‘Die dankbare glimlach vergeet ik nooit!’

Drie jaar geleden had Anneke voor het eerst een geadopteerd meisje in de klas. ‘Het was in die periode dat mijn man en ik de verplichte VIA -cursus volgden. Deze cursus gaat vooraf aan het gezinsonderzoek bij de Raad van de Kinderbescherming. Dat deze cursus samenviel met het leerjaar waarin ik mijn geadopteerde leerling in de klas had, heb ik als heel waardevol ervaren. Door het volgen van die cursus leer je dingen beter te begrijpen. Je leert dingen die je absoluut niet moet doen. Of juist wel’.

Op mijn vraag naar de reden van de grote betrokkenheid op adoptiekinderen reageert Anneke resoluut. ‘Tja, dat laat zich denk ik niet moeilijk raden. Adoptiekinderen verdienen onze zorg en aandacht. Ze verdienen de betrokkenheid en liefde van zijn of haar juf en meester. Deze kinderen hebben al zoveel meegemaakt in hun jonge leven. Ze hebben vaak een traumatische ervaring van het afgestaan worden opgedaan, met de gevolgen die daaruit voortkomen. Als je dat weet, wil je als leerkracht er alles aan doen om op school een veilige plek te creëren voor deze kinderen’.

Wat zijn belangrijke aandachtspunten voor leerkrachten met adoptiekinderen in de groep?

‘Benoem het gedrag en de gevoelens’, geeft Anneke aan. ‘Door de droge feiten te benoemen laat je het kind merken dat je het ziet. Daarna geef je pas een waardeoordeel. Door meteen een waardeoordeel te geven wijs je het kind af! Dit moet ten allen tijden voorkomen worden. Het kind is al een keer afgewezen. Trouwens, benoemen werkt niet alleen bij adoptiekinderen heel positief, maar is voor alle kinderen goed! Het voelt in het begin misschien wat vreemd, maar je zult zien dat het werkt! Een voorbeeld: Je leerling is oneerbiedig. Benoem eerst: ik zie dat je lacht onder het Bijbelverhaal. Het kind weet nu dat je de hem ziet. Daarna geef je je waardeoordeel: dit vind ik oneerbiedig. Dus: je wijst gedrag af, maar nooit het kind!’

Hiermee verbonden is het benoemen van positief gedrag. Je kunt dit niet te veel doen! Zeg wat je ziet, en koppel dan je oordeel hieraan. Bijvoorbeeld: “Wat werk jij hard aan je sommen, dat vind ik heel goed van je!” Werken aan een vertrouwensrelatie met een adoptiekind kost energie, tijd en inspanning. Soms meer dan met een niet-geadopteerd kind. Maar het is zó de moeite waard! Nooit opgeven dus, ook al is het soms moeilijk!’ Een kind kan verschillende manieren hebben om te laten zien dat het zich onveilig voelt, merkt Anneke. ‘Bedenk steeds opnieuw of het gedrag adoptie gerelateerd is. Ik hoorde letterlijk uit de mond van de leerling: “Dan kijk ik hoever ik kan gaan tot de meester mij weg stuurt”. Een adoptiekind wil steeds opnieuw de bevestiging dat het je kan vertrouwen en dat het niet weer opnieuw afgewezen wordt. Sommige kinderen testen bewust je grenzen hieromtrent. Zorg dus dat het kind zich veilig bij je voelt! Dat is wat hij of zij wil weten. Zeg dit gerust letterlijk tegen je leerling: “Wat je ook doet, ik stuur je nooit weg!” Denk nooit: “Ach, het kind was nog maar zo klein, wat weet het er nu nog vanaf?” De scheiding heeft het kind gevoeld! Afgestaan zijn brengt vaak heel veel vragen met zich mee. Daarom is goed en open contact met de ouders van groot belang! Zij kennen het kind het beste. Daarnaast kunnen zij je veel vertellen over adoptie en gevolgen daarvan. Sta open voor gesprek en feedback.’

Anneke: ‘Stuur een kind nooit naar de gang voor straf. Blijf zorgen voor oogcontact! Negeer een kind nooit! Een kind voelt zich al afgewezen. Benoem juist in plaats van negeren! Kom daarnaast je afspraken na, wees duidelijk, zorg voor structuur en geef dingen die anders gaan duidelijk aan. Wanneer er vreemden in de klas komen met wat voor reden dan ook, vertel dit van te voren! Dit heeft alles te maken met de vertrouwensrelatie tussen leerkracht en kind. Het kind heeft al zoveel onzekerheden in zijn of haar jonge leven gehad. Vertrouwen en veiligheid zijn niet vanzelfsprekend voor adoptiekinderen’. Het mag geen negatief getoonzet verhaal worden, geeft Anneke aan. ‘Adoptiekinderen zijn ook gewoon hele lieve, gezellige kinderen met wie je lekker kunt werken, lachten, kletsen, grapjes maken en serieus kunt zijn!’

De mooiste ervaring?

‘Wat was het heerlijk om te merken dat mijn leerling me op een gegeven moment zoveel vertrouwen gaf, dat ze mij vertelde over haar adoptie. En dat ze op mijn schoot kroop en met me wilde praten over haar verdriet. Maar wat was het ook heerlijk om te merken dat ze rustig werd als ik haar gevoelens en gedrag benoemde. Die dankbare glimlach vergeet ik nooit! Hoogtepunt was wel dat ik haar kon vertellen dat wij een kindje hopen te adopteren. Geweldig, die reactie! Dus nooit moeilijkheden ervaren? Dat niet, het is hard werken en blijven werken aan de vertrouwensrelatie, maar elk adoptiekind is dit dubbel en dwars waard!

• Kom naar de AVGG middag in Gouda, D.V. 2 november 2013. Op deze middag zal het thema ‘adoptiekinderen op de basisschool’ centraal staan.

• Bij vragen kun je altijd contact opnemen met de SAV-hulplijn. Tel: 030 - 233 03 40. De SAV heeft ook een brochure uitgegeven: het adoptiekind op de basisschool

Dick Both
Hoofdredacteur DRS Magazine

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen