Vrij of gedwongen?; Erasmus, Luther en Augustinus over de vrije wilskeuze - pagina 17

door Gods genade is zij in zoverre weer vrij geworden, (...) dat zij dankzij de voortdurende hulp van de goddelijke genade kan blijven streven naar de staat der rechtheid, zonder intussen van de ingewortelde geneigdheid tot het kwade vrij te zijn, (...) want deze kan niet uitgeroeid worden (Ha 3). E r a s m u s z a g zijn d e f i n i t i e g e s t e u n d d o o r m e t n a m e d i e b i j b e l t e k s t e n , d i e o p r o e p e n tot b e k e r i n g e n g e h o o r z a a m h e i d , d i e e e n k e u z e v o o r h o u d e n , verm a n e n , g e b i e d e n , l o o n in h e t v o o r u i t z i c h t s t e l l e n o f w a a r s c h u w e n e n m e t b e s t r a f f i n g d r e i g e n . A l s o n z e wil n i e t m e e r is d a n k l e i in d e h a n d v a n d e pott e n b a k k e r , als alles w a t w e d o e n o f w i l l e n te h e r l e i d e n is t o t o n v o o r w a a r d e lijke n o o d z a k e l i j k h e i d , als al o n z e w e r k e n z o n d e z o u d e n zijn - z o a l s L u t h e r stelde - , w a a r o m z o u d e Schrift d a n spreken van heiligen of rechtvaardigen, d i e , rijk a a n g o e d e w e r k e n , a f w e k e n n a a r r e c h t s n o c h links? H o e z o u zij g e h o o r z a a m h e i d k u n n e n p r i j z e n , als d e m e n s u i t l o u t e r o n v e r m i j d e l i j k h e i d handelt, h o e waarschuwen m e t het gericht, indien schuld niet g e w o g e n w o r d t ? W a a r o m m o e t e n wij v o o r d e r e c h t e r s t o e l v e r s c h i j n e n , als w e n i e t s te k i e z e n h e b b e n m a a r alles o n d e r p u r e d w a n g d o e n ? " G o d wil d a t wij a a n h o u d e n d b i d d e n , H i j wil d a t wij w a k e n , s t r i j d e n e n o n s u i t s t r e k k e n n a a r d e prijs v a n h e t e e u w i g e l e v e n " ( I V 3 ) . Tegenover het

filosofische

onvermijdelijkheidsconcept wees de

filoloog

E r a s m u s o p h e t c o n c r e t e , b i j b e l s e t a a l g e b r u i k , d a t w o o r d e n als ' k i e z e n ' e n ' w i l l e n ' b e z i g t e n w a a r i n c o n d i t i o n e l e z i n n e n {Indien...) (Komt tot Mij...)

en imperatieven

G o d s b e l o f t e e n C h r i s t u s ' n o d i g i n g v e r w o o r d e n . In D e u t .

30:15_19 zouden de woorden 'voorhouden', 'kiezen' en 'zich afwenden' ongepast zijn, als de wil van de mens niet vrij was tot het goede maar alleen tot het kwade. Het zou hetzelfde zijn als tegen iemand, die zo vastgebonden is dat hij zijn arm alleen naar links kan uitsteken, zeggen: 'Kijk, rechts van j e staat kostelijke wijn en links gif; pak maar wat j e wilt' (Ila 14). W e l k e zin h e e f t d e o p r o e p Wendt u tot Mij en laat u verlossen, alle einden der aarde (Jes. 4 5 : 2 2 ) of: Als u tot Mij terugkeert, zal Ik u doen terugkeren

(Jer.

1 5 : 1 9 , vgl. Z a c h . 1 : 3 ) , als e r g e e n k e u z e v r i j h e i d is? Werpt, zo heet het, alle overtredingen van u weg, en Waarom toch zoudt gij sterven, huis Israëls? (Ezech. 18:31); Ik wil de dood van de zondaar niet; keert om en komt (Ezech. 3 3 : 1 1 ) . Zou de liefdevolle Heer om de dood van zijn volk treuren, als Hijzelf deze

x5

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen