Het verval van de verzorgingsstaat; Deel 2 - een perspectief - pagina 7

Een a l g e h e l e v e r s o b e r i n g w o r d t v a n u i t p r a k t i s c h e en p r i n c i p i ë l e m o t i e v e n bepleit. Albeda's

kritiek

op de

verzorgingsstaat

N a het s c h r i j v e n v a n deel 1 k w a m m i j o n d e r o g e n de voor dit o n d e r w e r p b e l a n g r i j k e p u b l i c a t i e v a n A l b e d a T e n H o v e ' N e o c o r p o r a t i s m e ' (1986). H e t o o r d e e l d a t d a a r i n over de o n t w i k k e l i n g v a n de verzorgingsstaat gegeven w o r d t , stemt zakelijk overeen met h e t g e e n d o o r m i j in de 'analyse' w e r d geconstateerd. De b e w o o r d i n g e n zijn s c h e r p e r d a n w e l k e ik g e b r u i k t e . Bij w i j z e v a n i n l e i d i n g e n a l s a a n s l u i t i n g b i j h e t s l o t v a n d e e l 1 geef ik A l b e d a ' s k r i t i e k o p d e v e r z o r g i n g s s t a a t weer. ' P r e s t a t i e en c o n t r a - p r e s t a t i e tezamen m a k e n de verzorgingsstaat m o g e l i j k . In de l o o p van d e t i j d is d i e c o n t r a - p r e s t a t i e l a n g z a m e r h a n d v e r d w e n e n : d e a f w e n t e l i n g v a n d e k o s t e n v a n d e v e r z o r g i n g s s t a a t ( b e l a s t i n g e n e n s o c i a l e p r e m i e s ) ; liet m i s b r u i k v a n d e s o c i a l e z e k e r h e i d ( m e e r e n m e e r s o c i a a l g e a c c e p t e e r d ) ; d e l a g e partic ip a t i e g r a a d der v a k v e r e n i g i n g e n ; de o n w i l van de m a a t s c h a p p e l i j k e o r g a n i s a t i e s o m b i j h u n a f s p r a k e n r e k e n i n g te h o u d e n m e t d e g e v o l g e n e r v a n (via d e k o p p e l i n g e n ) v o o r het o v e r h e i d s b u d g e t en voor de f i n a n c i e r i n g van de sociale v o o r z i e n i n g e n . B u r g e r s e n g e o r g a n i s e e r d e g r o e p e n h o u d e n zich n i e t a a n h e t s o c i a l e c o n t r a c t w a a r o p d e v e r z o r g i n g s s t a a t b e r u s t . M e n k a n deze s y m p t o m e n v a n f a l e n d s o l i d a r i t e i t s b e s e f v e r k l a r e n u i l d e p r a k t i j k v a n d e v e r z o r g i n g s s t a a t . De s o l i d a r i t e i t v a n d e v e r z o r g i n g s s t a a t b e s l a a t i n d e v o r m v a n m e c h a n i s c h e k o p p e l i n g e n . De b u r g e r w o r d t n i e t e x p l i c i e t g e v r a a g d z i j n s o l i d a r i t e i t te b e l e v e n . D e s o c i a l e z e k e r h e i d is e e n v o o r z i e n i n g , d i e g e g a r a n d e e r d w o r d t d o o r e e n a b s t r a c i e , veelal ' o n z i c h t b a r e ' s t a a t . M e n vergeel, d a l m e n deel u i t m a a k t v a n d i e s t a a t e n d i e s t a a l d r a a g t . M e n ziet m a a r é é n k a n t v a n h e t m a a t s c h a p p e l i j k c o n t r a c t w a a r o p d e v e r z o r g i n g s s t a a t g e b a s e e r d is: d e p r e s t e r e n d e staat. T e g e m a k k e l i j k v e r d w i j n t d e e i g e n ' c o n t r a c t u e l e v e r p l i c h t i n g ' e n w o r d t d e e i g e n rol v a n d r a g e n d e b u r g e r s e n m a a t s c h a p p e l i j k e o r g a n i s a t i e s v e r g e t e n . De s t a a t w o r d t d a n h e t e x c u u s , w a a r d o o r i e d e r o p k o s t e n v a n ieder a n d e r m e e n t te k u n n e n leven. Ieder m e e n t s l e c h t s e e n r e l a t i e te h e b b e n m e t ' h e t s y s t e e m ' , d a t v e r o n d e r s t e l d w o r d t o v e r o n b e p e r k t e m i d d e l e n te b e s c h i k k e n ('als ze m a a r w i l l e n ). De v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v o o r d e m e d e - b u r g e r w o r d t o v e r g e d a a n a a n d e s t a a t ' (158v.). E x c u u s v o o r d e lengte v a n het citaat. H i e r i n w o r d t m e t d u i d e l i j k e en rake, m e t rechte en scherpe b e w o o r d i n g e n tot u i t d r u k k i n g g e b r a c h t , hoever het verval van de verzorgingsstaat is v o o r t g e s c h r e d e n . D e s c h r i j v e r s d o e n d a t o n d e r h e t k o p j e 'de i d e o l o g i s c h e crisis'. Zij v e r v o l g e n h u n b e t o o g m e t e e n b e s p r e k i n g v a n 'de i n s t i t u t i o n e l e c r i s i s ' (159164). Ik v i n d d e t e r m i d e o l o g i s c h e crisis h i e r n i e t d e m e e s t p a s s e n d e . N a a r m i j n oordeel gaat het o m het wezen van de verzorgingsstaat. M e n k a n o o k zeggen: o m d e s t a a t s l e e r d i e a a n deze c o n c e p t i e ten g r o n d s l a g ligt e n d i e h a a r s t u w t . U i l h e t c i t a a t w o r d t d u i d e l i j k d a t d e v e r z o r g i n g s s t a a t h e l verval in zich d r a a g t . E e n v a n d e s y m p t o m e n , w a a r u i t d e i n n e r l i j k e o n h o u d b a a r h e i d b l i j k t , is d e h o u d i n g v a n d e b u r g e r s t e g e n o v e r d e v e r z o r g i n g s s t a a t . D a t is e e n h o u d i n g v a n wel d e l u s t e n , m a a r n i e t d e lasten; wel d e v e r p l i c h t i n g e n die d e s t a a t t e g e n o v e r de b u r g e r heeft, m a a r niet de wederkerigheid van v e r p l i c h t i n g e n bij de burgers. De c o n t r a - p r e s t a t i e v e r d w i j n t . Is h e t a l l e e n m a a r d e p r a k t i j k v a n d e v e r z o r g i n g s s t a a t die o o r z a a k is v a n h e t ( l a n g z a m e r h a n d ) v e r d w i j n e n v a n d e c o n t r a - p r e s t a t i e ? Of is het o o k h e t p r i n c i p e v a n d e v e r z o r g i n g s s t a a t ? N a a r m i j n o o r d e e l m o e t e n we hier doorstoten n a a r het p r i n c i p e . Dat A l b e d a / T e n Hove de p r a k t i j k alleen als o n v o l d o e n d e verklaring b e s c h o u w e n , blijkt naar m i j n gedachte uit het gebruik v a n d e t e r m 'de i d e o l o g i s c h e crisis'. H i e r m e e is m e e r gezegd d a n a l l e e n : d e crisis in e n d o o r d e p r a k t i j k . H e t p r i n c i p e v a n d e v e r z o r g i n g s s t a a t b r e n g t e e n z e d e l i j k e

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen