In Uw gemeente goed, 150 jaar Gereformeerde Gemeenten te Nieuwerkerk (1836-1986). Uitgave: kerkeraden van de Gereformeerde Gemeente en Gereformeerde Gemeente in Nederland te Nieuwerkerk.

Weer zag een boek over de plaatselijke kerkgeschiedenis het licht. Het herdenkingsboek van Nieuwerkerk onderscheidt zich van verreweg de meeste andere herdenkingsboeken. Het is namelijk mogelijk gebleken, ondanks de scheuring die ook in deze gemeente is ontstaan, toch uit beide gemeenten een gezamenlijke redactiecommissie te vormen. Deze heeft gewerkt onder verantwoordelijkheid van beide kerkeraden. Als zodanig is het uniek te noemen.

Het onderzoek naar de geschiedenis werd zeer bemoeilijkt door het ontbreken van notulenboeken en andere kerkelijke gegevens van voor 1953. Bij de watersnoodramp zijn vrijwel alle kerkelijke bescheiden van de toen nog ongedeelde plaatselijke gemeente verloren gegaan.

De titel van het boek is ontleend aan psalm 89:3, naar de berijming van Petrus Datheen: n Uw gemeente goed, schijnt Uwe waarheid klaar.

Het boek begint met de Afscheiding van 1834 en vertelt ons iets over Hendrik de Cock en de gang van zaken rondom deze predikant. De Afscheiding werd toen immers een feit en breidde zich als een olievlek uit. In 1836 werd de eerste afscheidingsbrief ingeleverd bij de Hervormde predikant van Nieuwerkerk. Nieuwerkerk kan dan ook als bakermat van de Afscheiding op Schouwen-Duiveland worden aangemerkt.

Gegevens over de eerste jaren waren te vinden in het "Kerkelijk Notelboek" van de eerste ouderling Dirk van Farowé, een document dat jaren na de ramp werd teruggevonden op een vuilnisbak. De eerste predikant voor alle Zeeuwsche Afgescheiden Gemeenten, dus ook voor Nieuwerkerk, is de bekende Ds. Budding geweest. Budding, die in zijn latere leven tot ergerlijke dwalingen verviel, was wel een tegenstander van de vrijheidsaanvrage door de Afgescheidenen. Hij was ook een warm voorstander van het zingen van de berijming van Datheen. Hierdoor ontstond een scheuring, maar Nieuwerkerk bleef Budding trouw. Later, wanneer Budding in de gevangenis komt, vanwege alle onbetaalde boetes, wendt men zich tot Ds. Van den Oever om kinderen te dopen. Op deze manier komt men via Van den Oever binnen het verband van de Kruisgemeenten. Men krijgt in 1845 een eigen predikant Ds. B. Sterkenburg. In 1850 komt het helaas tot een conflict en besluit een gedeelte van de gemeente voortaan apart te kerken. Van tijd tot tijd gaat dan oefenaar P. van Dijke voor. Deze groep is het begin van de latere Gereformeerde Gemeente. Een plaats van samenkomst wordt in 1856 gevonden aan de Molendijk op dezelfde plaats waar men nu nog vergadert.

We lezen verder van de zeer merkwaardige stap die ouderling Van der Have deed. Die liet zich namelijk in 1876 wijden tot "engel" in de Katholiek Apostolische Gemeente.

Helaas komt het in 1881 in de gemeente tot een scheuring. We krijgen dan op Nieuwerkerk een Van Dijkiaanse en een Bakkeriaanse Gemeente. De Van Dijkiaanse Gemeente kampt enkele jaren met het probleem dat men geen eigen ouderling heeft. Het naburige Bruinisse verleent dan hulpdiensten. Ook wat dat betreft is er in 1988 niets nieuws onder de zon. Men besluit in 1907 mee te gaan met de vereniging van de Kruisgemeenten met de Ledeboerianen, al dreigt dan een ogenblik een nieuwe scheuring. In 1923 komt het tot een samensmelten tussen de Gereformeerde Gemeente en de Bakkeriaanse Gemeente. Een "mooi" verhaal met betrekking tot deze vereniging blijkt toch niet helemaal op waarheid te berusten.

Tussen de opsomming van allerlei gebeurtenissen komt een hoofdstuk voor, getiteld: "Iets uit het leven van een drietal ouderlingen". Ontroerend is het, te lezen, op welke wijze de Heere de vroegere ouderling C. Kik weer aan het Heilig Avondmaal bracht. Verder komen in dit hoofdstuk aan de orde J.J. van Klinken en P. Flikweert, die jaren met ere hebben mogen dienen.

Ds. Barth heeft als emeritus-predikant twee jaar in Nieuwerkerk gewoond en hulpdiensten verricht.

Het jaar 1953 zal een onvergetelijk jaar blijven met zijn watersnoodramp die 73 slachtoffers heeft geelst uit de kerkelijke gemeente. Maar ook vanwege de landelijke scheuring, hoewel die plaatselijk in Nieuwerkerk pas in 1954 een feit werd. Voor onze gemeente is toen een moeilijke tijd aangebroken, slechts één diaken bleef over. Toch is Gods trouwe zorg over dit deel van de wijngaard gebleken. Er kwamen weer ambtsdragers. Tot tweemaal toe kregen ze zelfs een eigen predikant. Ds. J. Karens van 1963 tot 1970 en Ds. M.J. van Gelder van 1980 tot 1985.

Wat de Gereformeerde Gemeente in Nederland aangaat, deze ging in 1980 mee met een drietal predikanten die dit kerkverband verlieten.

Geschreven is over het verenigingswerk, school en politiek. Op bladzijde 57 wordt geschreven over Ds. P. van Dijke , die zou preken over Gen. 49:9b, dit zal gezien de genoemde tekst Gen. 41:9b geweest zijn. Het is een evenwichtig en overzichtelijk boek geworden. De Heere gebiede over deze uitgave Zijn zegen. Van harte aanbevolen.

Dit boek is te verkrijgen door storting van ƒ 33, 50 op rekeningnummer 37.51.12.618 van A.J. Rentier, of telefonisch te bestellen bij C.W. Flikweert, 01114-2135.

Temeuzen,

Ds. A.J. Gunst.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen