Onze Nederlandsche Belijdenisschriften.

DE DORDTSCHE LEERREGELS.
I.

Inleiding. We mogen er aan herineren hoe we voorheen een korte beschouwing hebben gegeven over een tweetal Nederlandsche Belijdenisschriften, namelijk over den Heidelbergschen Catechismus en over de Nederlandsche Confessie of de 37 Geloofsartikelen. Nog rest ons het derde Belijdenisschrift: de Dordtsche Leerregels of de Vijf artikelen tegen de Remonstranten. De naam „Remonstranten" is ontstaan door de indiening van een „remonstrantie" of bezwaarschrift van hen, die zich stelden tegen eenige fundamenteele leerstukken der Waarheid en naar het voorbeeld van Pelagius de krachten van den vrijen wil des menschen wilden verheffen. Deze „remonstrantie" werd in het jaar 1610 ingediend bij de Staten van Holland. In 1611 volgde van de zijde dergenen die vasthielden aan het getrouwe Woord een Contra of Tegen-Remonstrantie. Vandaar de naam de contra-remonstranten. De Remonstranten werden ook wel Arminianen genaamd naar Arminus, professor te Leiden.
Deze Dordtsche Leerregels zijn van hoog belang. Dit geschrift mag niet achtergesteld worden bij den Heidelbergschen Catechismus en de Nederlandsche Confessie. Deze artikelen zijn de uitkomst van den zwaren strijd onzer vaderen om het kostbare pand der Waarheid te bewaren tegen de felle aanslagen des vijands, die den eenigen troost in leven en in sterven zochten te rooven. De leer de Remonstranten is troosteloos, waar het Fundament der zaligheid wordt losgewoeld, alle vastheid en zekerheid van het heil in Christus wordt weggebroken; Christus in Zijn voldoenend lijden en sterven wordt van Zijn heerlijkheid beroofd. De krachten van den vrijen wil des menschen worden verheven. Neen, de remonstrantsche leer geeft geen troost; is een harde, meedoogenlooze leer, die de zielen der menschen ten verderve voert. De geringste neiging daartoe voert tot verloochening van de leer van louter gena in Christus. Elke overhelling in de practijk rooft weg den vasten grond van troost.
Helaas, hoe is het te betreuren, dat de troostelooze leer der remonstranten door zoovelen wordt gehuldigd. Velen die in theorie en belijdenis de Dordtsche Leerregels onder schrijven, doch in de practijk dezelve verloochenen en op de heillooze paden van het Remonstrantisme verzeilen. De „levende kennis" der fundamenteele leerstukken, wij bedoelen de zaligmakende kennis is verdrongen door wereldwijsheid; door ziellooze beschouwingen van het verdorven verstand des menschen en door een warnet van luchtige filosophische bespiegelingen zonder Geest en leven, waardoor een Christendom wordt gekweekt zonder wortel; een Christendom zonder Christus, dat op wijsgeerige wijze den godsdienst zoekt te verklaren en zoekt te onderwerpen aan de wijsgeerige overleggingen van den verduisterden mensch, niet bedenkend dat de natuurlijke mensch, hoe wetenschappelijk onderlegd, niet verstaat noch begrijpt de dingen die des Geestes Gods zijn. Hij kan ze niet verstaan, omdat zij geestelijke onderscheiden moeten worden. Alleen een geestelijk mensch, dat is die uit den Geest geboren is, die wederom geboren is tot een levende hoop, verstaat de dingen die des Geestes Gods zijn.
Waar zijn die stoere helden gelijk een Johannes Bogerman, Franciscus Gomarus, Festus Hommius en zoovele anderen, die, van God geleerd, in Godes kracht de bijl legden aan den wortel van Pelagiaansche en Remonstrantsche dwalingen? Het levende geloof in hunne harten gewrocht door den Heiligen Geest en daardoor zij Christus ingeplant, uit Hem leefden, was de verborgen kracht dier stoere helden, waardoor zij geen duimbreed toegaven aan de valsche leer der Remonstranten.
De strijd tegen het Remonstrantisme werd inzonderheid gevoerd in het zoogenaamde Twaalfjarig Bestand, 1609-1621. Een zwaren kamp hebben onze vaderen gevoerd tegen het machtige Spanje en tegelijk tegen de valsche leer van Rome's kerk. De Reformatorische beginselen hadden bij velen diepe wortelen geschoten. Door de machtige en wonderdoende hand Gods werd de geopenbaarde Waarheid Gods door velen gekend en beoefend en kwam ten goede aan Kerk en Staat en Maatschappij. De Reformatoren verkondigden het Evangelie eener vrije zaligheid uit louter gena, opdat God door een ieder gediend zou worden naar Zijn Woord.
Maar de strijd bleef niet uit. Uit eigen boezem maakte de vijand zich op om de leer die naar de Godzaligheid is, te ondermijnen. Bijna veertig jaren had de oorlog tegen het machtige Spanje geduurd. Velen in ons land, die het niet zoo nauw namen met den waren dienst van God, in wier hart de bittere wortel van het semi-pelagianisme huisvestte, waren den oorlog moedde en hadden reeds lang om vrede geroepen. De strijd moest worden beëindigd. Het welvaren des volks werd er maar door verslonden. De schuldenlast werd er door verzwaard.
Onder degenen die sterk voor den vrede waren, behoorde ook Oldenbarneveld, die in 1586 tot „Advocaat van den Lande" was verkoren en bij wien straks de Remonstranten grooten steun vonden, dat hunne troostelooze leer vrijelijk zou mogen worden verkondigd en gelijk recht zou gegeven worden in de Vaderlandsche kerk. Hoe ook als staatsman met groote gaven bedeeld, had hij een afkeer van de zuivere Reformatorische beginselen, waarvoor de Hervormers van den beginne af aan goed en bloed hadden veil gehad. In betrekking tot het Huis van Oranje moest om politieke redenen de macht der Oranjevorsten blijven beperkt. En in betrekking tot de leer der Waarheid koos hij met zeer velen van de regenten des lands de zijde van Arminius. Een Oldenbarneveld heeft aan Gods Kerk in den lande geen voordeel gebracht. Hij had een afkeer van de Calvinistische leer. De Advocaat van den Lande wilde vrede met Spanje naar hij voorgaf vanwege den ongunstigen toestand der geldmiddelen, terwijl Spanje, evenzeer uitgeput door den langdurigen krijg, naar den vrede haakte. Desniettemin waren toch ook andere drijfveeren in het spel bij de Arminiaansch gezinde regenten.
Hoe was het met Prins Maurits? Deze was tegen den vrede. De Prins zag meer voordeel in het voortzetten van den oorlog tegen het uitgeputte Spanje. Maar Oldenbarneveld behield de overhand. De onderhandelingen werden geopend, maar de vrede werd niet geteekend. De eischen van Spanje konden niet ingewilligd worden. Door invloeden van buiten werden toen onderhandelingen aangeknoopt over een bestand of wapenstilstand. Maar daarvan wilde Prins Maurits in het geheel niet weten. Met groote stelligheid kwam hij daartegen in verzet. Hij vreesde ernstige legerverzwakking; het bestand dreigde ons weer Spaansch te maken. Binnenlandsche twisten zouden niet achterblijven, ook niet inzake den godsdienst. Het kwam tusschen Oldenbarneveld en den Prins tot een hevigen twist. Maar de Advocaat van den Lande zette door. Op den negenden April 1609 werd te Antwerpen het Twaalfjarig Bestand gesloten. Het zwaard van buiten rustte in de scheede. Het trotsche Spanje achtte zich gelukkig eene overeenkomsit te treffen waarbij het de Vereenigde Nederlanden voor vrije en onafhankelijke landen verklaarde.
Maar was van buiten rust, van binnen werd een twistvuur ontstoken, waardoor Gods Kerk dreigde te zullen worden verteerd, waar sommigen uit den boezem der Kerk opstonden, die de fundamenten der zaligheid ondermijnden waarop het geloof van Gods Kerk steunde. Het waren bange dagen. Maar wat tot groot nadeel scheen te zullen strekken, is door God tot welstand van Zijn Kerk bestuurd.
BARTH.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen