STRUCTUURVERANDERING ALLEEN BIEDT GEEN SOELAAS

Problemen oplossen door de structuur aan te passen is de gemakkelijkste route. En daarom ook veel toegepast in allerlei situaties. Zoals nu ook binnen de jeugdzorg. Er wordt langs elkaar heen gewerkt, de afstand tot de jongere en zijn opvoeder(s) is te groot, en van het Rijk of de provincie heeft men onvoldoende zicht op de sociale context waarbinnen jongeren leven: de buurt, de school, de sportvereniging. De gevolgen hiervan zijn bekend, en vragen, aldus onze politici en beleidsmakers, om een structuurwijziging. Dat is relatief gemakkelijk: schuif wat met geldstromen, verschuif het probleem, pas de wet- en regelgeving er technisch op aan - en we stralen in ieder geval uit dat we daadkrachtig hebben opgetreden. Dat is met het oog op de peilingen en verkiezingen niet onbelangrijk.

Wordt de jeugdzorg zelf er ook beter van? Gaan jongeren met (veel) problemen iets merken van deze stelselwijziging in positieve zin? Het is te hopen, maar ik ben er niet gerust op. En zeker niet nadat ik 16 maart jl. prof. dr. A.J. Baart hoorde spreken tijdens een seminar voor zorginstellingen, georganiseerd door Driestar Managementadvies.

Prof. Baart is de geestelijk vader van de zogenaamde presentie-theorie. Een theorie die steeds meer aandacht krijgt in zorg- en onderwijsinstellingen. De werker in het onderwijs en de zorg staat primair centraal en niet de organisatie of organisatiestructuur. De man of vrouw aan het bed, in het multiproblem gezin of voor de klas maakt of zorg goed is. En verleende zorg kan nog zo verantwoord en professioneel uitgevoerd zijn conform de regels en procedures, maar het zegt nog weinig over de vraag of het goede zorg was. Zorg namelijk als antwoord op de behoefte, de vraag of de verlegenheid van de zorgvrager.

Die presentie-theorie – en vooral de praktische vertaalslag – vraagt meer aandacht! Natuurlijk omdat Bijbelse grondwaarden als herbergzaamheid en barmhartigheid leidende principes zijn. Maar ook omdat het aan probeert te sluiten bij het leven, het verhaal en de persoon van de ander. Omdat het doet wat de zorgvrager jou als zorgverlener te kennen geeft als nodig en passend. Omdat het de ander respecteert en ruimte biedt. Omdat de zorgverlener present is: hij is er! En echt kijkt, zoekt, nieuwsgierig is naar wat de ander nodig heeft.

In Almere is het in praktijk gebracht bij het opstarten van een woonvorm voor jongeren van 16 tot 23 jaar die door de maatschappij uitgebannen waren. Jongeren met een combinatie van allerlei problemen: dakloos, gedragsgestoord, verslaafd aan drank en drugs, ernstig crimineel gedrag, enzovoorts. In dit ‘Presentiehuis’ zijn de dikke dossiers aan de kant geschoven en is gekozen voor een andere aanpak. De professionals waren present en de behoeften van de jongeren waren uitgangspunt voor de begeleiding. Geen geplande gesprekken, observaties of regels, maar samen verven, koken, sporten en ondertussen het gesprek en de begeleiding. Vanuit de principes van herbergzaamheid en barmhartigheid. Het bleek uit te houden te zijn op een plek waar niemand dacht het uit te kunnen houden.

Jeugdzorg wordt beter van professionals die in staat zijn zich te verplaatsen in de leef- en denkwereld van de ander. Door erin ondergedompeld te worden, door als begeleider een week op straat geleefd te hebben. Door als dokter drie dagen patiënt te zijn geweest. Door van binnenuit te weten wat het is om van buitenaf hulp te geven. Door dingen aan te leren, maar misschien vooral veel af te leren. Door echt waar te nemen, tijd te nemen en af te stemmen. Hier zou de transformatie moeten liggen! Dat kost tijd, kost geld en vraagt geduld, maar zorg voor goede zorg! En niet alleen omdat het protocollair allemaal klopt en de checklists keurig zijn afgewerkt, maar omdat er hart en oog is voor jongeren en ouderen in nood.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen