Het primaat van de paus - pagina 50

Als de zaken zo staan, kan het weinig helpen, dat de duitse bisschoppen en-indertijd verontwaardigd reageerden op de beschuldiging van Bismarck, zij beambten waren van een vreemde mogendheid, nl. de pauselijke staat. 8 1 ) Pius I X sprak later van een schandelijke insinuatie en betuigde zijn instemming met de bisschoppelijke vefklaring. En dan is het ook niet zo overtuigend, dat Leo X I I I in 1893 in zijn encycliek „Satis cognitum" gewezen heeft op de rechten van de bisschoppen, zij waren volgens Leo X I I I geen vicarissen van de pausen, maar hebben een eigen macht, en worden terecht, de priesters der volken die zij leiden genoemd. Als de paus uiteindelijk boven alle bisschoppen staat, en steeds, wanneer het hem belieft of persoonlijk of door een legaat kan ingrijpen, hoe is het dan met het eigen recht der bisschoppen, al wil men hun rechten met nog zoveel hartstochtelijke woorden betuigen? 8 2 ) Het blijft immers ook vaststaan, dat de paus onmiddellijke en gewone macht heeft over alle kerken en gelovigen. Met deze kwestie hebben zich de laatste tijd velen bezig gehouden: o.a. Rahner, Ratzinger, Dejaifve en Hans Kling van r.k. zijde, van reformatorische kant Dr. C. A. de Ridder en Prof. Berkouwer, om maar enkelen te noemen. Uitdrukkelijk heeft het concilie in 1870 willen vaststellen, dat de pauselijke macht over heel de kerk „gewoon" is. W a t bedoelt men daarmee? Men wilde in elk geval uitsluiten dat de paus „buitengewone" bevoegdheden zou hebben, en alleen in bijzondere gevallen in de bisdommen zou kunnen ingrijpen. Men richtte zich daarbij tegen een front van gallicanisme en febronianisme. 8 3 ), want dezen wilden alleen toegeven, dat de paus in bijzondere gevallen kon ingrijpen in de diocesen buiten Rome. Maar dan ontstond de competentie-vraag: wat is een bijzonder geval? Het concilie heeft in 1870 op ondubbelzinnige wijze willen doen uitkomen, dat het alleen aan de paus staat uit te maken, wanneer en hoe vaak hij in de diocesen van zijn medebisschoppen zal ingrijpen. 8 4 ) D e pauselijke macht heet dan gewoon, omdat zij niet gedelegeerd is, maar met het ambt zelf gegeven.85) 81) D e bisschoppen hadden geschreven: „ H e t is w a a r l i j k niet de k a t h o l i e k e k e r k in w e l k e de onzedelijke en despotische stelling, dat het bevel van de meerdere o n v o o r w a a r d e l i j k van eigen v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d ontslaat, ingang gevonden h e e f t . D i t was zeker een rake zet tegen het Pruisische despotisme. 8 2 / D . S . 3 3 0 7 . 8 3 ) H e t febronianisme is een soortgelijk verschijnsel als het gallicanisme. F e bronius was de schuilnaam v a n N i c . van H o n t h e i m , wijbisschop van T r i e r , die in 1793 een boek schreef, w a a r i n hij uiteenzette, d a t de hoogste kerkelijke m a c h t t o e k w a m aan de bisschoppen. D e pauselijke m a c h t was volgens hem een onwettige aanmatiging. 8 4 ) W i j zagen reeds hoe de paus van dit recht gebruik weet te maken. E n e r zijds is de paus wel collega van mgr. Frings van Keulen en van K a r d i n a a l A l f r i n k van U t r e c h t , m a a r die collegialiteit is toch zeer beperkt. W a n t de paus mag wel ingrijpen in tet bisdom v e u l e n o f U t r e c h t o f w a a r dan ook, wanneer hij dit nodig oordeelt. O m g e k e e r d is er geen sprake van dat een andere bisschop in R o m e zou mogen ingrijpen o f ook elders buiten zijn eigen bisdom. E r is collegialiteit tussen paus en de andere bisschoppen, anderzijds is hun verhouding een hiërarchische verhouding, en in feite sluiten die twee e l k a n d e r uit. 85) Z i e ook het instructieve artikel van D r . C . A . de R i d d e r in het tijdschrift „ r e f o r m a t o r i s c h e o r i ë n t a t i e " j a n . 1963 „ P r i m a a t en e p i s c o p a a t " pag. 1 - 1 1 . D e

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen