Momenten uit de slotzitting van de Generale Synode 2007

Na de pauze van woensdagmorgen 26 maart 2008 vroeg het rapport van het Deputaatschap Algemene Kerkelijke Zaken (AKZ) de aandacht. Dat rapport bevatte niet minder dan zes rapportages: Kerkelijke Administratie, Kerkelijk Grootboek, Kerkelijke Archieven, Arbitrage, Centraal Bureau en Kerkbouw.

Over collecteren, bouwen en lenen

De laatste sectie had in 2006 ruim 4, 5 miljoen euro beschikbaar gesteld aan vijftig gemeenten om die in de lasten van kerkbouw financieel te ondersteunen. De penningmeester, oud. G.H. Verweij te 's-Gravenhage, constateerde dat er nogal wat bouwrplannen zijn, maar het fundament van de sectie duidde hij aan als 'wat zanderig'. Het komt lang niet bij alle gemeenten tot het houden van een collecte. De sectie heeft maar de steun van ruwweg de helft van de gemeenten. 'Maar als men in gemeenten die niet collecteren gaat bouwen, loopt men hard naar de sectie kerkbouw. Dan wordt telefonisch al de vraag gesteld: 'Hoeveel geld kunnen we bij Kerkbouw lenen tegen 1, 5%? ' De wedervraag is: 'Wanneer hebt u het voor het laatst gecollecteerd? ' Er valt een stilte.... En vervolgens is het: 'Dat moet ik toch nog eens even nakijken'. Een aanbeveling aan alle gemeenten om de sectie kerkbouw jaarlijks met een collecte te steunen, kreeg dan ook de algemene steun van de synode.

Het plafond is niet bereikt

Bij de bespreking van het rapport van de Deputaatschap AKZ kreeg allereerst een bijlage aandacht, die was opgesteld door het zogenaamde penningmeestersoverleg: Geldwerving (in het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten). Aanleiding was de vraag van een predikant op de synode van 2004. Hij constateerde dat het aantal collecten voor algemeen kerkelijke doeleinden bleef stijgen, evenals de bijdragen die per lid en dooplid worden gevraagd. Hij vroeg zich af: Waar ligt in een relatief klein kerkverband als het onze het plafond? Die vraag werd door het penningmeestersoverleg op verrassende wijze beantwoord. De identiteitgebonden uitgaven voor de plaatselijke gemeente en voor het kerkverband konden vrij nauwkeurig worden geschat. Die bedragen per Ud en per dooplid circa € 300 tot € 400 per jaar! Het is dan ook niet aannemelijk dat voor de uitgaven ten behoeve van het kerkverband een plafond zou zijn bereikt.

De invoering van de pensioenwet per 1 januari 2007 bracht intensief overleg met zich mee met de De Nederlandsche Bank (DNB). De vraag is of de emerituskas al of niet onder de nieuwe Pensioenwet valt.

Blijmoedig geven

De notitie werd gedragen door een bezinning op het geven als een bijbelse opdracht. Daarvan kreeg in de bespreking vooral de vraag naar de norm voor het geven aandacht. De enige getalsmatige norm die in de Schrift voorkomt is het geven van de tienden, zoals beschreven in het Oude Testament. Ds. D. de Wit (Rijssen-West) onderstreepte de gedachte uit het stuk, dat het geven van tienden niet normatief mag worden gezien. Dan is er sprake van evangelische invloeden. Het getal tien heeft ook symbolische betekenis. Het zegt dat alles van de Heere is. Ten diepste is er, als het over de norm voor het geefgedrag gaat, een eenheid tussen het Oude en het Nieuwe Testament. In het Nieuwe Testament gaat het om het mild en blijmoedig geven. Met die gedachte is het opleggen van een hoofdelijke omslag in een gemeente dan ook in strijd.

Andere sprekers wezen op de noodzaak om onze jongeren in een materialistische tijd als de onze ook op te voeden tot geven voor de dienst des Heeren. Ds. P. Mulder merkte op dat jongeren vaak een principiële afweging maken. Als het nodig is, komt het geld er wel. Ds. M.J. van Gelder (Middelburg-Zuid) wees op de noodzaak om bij plaatselijke activiteiten duidelijk rekening te houden met de

gezinssituaties, die heel verschillend kunnen zijn. Jonge gezinnen kunnen worstelen met hoge hypotheeklasten. Gezinnen met wat oudere kinderen hebben te maken met de betaling van hoge schoolgelden en reiskosten. Voorzichtigheid is geboden. Goede informatie is van veel belang. Men moet van de directe nood overtuigd zijn.

Conclusievorming

Verschillende afgevaardigden sloten zich aan bij de constatering in het rapport dat er in de kring der gemeenten trouw wordt geofferd. 'Er is geen plafond te zien als het gaat om kunnen. Het gaat om willen geven. En daarom is er geen plafond, want als er nood is, dan komt het geld er' (blz. 391). De preses rondde de bespreking af met het uitspreken van zijn blijdschap over het feit dat er in het huis van de gemeenten mild gegeven wordt. Daaruit spreekt een stuk liefde en verbondenheid. In dat kader zijn we als gemeenten gediend met de informatieve notitie van het penningmeestersoverleg. De synode besloot om aan de redactie van De Saambinder en van Daniel te vragen om naar aanleiding van het genoemde stuk enkele artikelen te plaatsen. Het is een goede zaak om zo de kerkenraden en de gemeenteleden nader te informeren.

Andere secties

Er was veel waardering voor het rapport van de sectie Kerkelijke Administratie. De synode besloot dat er bij wrijze van sympathiegebaar stappen zullen worden ondernomen om de internettoegang te laten verlopen via BQiksafe. De sectie Kerkelijk Grootboek heeft te maken met veel aanvragen voor geldleningen ten behoeve van nieuwbouwfplannen. De inleg neemt echter niet toe. Daarom werd opnieuw een beroep gedaan op particulieren, instellingen, deputaatschappen en gemeenten om beschikbare gelden ook bij het Grootboek in te leggen. De rente werd met V4% verhoogd. De voorzitter van de sectie Kerkelijke Archieven, ds. J. Schipper te Dirksland, attendeerde de vergadering erop dat deze sectie 25 jaar bestond. De broeders A. Bel en J. Mastenbroek maakten ook 25 jaar deel uit van de sectie. De preses, ds. J.J. van Eckeveld, richtte woorden van bijzondere waardering en hartelijke dank aan het adres van broeder M.K. Treur te Zeist, die registers samenstelde van alle acta van de Algemene Vergaderingen en

Generale Synoden. De sectie Arbitrage meldde dat in de verslagperiode geen beroep op de sectie werd gedaan. Bij de bespreking van het rapport van de sectie Stichting Centraal Bureau werd duidelijk dat aan een verhoging van circa 10% van de lage huurprijs voor de gebruikers niet zal kunnen worden ontkomen.

De emerituskas: een lichtzijde

De eerste helft van de middagvergadering werd besteed aan een grondige bespreking van het rapport van het Deputaatschap Emerituskas. Steeds meer predikanten gaan met het bereiken van de zeventigjarige leeftijd met emeritaat. Daarnaast is er een groot aantal predikantsweduwen. Het rapport maakte melding van de bemoedigende ervaring, dat het werk van het deputaatschap in de gemeenten breed wordt gedragen. Dat blijk niet alleen uit de normale bijdragen, maar ook uit het ontvangen diverse legaten en erfenissen en uit de afdracht van De Saambinder. Ds. M.J. van Gelder, voorzitter van dit deputaatschap, memoreerde met blijdschap en dankbaarheid, dat de laatste jaren niet alleen de bijdragen per kerkelijke gemeente zijn toegenomen, maar dat ook het aantal gemeenten dat bijdraagt is gestegen tot 90% van alle gemeenten. Enkele gemeenten maken een lager bedrag over omdat men de huidige fondsvorming wel voldoende vindt. Dat is echter niet het geval. Het rapport van het deputaatschap gaf aan, dat de uitkeringen de komende negen jaren zullen stijgen tot circa € 1.100.000, -.

Een dreigende schaduw

Behalve bij de genoemde lichtzijde, stond de synode uitvoerig stil bij een dreigende schaduw. De invoering van de pensioenwet per 1 januari 2007 bracht intensief overleg met zich mee met De Nederlandsche Bank (DNB). De vraag is of de emerituskas al of niet onder de nieuwe Pensioenwet valt. Ds. R Melis (Veen) gaf aan dat het deputaatschap voor de overheid niets te verbergen heeft. Er ging een uitgebreide brief uit aan DNB. Men weet hoe het deputaatschap functioneert! Ds. Van Gelder wees nog op de openheid en welwillende sfeer waarin het mondelinge overleg met DNB is gevoerd. Als deze instelling op grond van de wet van oordeel is dat de emerituskas eigenlijk een pensioenfonds is, valt deze kas onder het toezicht van deze bankinstelling. De uitslag van de beoordeling kan in de loop van 2008 worden verwacht. Daarover valt nu nog niets met zekerheid te zeggen. Als DNB beslist dat toezicht geoefend moet worden op de emerituskas, heeft dat een aantal diep ingrijpende gevolgen. Ds. M.J. van Gelder noemde ondermeer als principieel punt het feit dat het deputaatschap zal worden aangemerkt als een verzekeraar of pensioenfonds. Het eigen vermogen en de voorzieningen zullen fors moeten toenemen. Het toezicht brengt hoge kosten met zich mee. Aan de deputaten zullen dan hoge deskundigheidseisen worden gesteld, die de meeste deputaten nu niet hebben. Deze gevolgen maken de uitvoering van het toezichtsregime voor het deputaatschap onmogelijk

Een recht van de predikant of een plicht van de gemeente?

In de discussie stond de vraag centraal: is emeritering een recht van de predikant of een plicht van de kerk? Er is géén sprake van een arbeidsver-

houding tussen predikant en gemeente. Het gaat om een verhouding met een geheel eigen karakter. Daarom is emeritering in het licht van de Schrift en de Dordtse Kerkorde (DKO) een plicht van de gemeente. De vergadering sloot zich unaniem aan bij het door het deputaatschap voorgestelde beleid als DNB zou besluiten om de emerituskas onder toezicht te plaatsen. Er zal bezwaar en beroep worden aangetekend tegen een dergelijke beslissing. Er zal beraad plaats vinden over een compleet andere opzet, waarbij rekening zal worden gehouden met de bedoeling van art. 13 van de DKO. Het Deputaatschap Vertegenwoordiging en Voorlichting werd gemandateerd om dan de voorstellen van de Emerituskas te beoordelen en zo nodig te bekrachtigen.

(wordt vervolgd)

Waarde,

ds. M. Golverdingen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen