Over het Heilig Avondmaal

(2)

Sacramentalisme

In de Roomse kerk kan men alleen maar zalig worden als men de sacramenten gebruikt. Wanneer men die gebruikt, krijgt men de genade als het ware ingegoten. Alles krijgt men mee als men maar de sacramenten gebruikt. Niet op het Woord en de werking van de Heilige Geest valt de nadruk, maar op het gebruik van de sacramenten. Ook onder ons wordt dat sacramentalisme gevonden, al is het in een andere vorm dan bij Rome. Mensen denken dat ze niet zalig kunnen worden als ze het sacrament van het Heilig Avondmaal niet gebruiken. Of mensen die denken dat ze door het sacrament te gebruiken de zaligheid krijgen. Als je maar aan het Avondmaal bent geweest, dan is het goed op reis naar de eeuwigheid. Je komt nogal eens mensen tegen die zo tobben over het Heilig Avondmaal: kan ik aangaan? Maar als je ze vraagt waaruit dat tobben voortkomt, of het voortkomt uit de vraag: hoe kom ik met God verzoend, dan staat de wagen soms al gauw stil. De Heere begint in het leven van een mens niet met het Avondmaal, maar met Godskennis en zelfkennis, die leiden tot Christuskennis.

De Heere werkt het geloof door Zijn Woord en Geest. Hij wil het versterken door het sacrament van het Heilig Avondmaal. Dat uitgangspunt moeten we vasthouden. De Heere werkt het geloof niet door het gebruik van het Avondmaal. Voor een rechte avondmaalsgang is nodig: Een werk Gods in ons leven! En dat weet een ieder wel óf dat werk van God in zijn leven er is óf niet. Het geestelijk leven is niet altijd hetzelfde. Er kan veel onzekerheid bestaan. De dagen der duisternis kunnen vele zijn. Toch weet een ieder wel hoe zijn of haar verhouding ten opzichte van de Heere is. Dat kunnen we weten, zelfs als er maar een kruimeltje geloof in ons wordt gevonden. Het is óf rechtvaardig voor God met alle onzekerheid en twijfel, óf wij reizen nog voor eigen rekening. Als we dan de vraag stellen: wie mogen er aan de tafel? Wie worden er door de Heere genodigd om Zijn dood te gedenken totdat Hij komt? Dan is het antwoord niet moeilijk. Alleen zij die een oprecht geloof bezitten! Of dat geloof dan klein is of groot, dat doet er niet toe. De kleinen en de groten, de zwakken en de sterken worden genodigd. Als in het leven maar het werk Gods wordt gevonden. Wij mogen en kunnen daarbij geen maat aanleggen, want de Heere ziet het hart aan, maar als er niets van Gods werk in ons hart wordt gevonden, dan moeten we afblijven. Wanneer we dan toch aangaan, dan eten en drinken we ons een oordeel. Het Avondmaal is heilig.

Zelfbeproeving

Er moet een wonder van Boven in ons leven gebeuren. Of is dat niet meer nodig vandaag? Is het werk van de Heilige Geest niet meer nodig in ons leven? Moeten onze ogen niet geopend worden voor onze dodelijke kwaal? Ons Avondmaalsformulier spreekt daar duidelijk over. Het spreekt Gods Woord na als het de noodzaak van de waarachtige zelfbeproeving aan ons hart legt. Het zelfonderzoek, dat bestaat in de drie stukken: ellende, verlossing en dankbaarheid. Ik zou op die drie stukken uitvoerig kunnen ingaan, maar dat is binnen het bestek van deze artikelen niet mogelijk. Daarom slechts een enkele opmerking bij de drie punten van zelfonderzoek.

Het eerste stuk handelt over onze ellende: Ten eerste bedenke een iege­ lijk bij zichzelf zijn zonden en vervloeking, opdat hij zichzelf mishage, en zich voor God verootmoedige. Wie aan zijn zonde en vervloeking voorbijziet, zal geen nut uit het Avondmaal ontvangen. Wie zijn zonde en vervloeking niet recht beseft, mag niet aan het Avondmaal deelnemen. En als ik zeg dat deze kennis van onszelf nodig is, dan gaat het niet maar om een vorm van zelfbeschouwing, maar om kennis voor Gods aangezicht. Het gaat er om dat ik zie wie ik ben voor de alwetende, heilige en rechtvaardige God. Die kennis werkt de Heilige Geest, want van onszelf zijn we niet zo'n voorstander van het bedenken van onze zonden. Die bedekken we liever. De Heilige Geest leert de zondaar zijn zonden te bedenken. Daarop volgt berouw. Dat was in het leven van David zo. Eerst kwam Nathan tot hem om hem zijn zonde bekend te maken, daarop volgde Davids berouw. Wanneer God in ons leven komt, dan gaan we onszelf mishagen en ons voor God verootmoedigen omdat we tegen Hem gezondigd hebben. Dat is niet iets wat een eenma- lig karakter heeft. Ook aan het Heilig Avondmaal is het telkens weer nodig om mijn zonden en vervloeking te bedenken. Zo kan het zichtbaar Evangelie van het gebroken brood en de vergoten wijn ons troosten.

Vervolgens spreekt het formulier over de kennis van de verlossing. Een avondmaalganger kent niet alleen zijn zonde en vervloeking, maar ook de weg van de verlossing door het geloof in het verzoenend lijden en sterven van Christus. Het geloof richt zich op Christus. Dat geloof is niet een historisch geloof, want dat spreekt wel over Christus, maar richt zich niet op Christus. Het zaligmakend geloof wordt geplant in het hart, waaruit de uitgangen des levens zijn. Alleen het geloof kan Christus in de tekenen ontvangen. Alleen het geloof is het instrument waarmee een zondaar met Christus wordt verenigd. Als we dat geloof niet bezitten, dan kunnen we Christus niet ontvangen. Dan eten we een stukje brood en drinken een slokje wijn. Het geloof kan zwak of sterk zijn, minder of meer verzekerd, maar het richt zich op de belofte van God. De belofte van God is de rots waarop het geloof staat. En die belofte is, zoals het Avondmaalformulier zegt: dat hem al zijn zonden, alleen om het lijden en sterven van Jezus Christus, vergeven zijn. Dan mag er twijfel zijn in de gelovige, maar de avondmaalganger mag en behoeft niet te twijfelen aan de gewisheid en zekerheid van Gods belofte. Het gaat dus om een zekerheid buiten ons. Daarom zeggen we ook dat het nodig is dat we de zaligheid buiten onszelf hebben leren zoeken. Dat doet een zondaar die overreed is van zijn zonde en vervloeking en die met een verbrijzeld hart de toevlucht leert nemen tot de Fontein van zaligheid en leven.

Verlossing wordt gevolgd door dankbaarheid. Het derde stuk van de zelfbeproeving. De begeerte om waarachtige dankbaarheid jegens God de Heere te bewijzen, zal de vrucht zijn van de ware avondmaalganger. Ware dankbaarheid is niet een gevoelsuiting, maar een levenshouding. Ware dankbaarheid bestaat niet alleen in woorden, maar vooral in daden. In het oprecht wandelen voor Gods aangezicht. Dat betekent niet minder dan het onderhouden van Gods wet, die eist: God liefhebben met ons gehele hart, onze ganse ziel, geheel ons verstand en met al onze krachten en de naaste als onszelf. De opstellers van het formulier wisten wel dat niemand aan deze eis kan voldoen, daarom spreken ze over de gezindheid. Die gezindheid leest de Heere in het hart als ze door het geloof mogen zeggen: 'Heere! Gij weet alle dingen. Gij weet, dat ik U liefheb'. Die nieuwe gezindheid moet er niet alleen zijn ten opzichte van God, maar ook ten opzichte van de naaste. Een ieder beproeve zichzelf. Het gaat naar de eeuwigheid! Wordt u boos als u dit leest? Dan is er nog meer reden om uzelf te onderzoeken.

De oprechte gelovige is geen vijand van zelfonderzoek. Hij weet dat hij een bedrieglijk hart heeft. Hij wil eerlijk behandeld worden. Daarom legt hij in de voorbereiding zijn hart voor de Heere open: 'Beproef vrij van omhoog, mijn hart dat voor Uw oog. Alwetende steeds open lag. Doorzoek mij, toets mijn gangen, doorgrond al mijn verlangen, en stel mijn oogmerk in den dag.'

(wordt vervolgd)

Capelle aan den IJssel

ds. W. Silfhout.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen