Er staat geschreven! Er is geschied!; Introductie tot het leven en werk van Groen van Prinsterer als getuigend historicus - pagina 52

HOOFDSTUK III GROEN VAN PRINSTERER EN DE GEREFORMEERD-ORANGISTISCHE GESCHIEDSCHRIJVING Met Groens 'Handboek' kondigde zich een nieuwe vorm van historiografie (geschiedschrijving) in het wat saaie Nederland van vóór 1848 aan. Ze was onmiskenbaar beïnvloed door het Réveil, waarvan Smitskamp terecht zegt, dat men hier kan aantreffen 'wat in het toenmalige Nederland maar al te zeer ontbrak', nl. 'met hartstocht geladen en beleden overtuigingen en een hevige belangstelling voor de publieke zaak' . Stellig staat achter de opkomst van deze nieuwe school de figuur van Willem Bilderdijk, 'de ijsbreker' van het Reveil. In 1817 vestigde hij zich te Leiden en daar ligt het begin. Bilderdijk had gehoopt op een professoraat aan het Athenaeum te Amsterdam. Toen echter een wiskundige in het professoraat voor het Nederlands werd benoemd, schreef deze grootvorst in de Nederlandse letteren: 'Had deze geweigerd, men had een augurkenjood van de Botermarkt gehaald, liever dan mij in staat te stellen om nut en kennis te verspreiden' . Zijn vriend Tydeman adviseerde hem naar Leiden te gaan en daar opende hij in zijn huis op de Hooigracht een privatissimum voor ieder die het wilde volgen. Het moet een wonderlijke zaak zijn geweest: de toen reeds 61-jarige dichter college te zien geven aan enkele jongelui die bereid waren naar hem te luisteren. Daar zaten ze, die eerste keer, beslist niet de eersten de besten: Isaac da Costa, Abraham Capadose, Willem en Dirk van Hogendorp - zoons van Gijsbert Karei! — Nicolaas Carbasius en de later bekend geworden uitgever J.T. Bodel Nijenhuis. Ze luisterden met rode oortjes naar de soms twee uur durende colleges. Hier werd geschiedenis gedoceerd met een hartstocht die voor het Nederland van de eerste decennia na 1813 ongekend was. Onder de ongeveer 40 leerlingen die Bilderdijk had, bevond zich ook Groen. Al schuilt er enige waarheid in wat Rogier schreef: "Achttien jaar oud en nog onbekeerd, heeft de jonge Groen met iets als marmeren ondoorgrondelijkheid de erupties van den meester over zich heen laten gaan er er straks de schouders over opgehaald' helemaal juist is dit toch niet. Groen schreef later zelf: 'Het is zoo, ook de lessen van Bilderdijk heb ik gehoord. Veel heb ik daaraan te danken gehad. Doorhem vooral ben ik tot een onbevangen onderzoek van de volkshistorie en aan het twijfelen omtrent de uitnemendheid van het liberalisme gebracht' . Groen was nog geen reveilman, dat is de waarheid in wat J.L. Rogier schreef. Toch ligt hier het begin van Groens historiografie. Alléén: er 1

2

3

4

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen