goed in het oog. Hoeveel nobeler is dit geschrift d a n de lasterproducten v a n Westphal c.s. H e t is in wezen zelfs meer in overeenstemming met de Augsburgse Confessie d a n het geschrift van de felle L u t h e r a a n . Laski heeft na zijn terugkeer uit Koningsbergen vooral in Klein-Polen gearbeid. Nog eenmaal is hij buiten zijn kring geweest voor een openlijke kampstrijd met Hosius, die allerlei op ongemotiveerde wijze a a n de hervormde kerk ten laste legde. Laski kreeg n u van de koning vergunning om met Hosius een o p e n b a a r gesprek te houden. Dit b r a c h t grote vreugde in de h e r v o r m d e kerk van KleinPolen. M a a r . . . de dag v a n het dispuut k w a m niet. Allerlei nood drukte het land. H e t graan was verschroeid op de akker door de extra hete zomer. Hongersnood dreigde. De pest naderde v a n alle kanten. De Moscovieten dreigden met een inval De T a r t a r e n h a d d e n in Podolië een strooptocht gehouden. De Scythen h a d d e n het stroomgebied van de D n j e p r verwoest en duizenden als gevangenen meegesleept. De kwestie van de troonsopvolging werd steeds scherper o m d a t ook de derde gemalin van de koning hem geen erfgenaam h a d gegeven. E r waren moeilijkheden met de erfenis van konigin Bona, die in Italië overleden was. De gunst van de paus was nodig voor de overdracht van deze erfenis. Dit alles bijeengenomen was oorzaak, d a t er niets k w a m v a n het godsdienstgesprek. De strijd met de Antitrinitaricrs leverde ook veel zorg en moeite op aan de kerk en

171

) A f g e d r u k t in O p e r a a L a s c o I , 391 - 462. D a l t o n h e e f t in zijn M i s c e l l a n e e n en L a s c i a n a I I , 5. 277 n ó g e e n s t u k t e g e n H o s i u s g e r i c h t g e p u b l i c e e r d o n d e r d e n a a m : Denkschrift wider Hosius.

v.v.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen