Officiële voorrede van de hand van de Keurvorst, geplaatst in de eerste uitgave van de Katechismus 19 ianuari 1563

Deze eerste voorrede lis laeer zeld0aiam igeworden, en ware missohien larug verloren ^geweest, zo ze niet in andere schriften ware gevoegd. Zij staat to de Latijnse 'taial to het tweede stuk der werken van Urstous voor de Apodoigdie 'of verdedilgtoig van de Katechismus, en is overgfezet van deze Inihoud:

PREDERIK, door Gods genade Paltzgraaf aan de Rijn, en Keurvorst des Heilagen Roomsen Rij'ks, Hertog van Beiieren, etc.

Allen, welke de zorg der Kerken in 'die Paitz is aanbevolen, heil! Nadat wij viiit Gods Woord en uit eigen aard tegrepen hebben, wat - ans amlbt is, en hoe wij 'm hetzelve tot 'göhoorzaamheoid aan 'God verplicht zijn. Die het ons heeft 'opgelegd, hebben wij 'geoordeeld, dat er niets was, waarto wij •zo to ions ganse leven werisen beaiig te zijn, lals diat wij ons •eigen 'geweten 'zouden voldoen, en de welstand onzer onderdanen zoveel to ons was beraadslagen.

Maar alao wij het niet genoeg 'achten, dat wij met raad 'en reden ide Gereohbigheid bediienen, opdat het volk idiat lonzer trouw is aasnibevoien, onder het genot van recQit en eeriij'kheid stil en gerust zoude 'leven, tenzij het te'gelijk opgeliegd werd, om God, hun Schepper en Verl'DSser uit Zijn Woord te ikennen, (want dat enige is de vaste 'grond, zo van andere deugden, als wel voom'amelijk van laiUie GoddieMjfce igehioanzaamhelid en ware Godzaliiglhedd) hebben wij itaegonnen met lal ons venmogen op .deze zaken 'te denken, nieits begerende achter te 'laten, dat strekken 'kan tot banong van 'de weg der gelufczallilg-heid niet alleen, miaar look tot 'behioudeinis derzölve.

Ofschoon nu enigen 'onzer naaste voorgangeren, onze bloedverwanten, Paltzgraven en Keurvorsten, welker nagediadhtenis bij ons in Mef de en 'aohittog igehoudien wordt, verscheidene nuttige en gddvru'chitiige zaken ihebben ingesteld, om Gods eer te beV'Orderen, en het volk ima. plicht voor te houden; nochtans, daar wij zelve to het begto onzer leigering ondervonden hebben, .dat de naarstiigheiid, 'om dit ten 'Uiitvoer te brengen en ten 'algemene nutte te maken, niet is aanigewen'd, zo als dit to een zo igewi< ihtige zaak had behoren te gësohiïieden; zo is het niet te verwonderen, dat, to< 3ien men eniige vruchten gehioopt ibad, men die echiter niet heeft kunnen genieten.

Hierdoor zijn wij overtuiigd geworden, dat 'wij niiet alleen hetgeen van hen ingesteld was onOesten herzeggen en vemieuwen, mto vast onderschragen, doch. ibljzonder hetgeen 'kwaad en 'bedorven was, m-oesten vextoeteren en veranderen. De scholen waren in sleclite staat. De tedere jeugd verwaarloosd, 'to de christelijke 'godsdfiejast was igeen zeker en overeenstemmend onderwijs, en 'alzo werd de jeugd óf verfceerlijk, öf naar igeen 'zekexe regel, öf naar een ieders bijzonder goedvttoldlen onderwezen, öf zij werd to het 'gethesl niiet onidlerwezen, miaar igahieel 'onbesohiaafd en dom 'gelaten; waaruit helaias! 'behalve 'andere 'cn'otodiiige 'kiwade gevolgen, is vooiritigekomen voorci'amelijik dit: «dat men öf in de ware godsdienst niet onderwezen, óf met verscheidene dwalto'gen bezet, óf met onnodige vragen beladen, zeer onigelukkig to grote lonwetendheid 'opwies.

Als wij zo grote onheMen zagen, en bijzonder als vain aanbelang be'dachcen, 'diat het noöh kerk, noch burgerstaat, noch alzo mto een huisgeato wel 'kan gaan; dait geen eerlijkhei'd of igoede lorde ondier de burgers kam pilaats hebben, tenzij de ongeleerde j'eugd van haar ee'rste jiaren af 'door een zelfde of 'oveir'eenstenimend onderwijs tot een waire Godsvrucht opgeieid en 'gedurig daarin geoefend worde; 'heeft die noodzakelij'klheid ider zaak ons aangezet, om dit kwaad zoveel en zo spoeidiig 'als to ons vermogen is, tegen te gaan, opdat ni'em'and billijk van ons zoude eisen, dat wij ook to 'di't stuk onzes ambts, hetwelk wij niet het 'm'lsiiSte rekenen, onze schuldige pMoht zouden 'betrachten.

Om deze oorzaak hebben wij onze godgeleerden, en die 'to onze heerschappij de bijzondere zorg der kerken 'is aanbevolen, gelast dat zij een fcatechlsmus van de christelijke godsdienst, uit Gods Woord, 'to hèt hoogduits en liatljn beschrijven zou'den, waardoor 'in het vervolg 'niet a'leen beter ladliit zal 'kunnen gegeven worden op de jeugd, maar lOok de predikanten en schoolmeestei-B een zC'kere en bepaal'die regel hebben, , waarnaar zij de jeugd in 'de kerken en scholen onderwijzen, opdat elk to het vervoiig geen nieuwe dtogen l'ere na'ar zijn 'eigen gedachten, of zulke zaken 'lere, diie met 'het Woord' Gods niet overeenkomen.

Nil is het uw pMcht, zovi'el 'om de ere Gods, als om de zaliigtoieid, niet 'alleen van uzelven, m'aar ook van 'degenen, die aan onze en uw zorg zijn aanbevolen, deze Katechismus 'met een 'genegen 'hart aan 'te nem'en; hem aan de 'ktoderen, zo to de scholen als gemeenten voor te stellen; 'die 'hun oren en harben gedurig en met naarstigheid in te 'prenten, zodat zij to .hun leven en 'daden ier'en gewennen, 'dezelve een wetoiig uit te drukken.

In'di'en dit van 'U, 'gelijk uw trouw en 'het 'Goddelijke u 'opgelegde a'mbt 'Van u 'eist, zal zijn waargenom'en, 'hebben wij 'grote hoop, dat de algenoegiaaime God, 'om ide verdiiensten van öhiristais onzer bewogen, de straffen, 'die •wij verdiend haddten, zal vergeven, uw arbei'd aohtervolgen met Zijn Vaderlijke goedheid, en lonae gefbele heerschappij zal zegenen. Geüj'k wij met ons ganse 'hiart daamiaar zoeken, zo vermanen wij u op het 'alleremstiigst, dat gij de hoop die 'wij van u hebben, moer en imeer zult versterken en vermeerderen."

Deze voorrede 'die van zoveel heöliiigie 'Cmst 'betreffende het welzijn der kerk 'getuigt, vonden wij iook to: „Kort Historisch bericht •van de pubMefce schrift - de fiormulieren van eenhieid en de üturgie", opgesteld door Dr. Jiohannes 'Ens, Hoogleraar te Utrechst; uitgegeven te Kampen in 1857.

Rotterdam-W

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen