Terloops

"Zegt men dat God 6/7 van de tijd aan ons hee/i overgelaten, en slechts 1/7 voor zich heeft opgeëist - dit heb ik nergens gelezen. Dit kan ook niet uit het vierde gebod a/geleid worden. Het doel daarvan is immers niet. dat wij de tijd veredelen tussen God en ons ".

.lohannes Coccejus.

Gedachten over de zondag

De zondagsrust en de zondagsheiliging komen steeds meer in de knel. Voor menig werknemer en - gever liggen hier grote problemen. Het is een goede zaak dat binnen onze kring een organisatie als de R.M.U. hier over nadenkt en voorlichting biedt aan de kring. In een rapport over dit onderwerp wijst de R.M.U. er op dat de zevende dag door God, de Schepper, apart is gezet als rustdag. Het vierde gebod is dus een scheppingsordinantie. Daarom moeten we de zondag ook zien ais een dag van 24 uur. Concessies in de zin van rusten tussen zonsopgang en zonsondergang brengen ons op een hellend vlak en moeten we daarom afwijzen.

Leden van het G.M.V. (de vakorganistaie voor leden der Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt) zijn tevreden ais ze op zondag tenminste één keer naar de kerk kunnen gaan. Als aan die voorwaarde is voldaan, kan men zondagsarbeid volgens velen van hen wel accepteren. De R.M.U. wil vasthouden aan het begrip "noodzakelijke arbeid". We lezen in het rapport de volgende opmerking: "Doen we dat niet, dan is zondagsarbeid binnen de kortste keren ook in onze kringen gemeengoed. Laten we de muren rond de zondag maar hoog optrekken, opdat de vijand niet al te gemakkelijk de stad binnendringt".

Zo staan hier twee opvattingen tegenover elkaar: is het werken of niet werken op zondag, het houden van de zondag als rustdag, een goddelijk gebod of een uitermate zinvolle instelling van de kerk en dus van mensen?

De vraag is wel van belang, want we kunnen ongedacht in dit dilemma terecht komen. In december 1985 stond er in het S.G.P.-blad "Uit de Gelderse Staten" een stukje over het opwekken van electriciteit op zondag. De conclusie van de S.G.P.-fractie luidde toen dat onze maatschappij ook op zondag niet meer zonder electriciteit kan. Het is niet mogelijk om electriciteit "in voorraad" te maken, zodat men onvermijdelijk de zondag moet gebruiken voor de produktie van electriciteit. De fractie liet deze conclusie vergezeld gaan van een oproep het gebruik van electriciteit op zondag tot een minimum te beperken, en storingen zo mogelijk op maandag te doen verhelpen. Duidelijk is dus wel dat wij zelf door het opzetten van een hoogontwikkelde verzorgingsstaat ons afliankelijk hebben gemaakt van continuarbeid.

Op onze Generale Synode is er een en andermaal gesproken over de zondagsrust. In 1925 kwam er een protest ter sprake van de classis Barneveld. Men legde de vraag aan de synode voor of een leraar op zondag zich van een fiets, auto of paard mocht bedienen om zich van de ene naar de andere plaats te begeven. Hierop volgde een "brede en lange" bespreking. Uit de conclusies van de synode licht ik het volgende:

1. het vierde gebod heeft iets ceremonieels en iets moreels. Het ceremoniële geldt alleen Israël; het morele bleef van kracht.

2. het vierde gebod geldt niet alleen de Dienaar des Woords, maar is voor ieder gegeven. Zo mag men het gebod niet beperken tot de predikanten.

3. van oude tijden af, denk maar aan de dagen van ds. Bakker en ds. Van Dijke, stroomde het volk samen van heinde en verre met rij-en vaartuigen. Nimmer heeft de Heere er Zijn aangezicht om verborgen.

4. het blijft aan de consciëntie van de betrokkenen overgelaten hoe in dezen te handelen.

In de negentiende eeuw is binnen de Kruisgemeenten vastgesteld dat kerkeraden het beste van geval tot geval en van persoon tot persoon konden oordelen over de toelaatbaarheid van zondagsarbeid. Liever verstrekte men daarom geen algemene richtlijnen.

in de zeventiende eeuw leert Coccejus dat de christenen niet verplicht zijn tot onderhouding van de sabbat of tot de rust op de zevende dag. Het morele in het vierde gebod heeft naar de mening van Coccejus betrekking op alle dagen van de week. Lodenstein daarentegen maakte zich sterk voor een strakke zondagsrust en Campegius Vitringa (1659-1722) was van mening dat ieder christen verplicht was de zondag nauwgezet te onderhouden.

Als we nog iets verder terug gaan in de tijd komen wij bij Calvijn terecht. Hij merkte in zijn commentaar op Lucas 4:16 op dat de zondag tot doel had de bepeinzing van Gods werken. De gemeente behoort samen te komen om het Woord te horen, in het openbaar te bidden en om andere godvruchtige handelingen te verrichten.

In zijn commentaar op Mattheus 12:1 veroordeelt Calvijn een wettische onderhouding van de Sabbat "alsof men niets anders dan met een beangst geweten een vinger verroeren kon". De Sabbat bestaat niet in een zich vastklemmen aan uiterlijke dingen. De noodzaak van de Sabbat ligt hierin dat de gemeente zich de Heere heilige en van alle tijdelijke beslommeringen ontslagen worde.

In de Institutie tenslotte stelt Calvijn met klem dat er bijna geen gebod is, hetwelk de Heere strenger gehoorzaamd wil hebben dan het vierde.

Het zijn maar een paar aanhalingen. Maar we kunnen toch wel vaststellen dat de gereformeerde theologen altijd hebben aangedrongen op een nauwgezet onderhouden van de zondag. Zolang hun argumenten (in zonderheid hun beroep op de scheppingsordinantie) niet overtuigend weerlegd worden, kunnen wij hun opstelling maar beter als richtsnoer voor ons eigen handelen kiezen.

Apeldoorn,

H.A. Hofman.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen