De Deformatie van het Heiligheidsbegrip; in de Roomse Kerk en Theologie - pagina 54

te hebben, dat de lagere krachten geheel onder de rede gelegd waren". Het verschil tussen Jezus en Maria is zo wel heel klein geworden en intellectualistisch geconstrueerd. Tenslotte vind ik 213 ) een opvallende uiteenzetting over sanctus. Sanctus is hetzelfde als sterk (daarom heten de heiligen in de hemel heilig; ze kunnen niet meer aards bewogen w o r d e n ) ; sanctus is niet-aards (de heiligen in de hemel hebben geen aardse aandoeningen meer; de aarde is de aanduiding van het zondige: 1. als knop: ze brengt doornen en distelen voort; 2. als duisternis: de aarde is verduisterd en verdonkerd; 3. als levensvoorwaarde: „ w a n t de aarde is het droge element, dat uiteen valt als het niet door de vochtigheid van het water bijeengehouden w o r d t " ) ; sanctus is in de derde plaats: in bloed gedoopt (de heiligen in de hemel worden heilig genoemd omdat ze in bloed gedoopt zijn). Het merkwaardige is, dat de betekenis van sanctus hier in zekere zin geheel van de heiligen in de hemel uit bepaald wordt. Z o zijn we toegekomen aan onze conclusie aangaande Thomas van Aquino. Het heiligheidsbegrip is met de geest van Dionysius die veel meer dan Augustinus geciteerd wordt, doordrenkt. Bovendien zijn er vrij sterke Aristotelische invloeden. bv. in het telkens terugkerend hoger-lager-schema; de rede is alles beheersend. De vrije wil ontstaat blijkbaar door de heiliging. De sanctificatio is nu practisch uitsluitend sanctificatio van Maria geworden, die bij Thomas een geheel eigen opzet vertoont. Christus wordt zeer uitdrukkelijk en constructief boven Maria uitgeheven: de lagere bewegingen zijn bij Maria nooit tegen, bij Jezus steeds volgens de rede. De Schepper (in de hoogste mate onbewegelijk) is de onbewogen beweger van de in voortdurende beweging zijnde schepselen (zelfs de heiligen o p aarde). In de mens is het hogere rede; de zondehaard is de ongehoorzaamheid aan de rede. Alle pogingen het universeel karakter van Christus' offer te handhaven, baten niet: de heiliging (ook hier sterk gebonden aan kerk en sacramenten) ontstaat hier niet (schriftuurlijk) in het offer van Christus, maar in (wijsgerig misduide) menging van de Logos met de menselijke natuur; het karakter van deze heiliging is een zich losmaken van het lagere en een opstijging tot G o d . VI. Johannes Duns Scotus Als laatste uit de bloeitijd van de Scholastiek komt nog Joh. Duns Scotus aan de orde. 2 1 4 ) Scotus omschrijft 2 1 6 ): de wil als de „aandoening door welke iets, afgescheiden van degene, die de aandoening ondergaat, gewenst wordt o m het ontbrekende van een ding aan te vullen". Hij onderscheidt de onvolkomen geschapen wil en de volkomen goddelijke wil en constateert o p pg. 745 een verband tussen het willen en het goede. Het goede kan o p drieërlei wijze gebruikt worden: A . naturalis (voor zover het wezen betreft); B. moralis (het geconfronteerd zijn aan de

*") Opuscula omnia genuina quidem nee non spuria melioris notae debito ordine collecta cura et studio R.P.Petri Mandonnet Parijs 1927 Tom. I V ; o p u s c . X X X I V . " * ) Joannis Duns Scotis Doctoris subtulis ordinem minorum opera omnia edit nova juxta editionem W c d dingi X I I tomos continentem a Patribus Fransciscanis de obseverantia accurata recognita Parijs 1891. "•) dl. III pg. 744.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen