KERK EN KERKRECHT

Art. 49.

Korrektie.

In het vorige artikel (in no. 43) is er door een drukfout juist komen te staan wat er niet moest staan. Het gaat over deze zin: , , Ook is altijd de gewone regel geweest, dat bij appèlzaken deputaten voorts als tussenstation dienst deden, zoiets in de zin van een soort Hof van Appèl, dat beslissend zou kunnen optreden". Het kursiefgedrukte woord moest echter zijn: nooit. Hiermede wijzigt zich dus de gehele inhoud van deze zin.

De Nationale Synode zal ordinaarlijk alle drie jaren eens gehouden worden, ten ware dat er enige dringende nood ware, om de tijd korter te nemen

De Generale Synode.

De breedste vergadering van de kerk is de generale of nationale Synode. Een generale Synode in de volste zin des woords, waarheen de kerken van één belijdenis, waar ter wereld ook, haar afgevaardigden heen konden zenden, is het ideaal geweest van de Reformatie. Zij beschouwden de kerk niet beperkt tot één land en tot één volk. Van Calvijn is het woord bekend, dat hij wel zeeën en oceanen wilde doorkruisen om de eenheid van de kerk te bevorderen en om een eenheid in belijdenis te verkrijgen. Ook onze Ned. Geloofsbelijdenis zegt in art. 27, dat deze heilige kerk niet gelegen, gebonden of bepaald is in een zekere plaats of aan zekere personen, maar dat zij verspreid en verstrooid is door de gehele wereld; nochtans tezamen gevoegd en verenigd zijnde met hart en wil in eenzelfde Geest, door de kracht des geloofs. Maar toen echter in de praktijk het ideaal niet verwezenlijkt kon worden, trad de gedachte meer naar voren om de betekenis van het woord generaal (algemeen) te beperken tot het eigen land, zodat generaal en nationaal door elkaar en zonder onderscheid gebruikt werden. Reeds in de dagen van Emden (1571) werd generaal in de meer beperkte zin van nationaal gebruikt. Wel heeft de grote Synode van Dordrecht 1618-'19 enigermate het karakter gedragen van een algemene Synode van alle Geref. Kerken, toen ook buitenlandse afgevaardigden uitgenodigd waren om in de leergeschillen niet alleen een adviserende, maar ook een beslissende stem te geven. Maar dan alleen over de geschilpunten met de remonstranten, en niet over de verschillende andere zaken, die uit de Nederlandse kerken ter Synode gebracht waren. En toen de zaak der remonstranten veroordeeld was, vertrokken de buitenlandse afgevaardigden en transformeerde de Synode zich in een zuivere nationale Synode.

Door de scheidingen in het kerkelijk leven in ons land kan thans niet meer gesproken worden van een generale of nationale Synode. De naam generaal heeft thans de betekenis dat de breedste vergadering van een kerk samenkomt.

Volgens art. 50 D.K.O. zal de generale Synode „ordinaarlijk alle drie jaren eens gehouden worden, ten ware dat er enige dringende nood ware, om de tijd korter te nemen". Het woord ordinaarlijk komt van ordinatio d.i. regeling, en betekent in de regel, niet naar de regel. Er kunnen dus uitzonderingen zijn, zonder dat de kerkorde opzij wordt gezet. De bepaling van eens in de drie jaren samenkomen, is geen beginselvraag voorgeschreven in Gods Woord. De eis van de praktijk van het kerkelijk leven moet hierin beslissen. De oude kerk ten tijde van Augustinus volgde de regel van jaarlijkse Synoden en aanvankelijk wilde men in ons land deze regel ook volgen (Konvent van Wezel, 1568). De eerste Synode (Emden, 1571) veranderde één jaar echter in twee jaar en de praktijk werd om de drie jaar samenkomen. We weten ook, dat de geschiedenis van de nationale Synoden in ons land verhaalt van nogal strubbelingen tussen overheid en kerk. Vanwege de tegenstand van de Overheid tegen een nationale Synode verliep er 5 jaar van Middelburg (1581) voor de volgende Synode bijeenkwam. Na 1586 ('s-Gravenhage) verliepen er evenwel 32 jaar voordat Dordrecht 1618-'19 samenkwam. En na 1619 is ze in het geheel niet meer gehouden tot in de 19e eeuw.

Voetius achtte het houden van een jaarlijkse algemene Synode, zoals dat ook in de 17e eeuw in Schotland, Frankrijk, Hongarije en Zevenbergen plaats vond, het meest aanbevelenswaardig. Maar de vervolgingen en de oorlog bleken aanvankelijk toch een te groot bezwaar, terwijl dus later de Overheid er een gevaar in zag, dat de macht van de kerk te groot zou worden door een geregeld samenkomen in een generale Synode.

Een spoediger samenkomen dan eens in de drie jaar heeft voordelen en nadelen. Voordelen zijn o.a. dat sommige hangende kwesties, b.v. zaken van appèl, eerder behandeld kunnen worden. Ook dat er anders te veel zaken zich zullen ophopen en de Synode in de verleiding komt om de kwesties te overhaastig af te doen om tijd te winnen. Dit mag natuurlijk niet, daar de zaken van de kerk te belangrijk zijn om „er zich te haastig door te slaan". Een voordeel is ook, dat er minder aan deputaten opgedragen behoeft te worden, en dat er ook meer zekerheid is, dat de genomen besluiten ook uitgevoerd worden. Nadelen zijn o.a. dat men meer gelegenheid heeft om gebruik te maken om zaken ter generale Synode aanhangig te maken en dat daardoor het agendum meer uitgebreid zal worden. De belangrijkheid van de Partikuliere Synoden raakt dan ook meer op de achtergrond, omdat vele zaken, die deze Synoden zelf kunnen afhandelen, nu verschoven worden naar de generale Synode. Bovendien zullen de kosten aanmerkelijk verhoogd worden. Kuyper in zijn dagen sprak er al van, dat het houden van een Synode om de drie jaren tijd en geld spaart. Deze kosten zijn ook vandaag geen kleine zaak en tellen toch zeker mee in de beslissing. Een hoogleraar te Apeldoorn vertelde me eens, dat hij het wel eens gezegd had tot de predikanten, vooral die veel en lang spreken, wat hun spreken op de Synode de kerk toch aan geld doet kosten. Zo is ook hier weer de gulden middenweg het meest heilzaam: De zaken niet overhaasten, maar wel zakelijk blijven.

's-Gravenhage

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen