Het theologisch eigene van de Gereformeerde Gemeenten in de Gereformeerd gezindte

(2)

Deze middelaarsbediening openbaart de heerlijkheid van Christus als een door God geopende fontein van heil en zaligheid. In de prediking van de Gereformeerde vaderen zult ge die heerlijkheid van Christus voorgesteld vinden.

Comrie wist zich geschoold in de leer die zo rijk gepredikt is in Schotland ten tijde van de gebroeders Erskine, (Ralph en Ebenezer) Thomas Boston en vele anderen. In hun prediking schitterde de heerlijkheid van Christus. Zij "hebben Hem gepredikt, de algenoegzaamheid van Zijn offerande, „waarop de onbeperkte bediening van het verbond in het evangelie-aanbod"0 rust.

In het verbond der genade wordt Gods verkiezing verwerkelijkt; daarom houde de Gereformeerde Gemeenten het nauwe verbapd tussen het verbond der genade en de verkiezing vast; in dat verbond zijn r-"jezenlijk" alleen de uitverkorenen begrepen*) '

In de bediening van het verbond echter strekken de vrije nodisingen Gods zich uit tot alle hoorders van het Evangelie. In zijn werken gaat A. Comrie diepgaand in op deze arbeid van Christus als Hoofd en Bedienaar van het verbond der genade. En niet alleen Comrie, maar ook degenen die met hem hebben gestreden voor de overgeleverde en bedreigde Gereformeerde leer. Er kan en mag geen ander fundament gelegd worden, dan hetgeen gelegd is, namelijk Christus. En dan mogen we ook ihier verwijzen naar de prediking van hen diie ons „theologisch klimaat" hielpen bepalen. Ge zult er geen andere Naam tot zaligheid in gepredikt vinden, dan die Ene, Die God onder de hemel onder de mensen geopenbaard heeft. Maar om Christus in het hart van de zondaar te openbaren is onmisbaar

c. Het werk van de Heilige Geest. Het deel verkrijgen aan Christus is geen werk waartoe de geestelijk onmachtige mens in staat is. De mens ligt immers in een totale doodstaat. Die mag niet verdoezeld worden. Deze doodstaat is vrucht van on2e diepe val in Adam, in wie alle mensen van nature kinderen des tooms zijn. Er zijn geen geestelijke mogelijkheden ten goede in de mens overgebleven. In de prediking komt die totale doodstaat uit. Die moet niet „theoretisch" beleden en „praktisch" geloochend worden. Hieraan willen de Gereformeerde Gemeenten ten volle vasthouden. Die doodstaat moet echter wel als schuld, niet als een lot gepredikt worden.' Immers worden we in het licht van het „goed en naar Gods evenbeeld geschapen zijn" nooit van onze verantwoordelijkheid ontslagen. God blijft elk mens aanspreken op het feit, dat God ons goed en recht schiep. Daarin wortelt onze verantwoordelijkheid. Maar op die verantwoordelijkheid mag geen beroep gedaan worden op een wijze, alsof de mens toch nog wel tot geloof en geloven bekwaam is. Dat is ons ernstig bezwaar tegen een prediking, die men onder een „Ge^reformeerde". naam zo dikwijls brengt, maar waarin aan de werkelijkheid van onze- doodstaat wordt voorbijgegaan.

d. Weimenende aanbod van genade. Het prediken van deze doodstaat mag echter nooit aangegrepen worden als een veronschuldiging van de onbekeerlijkheid van de natuurlijke oowedergeboren zondaar. Deze doodstaat is immers eigen schuld. En in het licht van Gods weimenende evangelienodiging wordt de schuld steeds groter. De vraag, of bij het belijden van Gods soevereiniteit in Zijn vrijmachtig verkiezen wel plaats overblijft vaor een waarachtig welmenend aanbod van Gods genade, wordt in de Gereformeerde Gemeenten geheel naar de Schrift onomwonden bevestigend beantwoord. God zoekt Zijn eer, ook in de bediening van het Evangelie aan hen, die in Gods ^aad de verworpenen zijn (alhoewel niemand van ons die als zodanig kennen kan). De prediking van Gods genade, zoals die in de evangeUe-bediening mag en moet geschieden, zal de mens, die zich daaronder verhardt, des te schuldiger doen zijn in de dag van Gods gericht. Zo zal God er door verheerUjkt worden in gerechigheid in hen, die voor eeuwig verloren gaan; terwijl de Heilige Geest deze uitwendige roeping in het Evangelie in de uitverkoren krachtig maakt tot zaligheid en zo de zondaar inwendig roept. N

e. Inwendige roeping, > De inwendige roeping is het bijzondere werk van de Heilige Geest, waarbij de zondaar tiit de geestelijke dood tot het geestelijke leven gebracht wordt. De gemeenten (Ke in 1907 zich tot het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten verenigden, kenmerken er zich van ouds door dat op de noodzakelijkheid van deze inwendige roeping sterke nadruk wordt gelegd. De uitwendige roeping werd en wordt niet nüskend, maar toch wel heel sterk van de inwendige onderscheiden. In deze inwendige roeping wordt het werk van God de Heilige Geest in het hart van de uitverkorenen verheerlijkt.

De wedergeboorte is er zeer nauw mee verbonden. Die wedergeborene verkrijgt deel aan Christus door het geloof, dat de Heilige Geest als een geesteUjk vermogen in hem verwekt.

Deze „hebbelijldieid des geloofs" wordt heel sterk van de „daad des geloofs" onderscheiden. Zonder die „hebbelijkheid des geloofs" is geen enkele geloofsdaad mogelijk. Dit geloofsvermogen wordt niet bezien als een „ingestorte genade", waarmee de wedergeborene nu

zelf zal kunnen werlsaam zijn. Het is de Heilige Geest, Die door het Woord op dit ingestorte vermogen inwerkt en daaruit de daden van Eet geloof voortibrengt. De wedergeborene blijft daarom zo volstrekt afhankelijk van de werking van de Heilige Geest.

DE DRIE STUKKEN VAN DE ORDE DES HEILS

a. De kennis van onze ellende. In dit werk van de Geest is een orde die in de bekende drie stukken van onze Heidelbergse Catechismus wordt aangegeven: - ellende, verlossing en dankbaarheid. Alhoewel er zeer veel ondenscheid is in de wijze, waarop de Heilige Geest de uitverkorenen tot bekering brengt, zal nooit deze „orde dfes Geestes" uit het oog mogen worden verloren. Het is het werk van de Geest om door de prediking de bevindelijke kennis van deze stukken te sohenken., - . •

In zijn bekende verklaring van de eerste zeven zondagen van de Heidelbergse Catechismus schrijft A. Comrie o.a. het volgende: „Gij ziet, mijn geliefden, dat er drie stukken worden opgegeven, als wezenlijke stukken van de zaligtnakende kennis, waarvan het ene zo wezenlijk is als het andere; waartoe ook het ene zowel daartoe behoort als het andere. Het eerste en het derde hoofdstuk zijn zowel delen tot het wezen van het geheel behorende, als het tweede zulks is. Dit.wordt dQor de listen des duivöls, werkende onder de gedaante van een engel des lichts, onder de schone schijn van de mensen niet te willen bedriegen, geheel uit het oog verloren; lereode de mensen dat niets zaligmakends is totdat wij dadelijk tot Christus komen, Hem aannemen en onszelven aan Hem kwijt raken. Men spreekt wel van de kennis der ellende, doch niet als een zaligmakend werk, maar slechts als een voorbereiding van de dankbaanheid, alsof die maar een oefening van zedeplichten ware; dat aannemen en kwijt worden is het begin en het einde. Het schijnt dan of de gehele zaligheid hierin gelegen is, omdat dit alleen het wezenlijke stuk is. Men denkt niet, dat Christus ons door Zijn Geest eerst aanvaardt en als Zijn eigendom naast, zondet een enige voorafgaande daad van onze kant, of dat ' alles dat de Geest van Christus in ons werkt, om door dat inwerken ons werkzaam te maken, alleen geschiedt om ons tot Zijn eigendom te maken. Ook denkt men niet dat de stukken, die gekend moeten worden, somtijds voor de ziel in het ene punt klaarder zijn dan in het andere.

Somtijds zien sommigen dat ze Christus hebben aangenomen, maar zijn daarbij bevreesd dat ze zichzelven in hun diepe ellende nooit zo gekend hebben als ze daarin zijn gezonken; aiideren hebben de duidelijkste blijken, dat in hen de nieuwe natuur is, maar zijn niet zo klaar aangaande de kennis vain hun ellende en verlossing; anderen zijn zo gesteld, dat ofschoon ze de twee eerste stukken bevindelijk kennen, dat > ze de waarheid van die kennis in twijfel . trekken, omdat zij de gevolgen, volgens de leer van de verlossing niét kunnen zien. Mijne geliefden, ik holid het bij de leer van onze Catechismus. Drie stukken zijn er nodig om in deze troost 'zaJig te leven en te sterven; het ene stuk is zowel zaligmakend als het andere; het ene is zowel een gewrocht van. de Geest van Christus als het andere; het ene zowel een wezenlijk deel als het andere: Totum constat ex partibus; geen een deel maakt hèt geheel uit, maar al de delen samen.

gen op, hoop ik te leven en te sterven; want ik geloof dat de eerste inkomst en aanraiking van de Geest van Christus, om in Zijn Naam te naasten en toe te eigenen, zowel zaligmakend is, als de volgende.. ? y

1) Zie E. en R. Erskine en James Fisher: „Het Verbond der Genade", uitgegeven door ds. G. H. Kersten in 1948. 2) Zie de uitspraken, welke de Generale Synode van 1931 hierover deed. 3) „Stelüge en practicale verklaring van den

Heidelbergse Catechismus", door A. Comrie, uitgave De Banier, 1938, blz. 34/35. Overgenomen uit: „Alleen uit Hem en door Hem".

(Wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen