Kuyper Hoedemaker en de Doleantie - pagina 14

om het bestaande instituut niet uit elkaar te laten spatten. Het leidde onvermijdelijk tot het losser maken van de band aan de leer, waardoor men hen die zich wel aan de formulieren van eenheid verbonden wisten, van zich vervreemdde. Kuyper heeft zich aan deze situatie mateloos geërgerd. Nauwelijks in Utrecht aangekomen werd hij betrokken in de strijd die daar kort vóór zijn komst rond de kerkvisitatie ontbrand was. Het is een sprekend voorbeeld van wat wij zoeven schetsten. Eens in de drie jaar hield het Classicaal Bestuur kerkvisitatie. In de jaren daartussen gebeurde dat door het toezenden en invullen van tabellen. Bij de 'persoonlijke kerkvisitatie' stelde één der classicale visitatoren de vraag naar de belijdenis en de wandel van de ouderlingen. Maar wat hield die belijdenis in? In de situatie, zoals ze in de loop der jaren in de Hervormde Kerk was gegroeid, viel daar nauwelijks op te antwoorden. Dat leidde in de kerkeraad van Utrecht, al vóór Kuypers komst, tot moeilijkheden. In 1867 nam de kerkeraad dan ook een voorstel van dr. Scliijvliet aan waarin zij verklaarde 'op de vraag naar de belijdenis der kerkeraadsleden niet te kunnen antwoorden, omdat zij voorgesteld wordt uit naam van een lichaam, dat zelf zijn roeping tot handhaving der belijdenis ten eenenmale verwaarloost'. 14 In die situatie kwam Kuyper in Utrecht en nam terstond actie. Toen namelijk het volgend jaar het Classicaal Bestuur deed of zijn neus bloedde en zoals gebruikelijk de tabellen ter invulling inzond, weigerde de kerkeraad dit te doen. Met 31 tegen 10 stemmen besloot deze op Kuypers voorstel - hij was de enige predikant die voorstemde - uit te spreken: 'De kerkeraad verklaart zich buiten staat op de vragen bij de kerkvisitatie gedaan te antwoorden, omdat deze vragen hem gedaan worden namens een synode, met wier tegenwoordige waardigheidsbekleders de kerkeraad geen gemeenschap des geloofs en der belijdenis heeft'. 15 Op een verzoek van het Classicaal Bestuur de tabellen alsnog in te zenden, ging de kerkeraad op voorstel van Kuyper niet in. De kerkeraad verklaarde zich wel bereid 'de administratieve en statistieke vragen te beantwoorden'. Dat was op 8 juni 1868. Kuyper was toen nog geen jaar te Utrecht. Verbazend hoe hij in korte tijd beslag op de kerkeraad had. We danken aan deze strijd één van zijn meesterlijke geschriften uit die eerste periode: 'Kerkvisitatie te Utrecht in 1868 met het oog op den kritieken toestand onzer kerk, historisch toegelicht door dr. A. Kuyper', een sprekend voorbeeld van de manier waarop Kuyper in zulke strijdschriften te werk ging. Eerst schilderde hij in het eerste hoofdstuk 'De leugen in de kerk'. Met schrille kleuren

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen