Gedachten uit het verleden

Teelincks pen is wel zeer vruchtbaar geweest. Weinig tijds heeft de godzalige laten verloren gaan. Hij oefende zichzelf in de godzaligheid. Het was niet alleen een bespiegelen, maar practijk bij hem. Werd daarvan een weinig meer in onze dagen bemerkt. Ik geloof dat we dan niet verdeeld zouden zijn, allerwege. Nu vrees ik dat des apostels woord bewaarheid wordt: Zij zoeken alleen het hunne en niet hetgeen van Christus Jezus is. Een godsdienst zonder God, en een Christendom zonder Christus. Teelinck heeft 1621 nog een boekje geschreven van grote waarde. Het draagt tot titel: Sions Bazuin, aangestoken uit de woorden van Psalm 7 : 13 en 14. Het mag aan onze aandacht niet ontgaan in welke tijd hij dit werkje schreef. Als we bedenken dat het slechts een paar jaar na de grote synode van Dordrecht was, dan werpt de inhoud van dit geschrift wel een zeer bijzonder licht op de tijdsomstandigheden. Wij zouden allicht denken dat het volk niet al zeer in de zonde doorbrak in zulk een tijd, waarin een ijver enerzijds voor de zuivere waarheid betoond werd. Teelinck achtte zich evenwel geroepen zijn machtige stem te doen horen tegen het zedeloos leven waarin het volk openbaar kwam. Voorwaar de zonde der zedeloosheid brak door. Hoe noodzakelijk is het daar waarschuwend tegen op te treden. De zonde tegen het zevende gebod is steeds een der meest bedreven zonde geweest. De catechismus waarschuwt echter niet alleen tegen die zonde buiten de huwelijke staat, maar ook in dezelfde huwelijke staat. Ik vrees dat de zonde tegen dit gebod binnen de grenzen van het huwelijksleven niet minder erg doorbreekt, en dat niet alleen buiten de kerk, maar ook binnen de kerkmuren. We behoeven maar het bedenkelijk verschijnsel ons te realiseren dat het getal belijdende leden der gemeenten veelal groter is dan het aantal doopleden. Men werpe mij daaromtrent niet tegen dat er zovelen zich van de kerk in hun jeugd afkeren, of niet tot belijdenis komen. Er zit natuurlijk ook bij dat men steeds meer van de kerk, en wat meer zegt en erger is, van de waarheid afkeert. Men wil een godsdienst naar het vlees. Wel de geneugten van het vlees, maar niet de kindervrucht en de zorgen daaraan verbonden. Ik kan daar natuurlijk in deze artikelen niet breed op in gaan, maar toch wil ik er in het verband van Teelincks schrijven op wijzen. De man nam ook ten deze opzichte geen blad voor de mond. Hij waarschuwt de overheid de eis van het zedelijk leven te handhaven. Het was dan ook opgedragen aan de raden van State der verenigde Nederlandse provinciën. Het baat niet, zo zegt hij, of ge al uw uitwendige godsdienstplichten vervult. Dat is uw dure plicht. Deze zijn zonder ware gemeenschap aan Christus Gode een gruwel. De beloften Gods, welke der uitverkoornen deel is, komen openbaar in een wandel in de vreze Gods. Ik vrees dat Teelinck in deze dagen wel voor een antinomiaan zou gekreten worden. Men briest van bittere vijandschap tegen de leer van souvereine genade Gods. Die leer, welke naar den Woorde Gods is, en Gods ware en arme volk tot vertroosting. Hij waarschuwt de overheid het volk te binden aan des Heeren wet. Zo niet, dan kan niet anders verwacht worden of de Heere zal met Zijn oordelen komen en land en volk en overheid straffen. Daartoe, zo gaat hij verder, moeten de predikanten hun stem verheffen gelijk een bazuin door geheel het land. De vreze des Heeren is het beginsel van alle wijsheid; allen die ze doen hebben goed verstand. Hij blijkt een groot liefhebher van het huis van Oranje te zijn. Sterk komt dat in sommige gedeelten van dit boekje uit. Voorwaar de godvrezenden zijn niet de minst trouwe aanhangers van het huis van Oranje de eeuwen door geweest, wij betreuren het innig en diep, dat ditzelfde huis van Oranje zover van de paden des Heeren is afgeweken. Zij dragen leed om deswege, en kunnen niet anders dan de zonden van ons vorstenhuis bij de Heere aanklagen. O dat ons volk en vorstenhuis weerkeren mochten tot de paden des Heeren en een voorbeeld zich stellen in het onderhouden van Zijn ordinantiën. In datzelfde jaar kwam nog een werkje van hem uit handelend over de bondszegelen, doch waar we reeds uit een ander boekje een en ander daaromtrent meedeelden, kunnen we dit gevoeglijk voorbijgaan. We hopen een volgende maal de aandacht te vestigen op een van zijn voornaamste werken, n.l. dat waarin hij schrijft over de Sabbath of Rusttijd. Men versta mij dus wel, we zwijgen hier niet over het boekje waarin hij handelt over de hoogwaardigheid en nuttigheid van de bondszegelen, omdat het van minder belang zou zijn, doch uitsluitend omdat, we reeds in een der vorige artikelen daarop hebben gewezen. De Heere doe ons meer de geschriften van onze vaderen onderzoeken, en wat van groot belang is, in het juiste licht en gehele verband zien, anders worden ze heel veel misbruikt om bepaalde stellingen er door te verdedigen welke onze vaderen nooit bedoeld hebben te zeggen.

Utrecht,    ds. J. v.d. Berg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen