Niet door stomme beelden...?; Evangelieverkondiging in de moderne beeldcultuur - pagina 7

Jodendom, Calvinisme en Islam staan aan de ene kant van het spectrum. Het Jodendom leeft in zijn liturgische activiteiten heel sterk bij het gebod: ”Maak geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets dat in de hemel hier boven is of van iets beneden op de aarde of in het water onder de aarde. Kniel voor zulke beelden niet neer, vereer ze niet, want Ik, de HEER, uw God, duld geen andere goden naast Mij. Voor de schuld van de ouders laat Ik de kinderen boeten en ook het derde geslacht en het vierde, wanneer ze Mij haten, maar als ze Mij liefhebben en doen wat Ik gebied, bewijs Ik hun mijn liefde tot in het duizendste geslacht”3. Waar beelden van God verboden zijn, neemt in de synagogale eredienst de lezing van (het woord van) de Tora een centrale plaats in. Het Calvinisme heeft van oudsher ook een “neen” laten horen. De gereformeerde beweging van de zestiende eeuw heeft zelfs heel wat sporen nagelaten, vernietigende sporen. De beeldenstorm bedoelde de liturgische ruimte te zuiveren van afgoderij. De Heidelbergse Catechismus stelt: “God kan en mag op geen enkele wijze afgebeeld worden. Maar al mogen de schepselen afgebeeld worden, toch verbiedt God hun beeltenis te maken en te bezitten om die te vereren of om Hem daardoor te dienen”4. Geen beelden, het Woord centraal, in de verkondiging geactualiseerd en toegepast op de situatie van vandaag. De Islam kent in de liturgische ruimte, de moskee, alleen een uitgebreide figuratieve kunst: krullen, tierelantijnen, arabesken. Beelden zijn daarbij absoluut uit den boze. De preek van de imam heeft een centrale plaats in het vrijdaggebed. In vele godsdiensten en andere takken van het Christendom is het anders dan in het Jodendom, het Calvinisme en de Islam. We kunnen denken aan de cultus van de Baäl, Bel, Nebo, Astarte en Asjera in bijbelse tijden. De apostel Paulus bekijkt de beelden in Athene en concludeert dat men in die stad wel buitengewoon godsdienstig is5. Een groot deel van de christenheid kent beelden die een rol spelen in de liturgie. Toch is deze houding niet onomstreden geweest. In de kerken van de oosters-orthodoxe traditie nemen de iconen een voorname plaats in. De iconostase schermt het heilige deel van het kerkgebouw af van het deel waar het volk zit. In de liturgie en in de persoonlijke vroomheid spelen de iconen, tweedimensionale beelden, een belangrijke rol. In rooms-katholieke kerkgebouwen hebben naast schilderstukken driedimensionale beelden hun eigen plaats en vinden we kaarsen aan hun voe-

6

080077 WdZ 52p Niet door Stomme Beelden.indd 6

16-04-2008 08:33:15

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen