Onderwijzen of opvoeden?

Heel leuk om het boekje over onderwijs van ds. Golverdingen als presentje mee te krijgen na de VGS jaarvergadering in Gouda. Eigenlijk had het RD met de kop 'Inspirerend onderwijs als cadeau' al een tipje van de sluier opgelicht. Daar moet je krant voor zijn: Regelrecht Doorgeven...! Ook de bijeenkomst, waarop ds. Golverdingen werd geridderd, was waardevol. Stijlvol, bescheiden en eerbetoon aan het juiste Adres. Afwijzen van onszelf en heenwijzen naar Hem, Die alle dingen schenkt. Ik kijk er met genoegen op terug. Maar nu iets zeggen over de bundel lezingen die we mee kregen. Inleidingen die de predikant bij verschillende gelegenheden op verschillende plaatsten uitsprak. Bespreken is niet eenvoudig. We proberen het. Op een regenachtige dag in de meivakantie.

Eerst opvoeden? !

Inspirerend onderwijs: een mooie titel voor mensen die werken in het onderwijsveld. Bezielen, de geest vaardig maken! Daar slaagt de schrijver in, want na het lezen van de inleidingen zie ik heider waar de toekomst voor het reformatorisch onderwijs ligt. Nu de samenleving zo ingrijpend is gewijzigd, kunnen we niet volstaan met ons gereformeerd vormingsideaal, maar is extra betrokkenheid vanuit visie en bezieling nodig. Maar dan wel steeds 'Onze hulp is van de Heere alleen'. Van Hem alleen mogen we het verwachten. Zijn trouw is groot. Het oudste geheim (of wapen...? ) van het reformatorisch onderwijs is het gebed. In deze tijd van hernieuwde belangstelling voor normen en waarden en aandacht voor het pedagogisch klimaat vanuit o.a. inspectierapporten, is het goed het primaat van de pedagogische opdracht van de reformatorische school centraal te stellen. Dat valt echter niet mee in een tijd van economisch denken, vakbekwaamheid, ICT-vaardigheden en de docent als begeleider op afstand. Gelukkig zie ik een ontwikkeling die docenten steeds meer verantwoordelijk stelt voor de geïntegreerde begeleiding van leerlingen. Dus zowel gericht op de vakinhoud als op alle aspecten van het leer- en begeleidingsproces. Vandaar ook de hang naar het werken in teams in het voortgezet onderwijs.

Elke docent moet zijn vak als opvoeder geven. Dan is de visie van ds. Golverdingen een goed tegenwicht voor zelfopvoeding, zelfontwikkeling en zelfontplooiing. Wat een wonder, als de vorming van jongeren mag

leiden tot werkelijke levensvernieuwing en oprecht geloof. Het voorbeeld van de docent is van levensbelang. Voorleven. Harmonie in woord en wandel wint het jonge hart

Ds. Golverdingen geeft voorbeelden, waaruit blijkt dat leerlingen het gedrag van de docent haarfijn doorzien. Een leerling voelt aan of een docent worstelt om de praktijk der godzaligheid en verborgen omgang met God heeft. Je proeft in dit boek de spanning tussen opleiding en vorming, tussen onderwijs en opvoeding. Het is best een gewaagde uitdrukking: de reformatorisch school is tegelijkertijd en allereerst opvoedingsinstituut. 'Voedt hen op in de lering en vermaning des Heeren....' De school is pedagogische oefenruimte. De schrijver gaat niet uit van een modern

positief kindbeeld, maar wil kinderen wel positief benaderen. In de omgang niet 'buigen of barsten', maar de jonge adolescent tactvol, met wijsheid en liefde benaderen. De schrijver gebruikt in dit verband een prachtig beeld van het balspel bij bewegingsonderwijs. Moet u zelf maar eens opzoeken op pagina 55. Zo staan er meer mooie (voor)beelden in. De predikant spreekt met warme, innerlijke betrokkenheid over opvoeding en geeft praktische tips waarmee hij docenten de spiegel voorhoudt in de eigen pedagogische relatie met leerlingen.

Bedoeling schrijver?

Wat beoogt de schrijver? Bezinning, heroverweging, verdieping, consolidatie van verkregen goed. Hij zoekt een totaalvisie voor het ontwikkelen van een reformatorisch pedagogisch concept. We konden lange tijd uit de voeten met een 'samengeraapte' opvoedkundige conceptie. Nu staan we echter alleen in een volslagen geseculariseerde wereld. Onze kring dacht weinig theoretisch, wel idealistisch en praktisch. De ontwikkeling in de samenleving vraagt om een verdere doordenking en explicitering van onze eigen pedagogische identiteit. De vele veranderingen en vernieuwingen nopen het reformatorisch onderwijs deze te toetsen aan de gereformeerde antropologie. Toch vraag ik me af wat de schrijver precies voor ogen staat. Hij noemt in het boek met grote waardering vele publicaties en initiatieven van werkgroepen uit onze kring. Ziet veel bouwstenen liggen voor het door hem begeerde gebouw. Moet er dan nog veel nieuws komen of is het een kwestie van samenvoegen, ordenen en vooral bewust (blijven) praktiseren in onze scholen! Want ook ds. Golverdingen reikt niet direct veel nieuwe ideeën aan, maar richt m.i. de schijnwerper op de belangrijkste noties, waardoor je ze weer opnieuw ziet oplichten. DGS wordt aan het werk gezet om onderzoek te doen naar de ontwikkeling van het godsdienstig leven van de adolescent en de problemen van jongeren in die periode. De Driestar moet gaan werken aan de reeds genoemde totaalvisie. Er zou een opvoedkundig blad moeten komen voor ouders en leerkrachten. Hier zie ik tenslotte als voorzitter van de GOLV eigenlijk ook wel een mooi thema voor onze jaarvergadering DV in december. Balansen tussen onderwijs en opvoeding anno 2003!

Waardering

Het meest treffend vind ik de toon waarop ds. Golverdingen schrijft. Hij adviseert geen dorre gereformeerde orthodoxie, maar een beleefd gereformeerd belijden! Hij omzeilt de schuldvraag niet als het gaat over de verwording van onze tijd. Wijst op werfkracht en stelt de vraag wat er van ons uit gaat. Het moet levend zijn, het moet in ons leven. De predikant roept niet op tot gods­ dienstig of cultureel activisme, maar wil staan in de reformatorische traditie. Steeds valt de klemtoon op Gods imperatief van het inscherpen. Het hele leven besteden in de dienst des Heeren, met hoofd, hart en handen. Maar, we zijn geheel afhankelijk van God in de uitwerking van het onderwijs. Het kan niet anders of we treffen doublures aan in de verschillende lezingen. Dit is echter niet storend. Het leidend motief loopt als een gouden draad door alle lezingen heen. Door denken, doordenken, ontwikkelen en waakzaam blijven. Zoals we in ons onderwijsblad DRS van de schrijver gewend zijn, is ook in dit boek een uitgebreid notenapparaat opgenomen. Lang hoefde ik niet te zoeken naar stijl, spel of typefouten, want die staan er gewoon niet in. Een weloverwogen zinsbouw, soms zodanig lang dat intensief lezen noodzakelijk is. Helder geformuleerd. Woordgebruik, termen en begrippen zijn niet gemakkelijk, zodat enige basiskennis van onderwijs en pedagogiek wel vereist is. Het geheel vraagt een aandachtig en ingespannen lezen. De stijl is theoretisch wetenschappelijk, maar af en toe vinden we een historisch verhalende onderbreking. Zoals over Verhage op bladzijde 91. Moet u ook zelf maar eens lezen. Leuk verwoord. De moeite van het lezen waard. Meer nog: wie pakt de draad op ?

A. Karens

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen