Toenadering tot Rome - pagina 31

o n t d e k k i n g g e k o m e n , of b e t e r : G o d s Geest h e e f t hen e r a a n ontdekt, d a t G o d en m e n s i n d e r d a a d eikaars c o n c u r r e n t e n zijn. D a t geldt niet alleen d e goddeloze mens, m a a r niet m i n d e r d e godsdienstige mens, die zich t r a c h t te e m a n c i p e r e n v a n G o d en zijn vrije genade. D e H e r v o r m e r s h e b b e n toen e c h t e r niet o n t d e k t , d a t deze concurrentiestrijd te d a n k e n was a a n de Griekse filosofie en zelfs niet a a n de scholastiek, m a a r wel, d a t zij te d a n k e n is a a n d e hoogm o e d , die de mens uit zichzelf koestert, o m d a t hij als k i n d v a n A d a m revolutioneert tegen G o d , o p alle mogelijke m a n i e r e n , zowel godsdienstig als goddeloos. W e l deed L u t h e r vooral er toen nog een o n t d e k k i n g bij. H i j zag, d a t dit c o n c u r r e r e n d streven v a n de m e n s zich g e h u l d h a d in h e t v r o m e kleed van de scholastieke coöperatieleer. E n toen zag hij ook in, d a t d e wortel v a n deze leer terugging o p Aristoteles, die in de plaats v a n d e Schrift o p de hele scholastiek beslissende invloed h a d geoefend. D e scholastiek was, om m e t W . Aalders te spreken, de b u r c h t geworden, w a a r i n de m e n s zich veilig gesteld h a d tegenover de absolute a a n s p r a k e n v a n het Evangelie d e r genade. 1 6 ) Deze c o n c u r r e n t i e v e r h o u d i n g is dus niet een door een b e p a a l d e filosofie geïnspireerde o p v a t t i n g , die door een a n d e r e o p v a t t i n g als passé k a n w o r d e n beschouwd. H e t g a a t hier niet om een vero u d e r d schema, d a t door een n i e u w s c h e m a w o r d t overwonnen. M a a t het g a a t o m de existentie v a n de mens, zoals hij door de zonde van nature is geworden. H e t g a a t niet o m een opvatting, het g a a t o m h e t zijn v a n d e mens. E n d a t zijn is d a t van een c o n c u r r e r e n d e conflictsverhouding m e t God. D i e v e r h o u d i n g is er niet sinds de Griekse wijsbegeerte, m a a r sinds A d a m s eerste zonde, hoewel de Griekse filosofie door m i d d e l v a n de scholastiek er wel een theologische en kerkelijk geijkte v o r m aan gegeven heeft. N u k a n m e n wel deze filosofie afzweren en er een nieuwe b.v. die v a n h e t existentialisme voor in de plaats stellen, m a a r d a a r m e e is de mens zelf n o g niet v e r a n d e r d . Deze mens blijft, die hij was, namelijk G o d s concurrent, en hij zal d a t blijven, 16

) Vgl. W. Aalders, Luther en het Sola Fide, in: Theologia jaarg. XII, no. 4, Dec. 1969, blz. 229.

Reformata,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen