Een rapport met een boodschap

Het hoofdbestuur van de SGP heeft een ingrijpend besluit genomen. Na enkele jaren van bezinning staat het lidmaatschap van de partij nu ook open voor vrouwen. In de jaren negentig kregen vrouwen de mogelijkheid om 'buitengewoon' lid te worden, nu kunnen ze volwaardig lid worden. Is de partij nu om, zo vragen sommigen zich af. Voordat we een antwoord geven, willen we eerst kennismaken met de brochure die het hoofdbestuur het licht heeft doen zien.

Dat we in ons kerkelijk blad aandacht besteden aan een politieke zaak, heeft een reden. De discussie over de plaats van man en vrouw overstijgt de politiek. Is ook 'onder ons' de plaats van de vrouw niet veranderd? Vijftig jaar geleden was het haast ondenkbaar dat vrouwen leiding zouden gaan geven in een organisatie waar ze ook mannen onder zich hebben. Inmiddels lijken we daar gewend aan te raken. En zouden we echt een bijbels antwoord kunnen geven op de vraag waarom de ambten niet openstaan voor vrouwen? Of komen we niet verder dan: dat is onder ons nooit gewoon geweest? Een andere reden dat we iets willen schrijven over het besluit van het hoofdbestuur van de SGP is de hartelijke verbondenheid met de beginselen van deze partij.

Uitgangspunt

Man en vrouw schiep Hij hen, zo luidt de titel van de SGP-brochure. Daarin wil het hoofdbestuur, zo lezen we in de inleiding, samen met de lezers luisteren naar wat Gods Woord zegt over de verhouding van man en vrouw. We mogen blij zijn met dit uitgangspunt, dat in de brochure ook consequent is volgehouden. Het gebeurt nogal eens dat rapporten over ethische onderwerpen beginnen met de vaststelling dat het onderwerp zo ingewikkeld is. Al lezende denk je dan: waarschijnlijk komen ze er niet uit en worden de beslissingen maar aan ieders geweten overgelaten. 'De stem van de Bijbel moet ook voor onze vragen uit 2006 de doorslag geven', zo lezen daartegenover in de SGP-brochure.

De opstellers - hun namen worden niet genoemd - beginnen bij de schepping.

Vanuit Genesis 1 wordt de gelijkwaardigheid van man en vrouw onderstreept. Nooit mogen we zeggen dat de vrouw minder is dan de man. Vanuit Genesis 2 wordt juist aangetoond dat man en vrouw niet een gelijke positie hebben. Het is goed om deze zaken zo te benoemen. Hoe gemakkeiijic maakt onze tijd zich af van de SGP-overtuiging dat het regeerambt de vrouw niet toekomt. Je reinste discriminatie! Het rapport legt uit dat dit niets te maken heeft met discriminatie. We maken geen ongeoorloofd onderscheid als we luisteren naar Gods Woord. Als de Heere man en vrouw een verschillende plaats toekent, is het juist ongeoorloofd als we dit verschil willen uitwissen. Het hele emancipatiestreven van onze tijd is niet minder dan een machtig verzet tegen de wijsheid van God en Zijn Woord.

Volgorde

Waarom hebben man en vrouw niet een gelijke positie? Dit blijkt uit de volgorde waarin ze zijn geschapen. God had man en vrouw op hetzelfde moment, door één machtswoord kunnen scheppen, zo lezen we in het rapport. Maar de Heere bepaalde dat Hij eerst de man zou scheppen en vervolgens de vrouw. En blijkbaar vond God dit zo belangrijk dat Hij in Genesis 2:18-25 liet opschrijven hoe man en vrouw zijn geschapen en dat dit dus niet tegelijkertijd gebeurde! Heeft deze volgorde een inhoudelijke betekenis? Ja, zo toont de brochure op grond van 1 Timotheüs 2:13 aan. Daar vermaant Paulus de vrouw dat ze zich moet laten leren in stilheid, in alle onderdanigheid. Ze hoort geen leiding te geven aan de man. Waarom niet? Want Adam is eerst gemaakt, daarna Eva, zo vervolgt de apostel.

Is deze verhouding van man en vrouw niet uitsluitend van toepassing op het huwelijk en - op grond van 1 Korinthe 14:34 en 1 Tim 2:12 - op de christelijke gemeente? Mogen we deze lijnen wel doortrekken naar de politiek? Binnen kringen van de ChristenUnie wordt deze laatste vraag ontkennend beantwoord. Binnen het huwelijk is de man het hoofd van de vrouw, maar binnen het maatschappelijke leven hebben beiden dezelfde positie. Laat vrouwen dus volop deelnemen aan het politieke bedrijf!

Echter, 1 Korinthe 11:3 spreekt andere taal. Daar lezen we: 'Doch ik wil dat gij weet dat Christus het Hoofd is eens iegelijken mans, en de man het hoofd der vrouw, en God het Hoofd van Christus.' Paulus zegt niet dat de man het hoofd is van zijn eigen vrouw, maar hij stelt in het algemeen dat de man het hoofd is van de vrouw. Niet alleen binnen het huwelijk, maar ook in de maatschappij. En daarom is het op grond van Gods Woord voluit te verdedigen dat de SGP vrouwen niet toelaat tot het regeerambt. We zijn overigens benieuwd welk deel van de CUachterban ook geen moeite heeft met vrouwelijke ambtsdragers. Dat deel kon wel eens groot zijn.

Debora

De SGP-brochure vraagt uitvoerig aandacht voor het gezin als grondstructuur van de samenleving en voor het begrip onderdanigheid als grondstructuur van een bijbelse maatschappijvisie.

Verschillende vrouwen uit met name het Oude Testament komen voor het voetlicht. Debora had weliswaar een vooraanstaande positie, maar het uitzonderlijke van de tijd waarin zij leefde maakt het onmogelijk om een algemene conclusie te trekken dat vrouwen dus blijkbaar politiek actief mogen zijn. Wie Hulda als een soort politiek adviseur opvoert, blijkt de Bijbel gewoon slecht te hebben gelezen, zo leert de brochure. En wie zich beroept op de koningin van Scheba, blijkt evenzeer op een verkeerd spoor van schriftuitleg te zitten.

Kritiek

De SGP heeft een brochure uitgegeven waarin de uitleg van de Schrift overheerst. Laten we daar onze winst maar mee doen. Het is opvallend dat mensen die pleiten voor de vrouw in de politiek zich vaak zo weinig op de Schrift beroepen en tegelijkertijd de Bijbel zo oppervlakkig lezen. Een voorbeeld dat het eerste lazen we in het RD van 29 april. Prof dr. M.J. Verkerk uittte in een ingezonden artikel scherpe kritiek op de SGP-brochure. In een nogal filosofisch betoog probeerde hij zelfs aan te tonen dat het begrip scheppingsorde - dat van grote betekenis is voor de positie van man en vrouw - mede ontleend is aan de Franse Revolutie. We gaan op dit stuk van zijn artikel maar niet in.

Het komt tamelijk flauw over dat een hoogleraar erop wijst dat het woord scheppingsorde niet in de Bijbel voorkomt. Dat zullen de opstellers van de SGP-brochure ook wel geweten hebben. Het woord voorzienigheid en zelfs het woord Drie-eenheid komen ook niet in de Bijbel voor. Maar de zaken des te meer. Als de Heere Jezus in Mattheüs 19:8 teruggrijpt op de schepping, dan mogen we toch wel spreken van een scheppingsorde?

Gestage drup

We komen nog een keer terug op de reden dat we in ons kerkelijk weekblad aandacht besteden aan een brochure van een politieke partij. We zijn er stellig van overtuigd dat de discussie binnen de SGP niet op zichzelf staat. Of we willen of niet, de gestage drup van de emancipatiegeest heeft zijn sporen getrokken, ook onder hen die zich nog op de Bijbel willen beroepen. Is het niet opvallend dat de Nederlands Gereformeerde Kerken alle ambten hebben opengezet voor vrouwen? Het diakenschap stond al langer open, het bleek nog een kwestie van tijd te zijn of vrouwen kregen toegang tot het ouderlingschap en het predikantschap. Is het niet opvallend dat een flinke onderstroom binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken liever vandaag dan morgen de ambten opgesteld ziet voor vrouwen? Is het niet opvallend dat in verschillende gemeenten die tot de Gereformeerde Bond worden gerekend vrouwen zitting hebben in kerkenraden? En, om dichter bij huis te blijven, hoe vaak wordt de vraag gesteld waarom een vrouw een verenigingsavond of een avond van de bijbelstudiekring niet behoort te openen met gebed en schriftlezing als er ook mannen aanwezig zijn? Brengen wij het bijbelse onderscheid tussen man en vrouw nog in de praktijk? Of blijkt een ruimere praktijk op den duur de principiële overtuiging uit te hollen? Een aantal jaar geleden schreef een Koreaan een boek over de vrouw in het ambt binnen verschillende kerkverbanden, waaronder de toenmalige Nederlandse Hervormde Kerk. Hij kwam tot de opmerkelijke conclusie dat in al de kerken waar de vrouw in het ambt is toegelaten de bijbelse argumenten nauwelijks een rol speelden. De praktijk bleek telkens de doorslag te geven.

Lidmaatschap

De hoofdlijn van de SGP-brochure is helder: het regeerambt komt de vrouw niet toe. Des te meer is het opvallend dat in dezelfde brochure bouwstenen worden aangeleverd voor het volwaardige SGP-lidmaatschap van de vrouw. We vermoeden dat dit voorstel binnen de achterban verdeeld zal liggen. Om het wat kort door de bocht te zeggen; vooruitstrevende SGP-ers zullen de brochure te behoudend vinden, voor het behoudende deel van de achterban zal het volwaardige lidmaaatschap een brug te ver zijn. Betekent dit geen breuk met het verleden? Heeft ds. Kersten het mis gehad? Is een volwaardig lidmaatschap geen opstap tot de vrouw in de raadszaal of de Tweede Kamer?

In de brochure wordt uitgelegd hoe het hoofdbestuur tot zijn voorstellen is gekomen. Er ligt een geweldige druk op de partij. Laten we daar onze ogen niet voor sluiten! Er zijn processsen gevoerd tegen het vrouwenstandpunt van de SGP. Dit heeft zelfs geleid tot het stopzetten van de subsidie. Tegelijkertijd kan een groeiend deel van de achterban niet inzien waarom betrokken vrouwen uit de achterban geweigerd worden als lid. Voorwaar, geen kleine vragen waar het hoofdbestuur voor stond.

Uit de brochure krijgen we niet de indruk dat het hoofdbestuur is gezwicht voor een kritisch, vooruitstrevend deel van de achterban. Ook krijgen we niet de indruk dat de SGP met graagte dit besluit heeft genomen. We hebben het idee dat het voor het hoofdbestuur niet zo had gehoeven. De belangstelling van vrouwen om lid te worden van de partij blijkt de jaren door ook maar gering te zijn geweest. En aan vooruitstrevende vrouwen die via het lidmaatschap op de deur van het regeerambt gaan kloppen, heeft de partij al helemaal geen behoefte.

We gaan dan ook niet mee met het geluid dat wel gehoord wordt, dat de partij een principiële koerswijziging heeft ondergaan. Wel heeft ze op grond van al het materiaal uit de Bijbel enkele vragen gesteld. De eerste: mogen we op grond hiervan vrouwen toelaten tot het regeerambt? Het antwoord is: nee. De tweede vraag: mogen we op grond van ditzelfde materiaal vrouwen uitsluiten als lid van de partij? Het antwoord daarop is ook: nee.

Heeft de SGP zich geprobeerd aanvaardbaar te maken voor de moderne samenleving? Nee. De reactie vanuit het feministische Clara-Wichmaninstituut was duidelijk genoeg. De SGP heeft in zijn ogen maar een kleine stap gezet. Veel te klein. Het instituut zal niet rusten voordat de SGP vrouwen zal toelaten tot het regeerambt. Maar juist daarvan heeft de partij nog eens herhaald dat dit onaanvaardbaar is.

Eenheid

De bedreigingen vanuit onze liberale, maar onverdraagzame maatschappij, zijn vele. Hoe lang zal een partij met een theocratische visie nog geduld worden? Hoe lang zal een partij die vrouwen niet toelaat tot het regeerambt zijn werk mogen doen? Onze SGPpolitici zijn er allerminst gerust op. Laten we niet vergeten dat een bijbelgetrouw geluid in de vergaderzalen van ons land een doorn in het oog van de vorst der duisternis is. Zodra hij de gelegenheid zal krijgen, zal hij deze monden snoeren. We hopen daarom dat de discussie rond de SGP-brochure de onderlinge eenheid niet zal schaden. Kritiek is mogelijk, maar laat het waardig zijn. Laten we de kamerleden, de leden van de provinciale staten en de gemeenteraden die nog wensen te spreken overeenkomstig Gods Woord en onze belijdenisgeschriften, in de binnenkamer opdragen en in het openbaar steunen. We hebben elkaar hard genoeg nodig.

Middelburg, ds. J.M.D. de Heer Capelle aan den IJssel,

ds. A. Moerkerken

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen