DE EINDTOETS IN HET BASISONDERWIJS

Sinds het schooljaar 2014-2015 heeft de overheid verplicht gesteld dat alle leerlingen van groep 8 een eindtoets moeten maken die hun taal- en rekenvaardigheid meet. Voor die tijd was het voor scholen niet verplicht, al maakten veel scholen wel gebruik van de toets, met name de eindtoets van Cito. Mede naar aanleiding van die toets werd het niveau van de leerling bepaald. Tegenwoordig wordt de eindtoets in de maanden april en mei afgenomen en hebben de basisscholen keuze uit zes verschillende toetsen. Basisscholen moeten echter vóór 1 maart het adviesgesprek gevoerd hebben en in samenspraak met de ouders en de leerlingen het advies bepaald hebben. Maar welk nut heeft de eindtoets dan nog? Aart Vos, leerkracht van groep 8 op de Ds. G.H. Kerstenschool te Ridderkerk, weet daar wel antwoord op. ‘De eindtoets is voor ons als school vooral een bevestiging dat het advies wat we hebben gegeven het goede advies was. Het advies wat we geven, is een gedegen advies. We zijn namelijk wél bezig met de toekomst van een kind.’

Afsluiting van de basisschool

Ook Martijn Schumacher, onderwijsadviseur bij Driestar onderwijsadvies, onderstreept het belang van de eindtoets. ‘Ik heb zelf jarenlang in groep 8 gewerkt en de eindtoets is een belangrijke toets. Maar niet alleen de toets is belangrijk. Zeker niet nu de toets later in het jaar wordt afgenomen. De leerlingkenmerken zijn ook heel belangrijk. En bovendien is de eindtoets bedoeld als afsluiting van de basisschoolperiode. Eigenlijk wordt alle kennis getest die in de afgelopen jaren door de leerlingen is eigen gemaakt. We moeten een beetje af van het idee dat het een toets is die de kennis test die de leerlingen in groep 7 en 8 hebben gekregen. Hoeveel maanden hebben de leerlingen in groep 8 les gehad en hoeveel maanden hebben ze les gehad in groep 3 tot en met 7? Het advies wat gegeven wordt, moet daarom ook een schoolbreed advies zijn. Tegelijkertijd kan de uitslag van de eindtoets gebruikt worden als een gegeven voor een spiegeling van de organisatie voor het eigen handelen en de praktijk van het lesgeven. Hebben we de goede dingen goed gedaan? Ken ik de leerlingen in mijn klas en op onze school? Wat zegt deze uitslag over onze geleverde kwaliteit?’

Het gaat om de leerling

Op de Kerstenschool in Ridderkerk proberen ze dit inderdaad te doen. ‘Bij ons is het niet alleen zaak van de leerkracht van groep 8. De intern begeleider en de directeur worden ook bij de totstandkoming van het advies betrokken. Met elkaar kijken we dan naar de resultaten van de niet-methodetoetsen, de laatste rapporten én de leerlingkenmerken. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan zelfstandigheid, werkhouding en huiswerkattitude. Een leerling kan bijvoorbeeld heel goed scoren bij de niet-methodetoetsen, maar als de huiswerkattitude niet goed is, dan is het misschien niet verstandig als een leerling naar het vwo gaat. Aan het begin van groep 8 hebben we al een gesprek met de ouders om te weten te komen wat ouders in gedachten hebben. Blijkt dat we daarin niet op één lijn zitten, dan weten we dat alvast en kunnen we daar op inspelen.’ Schumacher: ‘De leerlingkenmerken zijn belangrijker dan de eindtoets. Die toets is ook maar een momentopname. Het kan zijn dat een leerling heel gespannen is voor de toets en daardoor lager scoort dan de leerkrachten verwacht hadden. Maar het kan ook zo zijn dat een leerling door heel veel extra oefening juist hoger scoort dan past bij het gegeven advies. Maar de leerkracht kent de leerling het beste. En vergeet in dit plaatje ook niet de ouders en de leerling zelf. Die zijn ook heel belangrijk.’

Het belang van de eindtoets

Vos: ‘Het komt ook weleens voor dat een leerling juist een advies krijgt wat eigenlijk te hoog is, of wat de leerling helemaal niet wil. Als een leerling heel graag met zijn handen wil werken, dan is een advies voor vmbo-gt of havo geen goed advies. Zo’n leerling zit daar dan niet op zijn plaats. Ouders geven dit dan vaak ook aan.’

Schumacher: ‘Als het aan de overheid ligt, dan wordt de eindtoets wél belangrijker. Er is afgesproken dat als een leerling een te hoog advies heeft gekregen in vergelijking met de score bij de eindtoets, de school van het voortgezet onderwijs de leerling moet plaatsen op het niveau van het gegeven advies. Als een leerling bijvoorbeeld een havo-advies heeft gekregen en uit de eindtoets blijkt dat de leerling een vmbo-score heeft, dan zal de leerling zeer waarschijnlijk toch in een havo-klas geplaatst worden. Omgedraaid geldt dat als een leerling hoger scoort bij de eindtoets dan het gegeven advies, het advies heroverwogen moet worden. Dat betekent niet dat er een ander advies komt, maar wel dat er meer belang wordt gehecht aan de eindtoets.’

Een toets zegt ook niet alles

Volgens Aart Vos zijn de meeste adviezen op de Ridderkerkse school wel goede adviezen. ‘We komen er met elkaar eigenlijk altijd wel uit. We doen het allemaal als het goed is in het belang van de leerling. Die is er niet bij gebaat op een te hoog niveau in te stromen. Dan moet de leerling op de tenen gaan lopen en dan zie je vaak dat het niet goed gaat. Belangrijk is dan ook om de leerling écht te kennen.’

Schumacher onderstreept ook het belang van het kennen van de leerling. ‘Je kent een leerling niet zomaar. Als je een leerling een maand in de klas hebt, weet je nog niet hoe de leerling in bepaalde situaties reageert. Is het echt een doorzetter? Kan de leerling goed samenwerken? Kindgesprekken zijn daarom heel belangrijk. En dan niet alleen over resultaten of over huiswerk. Je kunt als leerkracht prachtige gesprekken met leerlingen voeren over hun hobby’s, interesses, vrienden enzovoorts. Dit biedt een waardevolle aanvulling op de gesprekken die je hebt over resultaten. Dan kun je de leerling echt beter leren kennen en dat zegt zoveel meer dan een toets. Een toets zegt lang niet alles.’

Leren van de eindtoets

Naast de verplichting die er geldt voor de basisscholen om een eindtoets af te nemen, kunnen scholen ook profiteren van de toets. Schumacher: ‘Een school moet gemiddeld of bovengemiddeld scoren. Daar kijkt de inspectie ook naar. Maar voor de school zelf kan de toets ook een goed middel zijn om te kijken of de school wel goed bezig is.’ Ook in Ridderkerk wordt de toets zo gezien. ‘Het is vooral een be-vestiging voor ons dat de adviezen die we hebben gegeven de goede adviezen waren. Daarnaast leren we er ook weer van. Het laatste jaar kwamen we er bijvoorbeeld achter dat we iets te weinig aandacht hadden gegeven aan de Nederlandse grammatica, zoals woordbenoeming. Daar hopen we dit jaar wat meer aandacht aan te geven, vooral omdat het niet in de methode voorkomt.’ Schumacher heeft nog wel een tip. ‘De eindtoets is wel belangrijk, maar laat die niet leidend zijn. De laatste jaren wordt er door de inspectie ook weer nadrukkelijk gelet op het welzijn van de kinderen. Sociale veiligheid is een belangrijk punt. Als je je dus vooral bezighoudt met de eindtoets en zo goed mogelijk presteren, verlies je andere dingen weer uit het oog. Ook hierin hebben we onze christenplicht te vervullen. De talenten van de leerlingen gebruiken op de juiste manier.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen