Goede bekenden

door P. Kuiper,

Het is geen gemakkelijke opdracht om een aantal bekende schrijvers van kinderboeken wat meer in de schijnwerpers te zetten. Natuurlijk vallen er direkt enkele schrijvers op, die zowel bij de ouderen als bij de jongeren bekendheid genieten. Maar daarnaast staan de wat minder bekende schrijvers, die toch heel fijne boeken het levenslicht hebben doen zien en waaraan duizenden kinderen heel veel uren leesplezier te danken hebben.

Ik moet er voor u zo meteen een aantal uitkiezen. De keuze is nogal persoonlijk en misschien had u er zeker namen bij verwacht, die u niet zult aantreffen. Best mogelijk, maar om het leuk te houden, moet ik me beperken. U neemt me dit hopelijk niet kwalijk. Het zijn allen schrijvers, wier boeken in de christelijke school gelezen zijn en nog gelezen worden. Ik wilde beginnen met Johan Been.

Johan Hendrik Been werd in 1859 in Den Briel geboren. Zijn ouders hadden een garen-en bandwinkeltje, zijn vader was marskramer. Ze wilden graag hun zoon, die goed kon leren, dominee laten worden en dit was eigenlijk ook de wens van Johan zelf. Na de lagere school ging Johan naar het Brielse gymnasium of de Latijnse school, zoals die toen nog werd genoemd. Erg gelukkig is hij op deze school temidden van kinderen uit 'gegoede kringen' niet geweest. Zijn leerprestaties gingen op den duur achteruit en Johan ging teleurgesteld van school. Nu gaat Johan naar de Normaalschool om voor onderwijzer opgeleid te worden. Door het onderwijzer zijn, is hij aan het schrijven van verhalen begonnen. De schoolkinderen waren zijn toegewijde luisteraars tijdens het verteluur op de vrijdagmiddag. De verhalen gingen altijd over de zee, soms waar gebeurd, maar vaak gefantaseerd. 'De tocht naar paradijsland' was zo'n fantasieverhaal.

Zijn benoeming in 1895 tot gemeente-archivaris van Den Briel doet de mens Johan Been tot volle ontplooiing komen. Hij krijgt de kans in de diepste geheimen van het verleden van de stad door te dringen en deze historische kennis zal zijn boeken ten goede komen. Tot 1910 kombineert Been het ambt van onderwijzer met dat van archivaris. Dan kan hij dit niet langer bolwerken en neemt hij zijn ontslag als onderwijzer. Zijn beste werken zijn: De drie matrozen van Michiel de Ruyter; Paddeltje, de scheepsjongen van Michiel de Ruyter; Om de schatten van II Tigretto.

In 1922 ontving Been van Koningin Wilhelmina bij de 350ste verjaardag van het Watergeuzenfeit de orde van Oranje Nassau. Been overleed in 1930.

Een van de allerbekendsten onder ons is ongetwijfeld W.G.van de Hulst. Hij begon zijn carrière als kwekeling bij dezelfde school, waarvan hij later het hoofd zou worden. In 1909 publiceerde hij zijn eerste boek onder het pseudoniem Jan van de Kroese. Van de Hulst had een zeer vruchtbare pen. In zijn arbeidzaam leven schreef hij 100 kinderboeken en 1000 korte verhalen. Om maar enkele boeken te noemen: Het grote voorleesboek; Jaap Holm en zijn vrienden; Niek van de bovenmeester; Peerke en

zijn kameraden; Ouwe Bram; In 't Kraaiennest; In de Soete Suykerbol; Wout de scheepsjongen; de Rozemarijntje-cyclus, en zo kunnen we doorgaan. Toen de heer Van de Hulst 80 jaar werd, vierde hij tevens zijn 50jarig schrijversjubileum. Hij werd benoemd tot officier in de orde van Oranje-Nassau. Ook was hij erelid van de Nederlandse vereniging van letterkundigen. Van de Hulst overleed in 1963 op 83-jarige leeftijd.

Ik denk dat wel ieder het boek 'Dik Trom' gelezen heeft. De schrijver van dit boek C. J-Kieviet werd in Hoofddorp geboren in 1858, als jongste zoon uit een timmermansgezin van elf kinderen. Hij bracht daar zijn jeugd door, voor hij als onderwijzer naar andere plaatsen in het land trok.

Een van zijn eerste standplaatsen was het Noordhollandse Etersheim, zo'n gehucht van drie huizen en een dikke boom in de gemeente Zeevang. Hier stond een eenmansschool, waar C. J. Kieviet met plezier les gaf. Hier schreef hij 'Dik Trom'. Eerst was het heel moeilijk een uitgever te vinden. Uiteindelijk zag uitgeverij Kluitman in Alkmaar er wel wat in.

Kieviet kreeg zestig gulden en 'Dik Trom' werd gedrukt. Er volgden. . .. vijftig herdrukken. Kieviet maakte er toen een aantal vervolgdelen op. Later werd Kieviet onderwijzer in Zaandam en ging - wegens suikerziekte vervroegd gepensioneerd - tenslotte als gevierd schrijver in Wassenaar wonen. Hier overleed hij in 1931.

K. No rel, de schrijver van 'Engelandvaarders', heeft ook veel kinderboeken op zijn naam staan. De heer Norel kwam via de journalistiek in de literatuur terecht. In juni 1940 werd hij als eerste Nederlandse journalist door de Nazi's gevangen gezet, wegens het schrijven van pro-geallieerde artikelen.

Hij was toen verbonden als redakteur aan 'De Vrije Westfries' in Enkhuizen. Tijdens de oorlogsjaren schreef hij zijn eerste boeken, zoals 'Janmaats en Sinjeuren' en 'Dispereert niet'. Toen Norel in 1942 weigerde zich aan te sluiten bij de 'Kultuurkamer', mochten zijn boeken niet langer verschijnen. Hij ging in het verzet en werkte mee aan het illegale Trouw. In 1943 dook hij onder. Na de oorlog werkte hij enige tijd mee aan het legale Trouw, maar ging later uitsluitend boeken schrijven, vooral verhalen voor de jeugd en volksverhalen. Enkele kinderboeken van hem: Kees Moddergeus; Aaltje zoekt de herders; De grote skitocht; 't Is Oranje, 't blijft Oranje; De kruisvlag geplant. Norel kwam in 1971 bij een autobotsing om het leven. Hij is 71 jaar geworden.

Johannes Willem Ooms werd in 1914 te Groot-Ammers geboren. Hij moest boer worden, maar na de lagere school zei zijn grootvader: "Ik heb het al gezien, jij bent te dom om boer te worden, je moet maar gaan leren". Ooms ging toen naar de H. B. S. Vervolgens is hij werkzaam bij een uitgeverij en na zijn militaire dienstplicht gaat hij in de journalistiek. Na de verschijning van zijn eerste roman, 'De Korevaars', is hij vrij van de pen gaan leven. Enkele boeken: Riekje krijgt een sikje; Twee kaarsjes op de Sparrenberg; Het nestje in de struik.

Anne de Vries werd op 22 mei 1904 te Assen geboren. Zijn jeugd bracht hij door op een boerderij. Broers had hij niet, wel zeven zusters. Als Anne twaalf jaar is, besteedt zijn vader hem uit als knechtje bij een tuinder. Zijn hart gaat echter uit naar lezen en studeren. Hij wordt dan letterzettersmaatje op de drukkerij van de Drentse Courant. Hij wordt ziek van de loodlucht, maar dan zorgt de bovenmeester ervoor, dat Anne de Normaalschool in Assen kan bezoeken. Na vier jaar staat hij als negentienjarige voor de klas. Zijn eerste boekjes schreef hij in Zeist. Toen volgde 'Bartje' en na een paar jaar kon Anne van de pen gaan leven. Tijdens de oorlogsjaren nog in Drente wonend, dankte hi j na het voorthelpen van Amerikaanse vliegers, zijn leven aan een Duitse officier, die in zijn landstaal 'Hilde' had gelezen. Naast zijn bijbelse geschiedenissen en jeugdboeken heeft De Vries een groot aantal schoolboeken geschreven. De laatste jaren van zijn leven was hij voorzitter van de vak­ groep Letteren van de Bond van Christelijke Kunstenaars. Enkele van zijn kinderboeken: Panokko en de wildernis; De grote veenbrand; De storm steekt op; De duisternis in; Ochtendgloren; Dagoe. Dat zijn laatste boek 'Kinderen in de Bijbel' moest zijn, was tekenend voor geheel zijn oeuvre. De Vries overleed op 29 november 1964.

P.de Zeeuw J.Gzn. werd op 7 maart 1890 geboren te Ridderkerk. In 1918 werd hij - na een onderwijzersfunctie in diverse plaatsen - hoofd van een

school in Nijkerk, en dat bleef hij tot september 1955. In deze lange en vruchtbare periode verschenen zo'n 200 boeken. De Zeeuw begon al als kwekeling verhalen en schetsen te schrijven in een weekblaadje, geredigeerd door L. Penning. Veel historische verhalen uit de vaderlandse en de kerkgeschiedenis maken deel uit van zijn werk. Liefde voor het vaderland ging samen met liefde voor het vorstenhuis, en zo is het begrijpelijk dat 'meester De Zeeuw' in 1947 redakteur werd van 'De Paleispost voor de jeugd'. Enkele van zijn boeken: De muilezeldrijver van Sevilla; Het kerstrapport; Wouter Harmsen; de geuzenjongen; De dappere ketellapper; De sprong in de sneeuw; De stroper van Heusden; De koerier van de koning; Het turfschip van Breda.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen