De viervoudige staat

Indien er één boek is, dat de schotse theologie bekendheid heeft gegeven, is het wel het boek van Thomas Boston, dat meestal kortweg genaamd wordt "De viervoudige staat".

Thomas Boston was predikant in de kerk van Schotland en leefde van 1676-1732. Hij stamde uit een godvrezend geslacht. Zijn vader, John Boston, had gedurende de vervolgingen door de Roomse koningen vanwege zijn geloof in de gevangenis gezeten. Hij was een man uit de generatie van de Schotse covenanters. Wij weten heel wat over de jeugd en het leven van Thomas Boston. Hij hield namelijk trouw een dagboek bij. Wanneer je echter via dit dagboek meer aan de weet wil komen over het gewone dagelijks leven in Schotland uit de dagen van Boston, word je teleurgesteld. Het gaat in dit dagboek bijna alleen over zijn persoonlijke relatie met God.

Als kind leefde Boston zonder veel zorg omtrent zijn zielsbehoudenis. Zijn eerste en blijvende indrukken ontving hij op 12 jarige leeftijd. In het jaar 1687 nam zijn vader, die niet tevreden was met de prediking van de plaatselijke predikant, hem mee naar een kerkdienst in de omgeving, waar Henry Erskine, de vader van de bekende gebr. Erskine preekte. De eerste preek, die de jonge Thomas van Henry Erskine hoorde was over de woorden: "Zie het Lam Gods, dat de zonde van de wereld wegneemt". Door die preek vestigde zich een overtuiging in zijn jonge ziel, dat Christus een heerlijke en volkomen Zaligmaker is.

De tweede preek was over de tekst: "Gij adderengebroedsels, wie heeft u aangewezen te vlieden van de toekomende toom". Deze preek doorstak zijn hart en leerde hem, dat er buiten Christus slechts een eeuwige toom van God voor de zondaar is.

Zo begon de bekering van Thomas Boston. Hij kende geen rust voordat hij een zaligmakende kennis van Christus bezat als zijn persoonlijke Zaligmaker. Voordat hij die kennis bezat was er echter een lange weg af te leggen. Hij vertelt ons, dat dit mede kwam door de verkeerde preekwijze van velen in die dagen. In zijn dagen leerde men niet alleen sterk, maar helaas ook dikwijls op een verkeerde manier, dat een zeker werk van de Wet en mate van boetvaardigheid aan de kennis van Christus voorafging. In de praktijk werden deze zaken naar voren gebracht als voorwaarden waaraan de mens moest voldoen, voordat hij op het Evangelie mocht hopen en op de roepende stem van Christus tot Hem mocht komen.

Thomas Boston zocht jaren naar genoeg verbrijzeling en boetvaardigheid in zichzelf om aan deze voorwaarden te voldoen. Hij kon echter nooit aan de voorwaarden voldoen. De ene keer wantrouwde hij zijn verbrokenheid en boetvaardigheid en de andere keer vertrouwde hij er op en dacht hij vanwege zijn berouw recht op Christus te hebben. Zo bleef hij geestelijk sukkelen en zoals hij in zijn boek "De vier- voudige staat" stelt: "hangen tussen Sinai en Sion". Door middel van een klein boek van een zekere Fisher, getiteld "Het Merg van het Evangelie", kwam hij tot een geestelijke doorbraak. Hij beleefde het voor zijn hart, dat de beste aanbeveling om tot Christus te vluchten zijn nood, verlorenheid, schuld, hulpeloosheid, honger en dorst was. Wie wacht totdat hij geschikt is, zal eeuwig wachten. Al de geschiktheid, die nodig is, zo zal hij later dikwijls zeggen, is zijn behoefte aan Christus te gevoelen. Thomas Boston zag, dat het Evangelie geen voorwaarden in de mens kent en dat hij God in Zijn evangelieboodschap altijd verdacht had. Deze ontdekking stempelt al het werk van Thomas Boston.

In "De viervoudige staat" echter lijkt het alsof een andere Thomas Boston aan het woord is. Dit is echter niet het geval. Dit standaardwerk van Thomas Boston maakt onze kennis van Boston compleet. Vanwege de strijd rondom de aanbieding van de genade in het Evangelie heeft Thomas Boston in zijn meeste geschriften daar veel aandacht aan besteed. Maar hij bleef een evenwichtig en bijbels theoloog. Hij was in de leer van de Westminsterse Confessie en Catechismus doorkneed. Zijn theologisch denken was daardoor gevormd. De leer van Westminster is hij altijd trouw gebleven. Hij zag terecht geen tegenstelling tussen een leer van eeuwige predestinatie en een beperkte verzoening aan de ene zijde en een algemeen, onvoorwaardelijk aanbod van genade in de evangelieprediking aan de andere zijde. Wie dan ook de gehele Boston wil kermen, moet zeker ook "De viervoudige staat" lezen.

Thomas Boston heeft de stof van dit boek eerst in preken voor zijn gemeente uitgewerkt. Na tot twee maal toe in zijn twee gemeenten enkele jaren over de staten van de mens gepreekt te hebben, maakte hij de stof gereed voor een boek. In 1720 wordt het voor het eerst uitgegeven. Het vond direct al een goede ontvangst bij het volk van Schotland. Vele herdrukken zijn sinds die tijd gevolgd en ook in vele andere talen is het boek vertaald. In 1741 verscheen een vertaling in het nederlands. Sedert kort bestaat er zelfs een vertaling in het russisch. Het deputaatschap Bijbelverspreiding heeft in samenwerking met KOEH gezorgd voor een vertaling in het russisch en deze in 1996 aan de russische kerken aangeboden. Het boek handelt over de vier staten van de mens.

Allereerst de staat van de oorspronkelijke oprechtheid. Uitvoerig, maar verrassend helder en diep toont Boston aan hoe heerlijk de mens door God geschapen is.

Dan volgt de staat van ellende. Duidelijk en tamelijk breedvoerig laat Boston zien, dat niet God, maar de mens zelf de oorzaak is van zijn geestelijke en lichamelijke ellende. Boston heeft als spits van de leer van de verdorvenheid van de mens het totale onvermogen van de gevallen mens om zichzelf uit zijn ellende op te richten of te genezen. Hij acht het van het grootste belang om dit leerstellig en bevindelijk te kennen.

Reeds hier en in alles wat nog volgt merk je, wat zijn oogmerk is geweest bij het bespreken van de stof van "De viervoudige staat".

Hij zegt het in zijn dagboek als volgt: "Vanaf de tijd van mijn vestiging hier, was de grote zaak waar ik het oog op had bij mijn preken de mensen te doordringen van de noodzaak van Christus".

In de staat van het begonnen herstel krijgt de leer van de wedergeboorte en de inlijving in Christus door het geloof de meeste aandacht. De mens is zo door de zonde verminkt, dat hij door Gods Geest wedergeboren en herschapen moet worden. Hier en reeds in het stuk van de verdorvenheid van de mens krijg je als het ware les in bijbelse menskunde. De functies van verstand, wil en hartstochten komen uitvoerig aan de orde.

Omdat de mens van nature een kind des tooms is, is er voor hem geen verzoening met God mogelijk dan alleen in en door Christus. Bekend zijn in dit stuk de bekende twaalf slagen, die de zondaar moet afbouwen van Adam, de oude stam en inlijven in Christus. Vooral hier herkennen wij de eigen strijd en weg die Boston gekend heeft, voordat hij zijn heil in Christus zocht en vond. Wat houdt een mens lang vast aan het werkverbond!

In de laatste staat, waar de eeuwige gelukzaligheid van de vromen en de eeuwige rampzaligheid van de goddelozen wordt besproken, wordt zeer uitvoerig het geluk van de gezaligden en de eeuwige smart van de verdoemden naar voren gebracht. Je moet wat moeite doen om dit laatste deel in zijn geheel te lezen, maar ik kan u verzekeren dat het de moeite loont. Boston weet op een bijbelse en diep indringende wijze het verschil te tonen tussen hen die God dienen en die Hem niet dienen. Je komt onder indruk zowel van het eeuwige geluk van Gods kinderen alsook van de beschrijving van de eeuwige rampzaligheid der ongelovigen. In dit laatste deel, alsook in het gehele werk, valt het overvloedig gebruik van teksten op. Thomas Boston verkondigt maar niet zijn eigen inzichten, maar de leer van de Schrift.

Tenslotte valt nog te zeggen, dat bij iedere staat door Boston enkele gewetensvragen worden opgelost. Zo lees je bij het gedeelte over de wedergeboorte de vraag: "Hoe kan ik weten of ik wedergeboren ben? " Zijn boek is tegelijk pastorale theologie.

Het curatorium van onze Theologische School heeft de uitgever aangemoedigd om een beter leesbare uitgave van "De viervoudige staat" van Thomas Boston uit te geven. De oude uitgave was inderdaad moeilijk toegankelijk. Dhr. S. Houtekamer uit Goes heeft voor een geheel nieuwe vertaling uit het engels gezorgd. Hij heeft alleen waar nodig echt verouderde woorden door verstaanbare vervangen en soms lange zinnen in stukken geknipt. Onder de deskundige leiding van Den Hertogs uitgeverij zijn de oude onderverdelingen van Boston nu tussenkopjes van hoofdstukken geworden. Kortom, de Viervoudige staat van Boston is overzichtelijker en toegankelijker geworden, al vind ik dat voor een echt toegankelijke vertaling de vertaler toch hier en daar te krampachtig te werk is gegaan.

Op verzoek van Den Hertog hebben mijn vrouw en ik, gedurende meer dan een jaar, iedere dag de nieuw vertaalde gedeelten van de Viervoudige staat van Boston gelezen. Mijn vrouw las hardop de nieuwe nederlandse vertaling van dhr. Houtekamer en ik las de oorspronkelijke engelse versie. De controle, die op die wijze is uitgeoefend, geeft mij vrijmoedigheid te zeggen dat wij hier met een correcte vertaling van Bostons "Viervoudige staat" te doen hebben. Ik wil hier ook nog iets anders van zeggen. Het is ons een vreugde en tot zegen geweest om op die manier gedurende een lange periode met Bostons boek bezig te zijn en het gehele werk aandachtig te lezen. Het heeft ons verrijkt. Het is, hoop ik, een navolgenswaardig voorbeeld. In plaats van een dagboek, zou u iedere avond een stuk uit "De viervoudige staat" van Boston kunnen lezen. Wij zouden dit boek ook zo graag in de handen van jonge mensen zien. Al blijft het een wat moeilijk boek, het zal jullie lonen wanneer je het lezen wilt. Je vindt hier gezonde en bijbelse theologie. Je wordt er door gevormd in de bijbelse leer en het bewaart je om met allerlei wind van leer meegevoerd te worden.

Grondig en diepgravend in de Schriften, behandelt Thomas Boston de vier staten van de mens. Na alles wat ik gezegd heb, behoeft het geen betoog meer, dat ik dit boek bijzonder hartelijk ter lezing aanbeveel.

Houten,

ds. C. Harinck.

N.a.v. Thomas Boston, De menselijke natuur in haar viervoudige staat; Uitgeverij Den Hertog bv, Houten; 463 blz. Prijs ƒ 75, —.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen