Afstemming onderwijs - Arbeidsmarkt

Regionale Opleidingscentra bedreigen het Reformatorisch Middelbaar Beroepsonderwijs.

1. Regionale Onderwijscentra in de startblokken

De discussie rond de opzet van Regionale Opleidingscentra (ROC's) begint zijn vaste vorm te krijgen. In de Tweede Kamer werden bij de behandeling van een aantal onderhavige wetsvoorstellen de piketpalen al vaster in de grond geslagen. Het point-of-no-return is inmiddels ruimschoots gepasseerd.

De vraag is al lang niet meer of de ROC's er komen. De vraag is alleen nog hoeveel het er moeten worden. Als het aan minister Ritzen ligt is dat er slechts één per regio. En gegeven het feit, dat Nederland is Ingedeeld in 28 regio's, zal het dus gaan om 28 ROC's in totaal. Uiteindelijk zullen het er wel wat meer worden, maar dat er binnen die structuur geen of nauwelijks ruimte blijft voor denominatieve inkleuring staat vast.

In het recente debat over de WCBO en VAVO (zie hieronder) verzekerde de minister, dat er in de nabije toekomst geen sprake zal zijn van een beleid dat gericht is op ontzuiling. Evenmin is het gericht op herzuiling. Ook zal in de nieuwe fusiegolf geen sprake zijn van gedwongen fusies. Wel dienen de scholen in de toekomst te voldoen aan de wettelijk te stellen eisen.

Wie deze toezeggingen en verplichting tegen het licht van de realiteit houdt, kan het als volgt lezen: Reformatorisch [Middelbaar Beroepsondenwijs, u moet niets, maar er blijft voor u ook niet zo veel over!

Dat is zo ongeveer het scenario. In het gunstigste geval kan het blijven bestaan als een soort restonderwijs, naast grote, sterke broer: Het ROC. Op een gemarginaliseerde positie dus! (Zie ook onderwijs arbeidsmarkt 4)

Waar gaat het nu in feite om? Om enig inzicht te verschaffen in de ontwikkelingen Is hieronder een overzicht gegeven van de toekomstige structuur van het Nederlandse onderwijs, nadat de huidige wetten voor beroepsonderwijs en volwasseneneducatie zijn ingevoerd, en nadat deze zullen worden samengevoegd in één nieuwe wet.

De vergaand versnipperde kaart van onderwijsinstellingen wordt in snel tempo overzichtelijk en daardoor ook inzichtelijk gemaakt.

2. Structuurschets Nederlands Onderwijsbestel, na invoering van de op stapel staande wetgeving

Deze schets heeft een informatief karakter en kan fungeren als bedding voor de gedachtenvorming over de plaats van het reformatorisch onderwijs in het totale ondenwijsveld. Met het oog op de afstemming onderwijs - arbeidsmarkt zal In dit artikel met name ingegaan worden op het beroepsonderwijs en de volwasseneneducatie. Onderwijsvormen die hierop betrekking hebben zijn immers betrokken bij de discussie over de tot stand koming van de Regionale Opleidingscentra, i.e. de Wet op het Beroepsondenwijs en de Volwasseneneducatie.

Het totale onderwijs- en opleidingsveld bestaat over enkele jaren - naar het zich momenteel laat aanzien - uit maximaal vijf (zes) segmenten (Zie schema: Structuurschets Nederlands Onderwijsbestel).

Het gaat dan om de:

A. Wet op het Speciaal Onderwijs (ISOVO) - Speciaal onderwijs - Voortgezet Speciaal onderwijs B. Wet op het Basisonderwijs - Basisonderwijs

C. Wet op het Voortgezet Onderwijs (op de Basisvorming) - Basisvorming - VWO / HAVO / MAVO / VBO

D. Wet op het Beroepsonderwijs a.SVM-wet (Sectorvorming en vernieuwing van het Middelbaar Beroepsonderwijs)

-Vt-MBO (Volletijds Middelbaar Beroepsonderwijs) b. V/AVO-we/(Voortgezet Algemeen Volwassen Onderwijs) - VWO / HAVO / MAVO / Dt-MEAO c. WCBO (Wet Cursorisch Beroepsonderwijs) - BBO (Beroepsbegeleidend Onderwijs, Leerlingwezen) - Dt-MBO (Deeltijd/Middelbaar Beroepsonderwijs) - Specifieke Scholing (Arbeidsmarktrelevante op specifieke [kansarme] doelgroepen gerichte scholingsprojecten). ó.ARBVO-wet (wet op de arbeidsvoorzieningen) - C(A)VV (Centra voor [administratieve] Vakopleidingen) e. KVE (Kaderwet Volwasseneneducatie) - Basiseducatie - Vormings- en ontwikkelingswerk f. Wet-VO (wet op het Voortgezet Onderwijs) - Vormingswezen E. Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoel< . - Hoger Beroepsonderwijs - Wetenschappelijk onderwijs F. Wet op de Contractactiviteiten - Commerciële Opleidingen en Scholing, gelieerd aan 4 en 5 - (Bedrijfsscholing - Particulier Scholing en Opleiding)

De SVM- en de ARBVO-wet (4 a, d) zijn momenteel in het stadium van implementatie. De KVE (4 e), de WCBO en de VAVO (4 b, c) zijn recent door de Tweede Kamer aanvaardt.

Al deze wetten zullen naar alle waarschijnlijkheid binnen vier jaar worden ondergebracht binnen een nieuwe wet op het beroepsonderwijs- en de volwasseneneducatie. Als datum wordt genoemd 1-1-1996.

3. Karakteristieken van de wettelijke trajecten

Voor de juiste beeldvorming zal hieronder de essentie van de diverse wetten worden weergegeven. Daarbij is veelal gebruik gemaakt van citaten uit de wetstekst zelf.

3.1. Sectorvorming en vernieuwing van het Middelbaar Beroepsonderwijs In de SVM-wet wordt het Middelbaar Beroepsonderwijs geregeld. Het betreft de verschillende sectoren, zoals deze zich thans laten kennen, te weten de sectoren Techniek, Economisch en Administratief, Landbouw en Dienstverlening en Gezondheidszorgonderwijs. Het betreft onderwijs aan jongeren, dat op dagscholen wordt verzorgd. Het Planciuscollege te Rotterdam en het Saldenuscollege te Amersfoort verzorgen dit onderwijs op reformatorische grondslag.

3.2. Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs

Het gaat dan met name om Algemeen Vormend Onderwijs (AVO) en deeltijd- MEAO.

Deze wet beoogt volwassenen diploma's of onderdelen van diploma's te laten behalen, die gelijkwaardig zijn aan dit in het dagonderwijs. Verder biedt het mogelijkheden om zich te oriënteren en te schakelen naar andere vormen van onderwijs.

3.3. Cursorisch Beroepsonderwijs

Dit onderwijs beoogt volwassenen kennis, inzicht en vaardigheden bij te brengen, die ze nodig hebben voor hun huidige of toekomstige beroepsuitoefening. De wet bedoelt de persoonlijke beroepskwalificatie van deelnemers te bevorderen en is een instrument in het kader van het werkgelegenheidsbeleid.

De WCBO heeft betrekking op alle vormen van niet-reguliere scholing, niet zijnde HBO of WO-onderwijs.

Belangrijke doelgroepen zijn vooral werklozen, werkzoekenden en met werkloosheid bedreigden.

Het gaat veelal om personen die de fase van het volledig dagonderwijs achter de rug hebben en een beroepsopleiding wensen in combinatie met werk.

Deelname aan scholing vindt plaats binnen:

a. het leerlingwezen: Voorheen vooral door LBO en MAVO-schoolverlaters. Thans ook door HAVO en MBOschoolverlaters en volwassenen b. deeltijd-MBO: Bedoeld door volwassenen c. specifieke scholing: Vooral door kansarme groepen met een zwakke arbeidsmarktpositie, zoals personen uit etnische groepen, herintredende vrouwen en randgroepjongeren.

3.4. Arbeidsvoorzieningenwet

De Arbeidsvoorzieningenwet heeft tot taak een doelmatige en rechtvaardige aansluiting van vraag naar aanbod van arbeidskrachten op de arbeidsmarkt te bevorderen. Ze draagt ca. zorg voor het verzamelen en verstrekken van relevante informatie, inzichtelijk maken van de arbeidsmarkt voor werkgevers en werknemers, arbeidsbemiddeling, en het bevorderen van scholing (o.a. via 'de eigen' scholingsinstituten in de vorm van Centra voor (administratieve) vakopleidingen.

3.5. De Kaderwet Volwasseneneducatie

Deze wet is een structuunwet, die globale richtlijnen (kaders) aandraagt voor de onderlinge afstemming van de dl-

verse terreinen van de volwasseneneducatie. Het betreft dan de deelterreinen:

a. basiseducatie Dit omvat door 's Rijks kas bekostigde activiteiten, die volwassenen in staat stellen kennis, inzicht, houdingen en vaardigheden te verwerven, die voor hen nodig zijn om persoonlijk en in het maatschappelijk verkeer te kunnen functioneren. Daarbij gaat het om;

* taal-, reken- en sociale vaardigheden. * activiteiten die toeleiden naar andere educatieve en maatschappelijke activiteiten

b. vormings- ontwikkelingswerk Dit omvat het plaatselijk vormings- en ontwikkelingswerk alsmede het internaatvormingswerk.

Het beoogt bij volwassenen kennis, inzicht en vaardigheden verder te ontwikkelen en bewustwording en het vergroten van de betrokkenheid bij de vormgeving van maatschappelijke en

culturele verbanden in eigen woon-, werk- en leefmilieu.

c. vavo (wordt inhoudelijk in een aparte wet geregeld) d. cursorisch beroepsonderwijs (wordt inhoudelijk in een afzonderlijke wet geregeld).

4. Scenario voor de nabije toeiiomst

Hoewel bovengenoemde wetten nog maar kort geleden zijn ingevoerd, dan wel nog moeten worden ingevoerd zijn ze door de feiten reeds achterhaald. In alle toonaarden wordt erover gesproken deze wetten samen te bundelen in een Wet op de Beroepseducatie en Volwasseneneducatie (o.a. ingevolge de reacties op het rapport van de commissie Rauwenhoff). Bij de parlementaire behandeling was de vorming van de Regionale Onderwijscentra leidraad voor het debat.

In de regio's worden reeds initiatieven ontplooid om te komen tot de oprich­ ting van ROC's. Evenals bij de SMMoperatie in het MBO en de STC-operatie is het HBO zullen de ontwikkelingen in het onderwijsveld de wettelijke regelingen wel vooruitgaan. Door allerlei stimuleringsmaatregelen zorgt ieder er bij te zijn, om straks de boot niet te hoeven missen.

Het veld van onderwijsinstellingen zal ongetwijfeld veel inzichtelijker worden door de te verwachten nieuwe fusiegolf. Voor alle vormen van beroepsonderwijs of volwasseneneducatie kan men straks terecht bij hetzelfde instituut. Of dat in volletijd- of deeltijd, kortof langdurend, in termen her-, bij- en nascholing zal plaatsvinden, alles is te krijgen bij hetzelfde loket.

Of er dan ook een loket komt, waar reformatorisch onderwijs te verkrijgen is, is een vraag die zich zeker niet zondermeer positief laat beantwoorden.

drs. L. van Hoorn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen