Kerkenordening

Toelichting op de

De hoofdindeling van de Artikel 1. kerkenordening.

Artikel 1 biedt de hoofdindeling van de kerkenordening, die vier hoofdstukken omvat. Deze zijn: I. Van de diensten.art. 2—28. II. Van de kerkelijke samenkomsten, art. 29—52. III. Van de leer, sacramenten en andere ceremoniën, art. 53—70. IV. Van de censuur en kerkelijke verma- ' - ning, art. 71—86. Al deze delen van de kerkenordening zijn noodzakelijk voor een goede orde in de Gemeente van Christus, wat al heel duidelijk uitkomt in de vertaling in het Nederlands uit de oorspronkelijke latijnse uitgave. Allereerst zijn de diensten of. bedieningen, verrichtingen (functiones), waarmede nadruk gelegd wordt op het dienend karakter van de ambtsuitoefening, onmisbaar. Deze diensten zijn noodzakelijk voor het wezen van de geïnstitueerde kerk. Zonder ouderling en diaken kan een plaatselijke kerk niet bestaan en zonder de ambtelijke uitoefening van een dienaar des Woords in het kerkelijk verband kan zij ook niet voortbestaan. Zij zijn van Godswege in de kerk verordend. Christus toch zond eerst Zijne Apostelen uit en hee^t voor heel de Nieuw- Testamentische kerk de diensten ingesteld, Ef. 4: 11 — 13, enz. 'ff^ Ook worden de gemeenten vermaand zich aan de bedieningen te onderwerpen. Luk. 10: 16, Joh. 13:20, Hebr. 13: 17.

De overige drie elementen, n.l. de samenkomsten, waarmede bedoeld zijn de vergadering van kerke^ raad, classis en synode, het opzicht der leer, enz. en de censuur, zijn alle alleen noodzakelijk voor het welwezen, niet voor het wezen der zichtbare geïnstitueerde kerk. Met het bestaan van deze vier elementen in het kerkelijk leven is nu ook noodzakelijk de regeling er van, of anders gezegd, de kerkenordening zelf. En dat dan ook alleen voor het welwezen, zo van de plaatselijke kerk als wegens de goede functionnering van het kerkverband als accoord van kerkelijk samenleven. Zij dient dus om goede (of wettige in kerkrechtelijke, niet juridische zin) orde te houden in de Gemeente van Christus.

De uitdrukking „De Gemeente van Christus" wil hetzelfde zeggen als het woord „kerkelijk" in kerkelijke discipline. De uitdrukking „Gemeente van Christus" doelt hier op het geheel der kerken of gemeenten in Nederland, hetzij in meer institutaire vorm, of meer organisch opgevat, als het kerkelijke volk, de populus ecclesiasticus. Waar het woord „orde" ziet op de kerkelijke regehng, dus op de regeling geldig voor de plaatselijke geïnstitueerde kerk en voor het kerkverband; de uitdrukking „gemeenten" in art. 67 niet anders dan op de plaatselijke kerken kunnen doelen, evenals ook in art. 82, de ambtsdragers ook leden der gemeente zijn en de tucht zowel over hen als leden, alsook in hun qualiteit van ambtsdrager gaat, komt ons voor, dat de gedachte, dat „gemeente" hier zou betekenen de schare der gelovigen tegenover de ambtsdragers, minder aannemelijk is. Het woorddrukt hier uit de plaatselijke kerk en het geheel van al de gemeenten in kerkelijk verband verenigd. Het standpunt dat de kerkenordening inneemt, gaat dus enerzijds in tegen de idee der Wederdopers en de opvatting van de Lutherse rechtsgeleerde Rudolph Sohm. Deze beweerde, dat de kerk alleen door genadegaven, dus charismatisch, niet institutair, ingericht is, waarbij de gave der lering tevens die van het bestuur is, maar dan in geestelijke zin en dat het recht uit de mens is. Hij dwaalt daarin echter, want het recht is wel degelijk uit God. Alle recht daalt van God af en zo ook het kerkrecht. Dit moet als het uiterlijk kerkelijk leven regelen en dat meer moreel van aard, onderscheiden worden van het gebiedend of juridisch staatsrecht. Anderzijds gaat het standpunt der kerkenordening in tegen de opvatting van Rome, dat juist aan de kerkelijke bepaling een gebiedende en dwingende, de consciëntie bindende kracht toekent. Wat tenslotte het ontstaan van dit artikel betreft, diene nog het volgende. Door middel van Geneve, de Franse en Waalse kerken, is de invloed van Calvijn merkbaar op de vorming van dit eerste artikel der kerkenordening. Onder invloed van' deze genoemde kerken is op het convent van Wezel, 1568, een ontwerp van een kerkenordening gemaakt van 8 hoofdstukken. Deze zijn: 1. Van de colleges en dassen der provinciën; 2. van de dienaren en leraren; 3. van de Catechismus; 4. van de ouderlingen; 5. van de diakenen; 6. van de sacramenten (Doop en Avondmaal); 7. van het huwelijk; 8. van de tucht. Op de synode van Embden, 1571, volgt dan deze indeling: rt. 1—5, van de leer; art. 6—12, van de vergaderingen (kerkeraad, classis, synode); art. 13—16, van de verkiezing der ambtsdragers; art. 17'—21, van de dienst des Woords en der sacramenten; art. 22.—24, van het huwelijk; art. 25—34, van de tucht; art. 35—43, van de zorg voor de uitbreiding der Reformatie; art. 44—47, van de attestaties; art. 45—53, van het teboekstellen der Reformatie. De synode van Dordrecht, 1578, brengt de besluiten van algemeen belang, vervolgens onder 6 hoofdstukken en voegt er opschriften bij. Deze zijn: 1. van de dienaren des Woords, Ouderlingen en Diakenen; 2. van de kerkeraad en andere kerkelijke samenkomsten; 3. van de scholen; 4. van de leer. Sacramenten en Ceremoniën; 5. van het huwelijk; 6. van de kerkelijke vermaning en straf. De Synode van Middelburg, 1581, brengt ze ten slotte tot de vier hoofddelen terug, die sindsdien de straks genoemde indehng van het eerste artikel der kerkenordening gebleven is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen