Kinderen, welke God in hun kindsheid uit dit leven wegneemt

In de bespreking van het boekje van ds. Kempeneers Waar is ons kind? zijn verschillende vragen gesteld. Een aantal conclusies die in dit boekje worden getrokken zijn, mijns inziens, niet op grond van de Schrift te onderbouwen. We hebben die bespreking afgerond en gaan dat nu niet herhalen. Maar ik kan me wel voorstellen dut er bij de lezers van De Saambinder, na de uitvoerige recensie, toch een vraag is overgebleven. 'Wat hebben onze vaderen dan wel bedoeld te zeggen in de Dordtse Leerregels, hoofdstuk I, artikel 17? 'Heeft ds. Kempeneers dan geen punt als hij in zijn boekje dit artikel als grond ziet voor zijn opvatting dat er hoop mag zijn voor jon^estorven kinderen? In de boekbespreking ben ik op de betekenis van Artikel 17 niet nader ingegaan. Het viel mijns inziens buiten het bestek van een recensie om de eigen gedachten hierover naar voren te brengen. Nu daar toch wel behoefte

aan blijkt te bestaan onder onze lezers, lijkt het mij goed om de artikelenreeks nog een vervolg te geven.

Vooraf moeten we het volgende vaststellen. Artikel 17 van de Dordtse Leerregels maakt deel uit van een veel groter geheel. Het eerste hoofdstuk bevat totaal 18 artikelen die handelen over 'De Goddelijke verkiezing en verwerping'. Het is van belang om het artikel ook in dat grotere verband te lezen. Het staat niet los van hetgeen eerder beleden is aangaande de verkiezing en de verwerping. En dit gehele eerste hoofdstuk maakt ook weer deel uit van een veel groter geheel, namelijk 'De Vijf artikelen', die gericht zijn tegen de opvattingen van de Remonstranten. Voor dat doel zijn de Dordtse Leerregels opgesteld. We moeten die historische achtergrond bij het lezen van een los artikel wel voor ogen blijven houden. De Dordtse Leerregels bevatten geen vol- ledige dogmatiek. We vinden hier geen systematische beschrijving van al onze geloofsstukken. De artikelen zijn een reactie op de dwaalleer van de Remonstranten. Zo heeft ook Artikel 17 die specifieke achtergrond.

De Remonstranten stelden: 'Van kleine kinderen, vóór het gebruik der rede stervende, is geen verkiezing.' Volgens hen worden alle kleine kinderen die in hun jonkheid sterven zalig. Zij ontkenden dat zowel de verkiezing als verwerping zouden gaan over deze jonge kinderen. Er kan bij jong stervende kinderen immers geen sprake zijn van voorgezien geloof of ongeloof. Dus voor de Remonstranten vervalt daarmee de achterliggende grond voor de verkiezing en verwerping. De Contraremonstranten leerden daarentegen wel dat het besluit van de verkiezing en verwerping ook gaat over de jonggestorven kinderen. Dat blijkt duidelijk als we het Besluit van de Dordtse Leerregels lezen. Daaruit blijkt dat de Remonstranten onze gereformeerde vaderen wreedheid verweten omdat zij de verkiezing en verwerping leerden. In dat Besluit staat dat volgens de Remonstranten de leer van onze vaderen zou inhouden 'dat vele onnozele kinderkens der gelovigen van de borsten der moeders worden afgerukt en tiranniglijk in het helse vuur geworpen, alzo dat noch het bloed van Christus baten kan, noch de Doop, noch het gebed der Kerk, bij hun Doop.' Dat zijn aangrijpende woorden, geschreven in een tijd waarin de kindersterfte vele malen groter was dan in de tijd waarin wij leven. Wat hebben onze vaderen met betrekking tot dit tere punt scherpe verwijten gekregen! De verkiezingsleer zou een vreselijke leer zijn die ouders wanhopig maakt.

Tegen die opvatting is de Synode in verweer gekomen. Dat er bij kinderen geen sprake zou zijn van de verkiezing wordt door de Synode in Artikel 17 weerlegd. Artikel 17 legt de nadruk op de troost der verkiezing. Over de verwerping wordt in dit stuk mijns inziens helemaal geen uitspraak gedaan. Dat moeten we zien tegen de achtergrond van de beschuldiging. Heeft de Synode daarmee dan in Artikel 17 uitgesproken dat alle jongstervende kinderen dus verkoren kinderen zijn? Het is wel al te kort door de bocht om deze conclusie eruit te trekken. Naar ik meen wordt daarmee aan de historische feiten geen recht gedaan. Bovendien ontbreekt ons ook de Schriftuurlijke grond voor een dergelijke conclusie.

De uitspraak dat alle jongstervende kinderen verkoren zouden zijn, is niet waarschijnlijk als we letten op de verschillende reacties van de afgevaardigden die uiteindelijk met de Leerregels zullen hebben ingestemd. Een groot aantal afgevaardigden had zich zeker niet kunnen vinden in een artikel waarin werd gesteld dat alle jonggestorven kinderen gelukzalig zijn. Dat blijkt duidelijk als we de Acta raadplegen van de Synode 1618-1619. Samengevat hebben de afgevaardigden de volgende opvattingen. De Engelse afgevaardigden: 'Sommigen worden aangenomen tot erfgenaam en sommigen worden gehouden voor schuldenaars'. De Zwitserse afgevaardigden: 'Wij hopen van hen het beste'. De Nassausche en Wetteravische afgevaardigden: 'De ouders moeten niet twijfelen' en zij beroepen zich op het verbond en v^djzen op de belofte uit Genesis 17 e.a. De Bremense afgevaardigden: 'God heeft dezelve lief, uit datzelfde welbehagen uit hetwelk Hij de volwassenen liefheeft'. De Nederlandse professoren menen wel dat deze kinderen onder de uitverkorenen gerekend mogen worden. De theoloog Sybrandus Lubbertus zegt echter: 'Er is enige verkiezing en verwerping volgens Romeinen 9:7'. Gomarus leert: 'Wij geloven godvruchtiglijk dat zij mede verkoren zijn'. De Utrechtse theologen: 'Zowel verkiezing als verwerping gaan over jonge kinderen'. De Overijselse afgevaardigden: 'De verkiezing en verwerping heeft ook plaats in de jonge kinderen'. De Drentse theologen: 'Gelovige ouders kunnen een zekere hoop hebben, want de Schrift bevat geen voorbeelden van verwerping'. Al deze reacties laten ons zien flat uit 'de inhoud van Artikel 17 niet de conclusie getrokken kan worden 'dat voor de meeste oudvaders verbond en verkiezing - voor wat betreft de jonggestorven verbondskinderen - samenvallen'. In reactie op de eerdergenoemde stelling van de Remonstranten wijst een deel van de afgevaardigden inderdaad op de troost der verkiezing. Maar andere afgevaardigden spreken heel duidelijk zowel van verkiezing als van verwerping, ook bij jonggestorven kinderen De troost voor bedroefde ouders, die hun kinderen in hun kindsheid uit dit leven zien weggenomen, hebben onze vaderen gezocht in het genadeverbond. De opstellers van de Dordtse Leerregels hebben hierbij geen verwijsteksten gezocht om de leer van verkiezing en verwerping te staven. Deze teksten hadden zeker gegeven kunnen worden. Romeinen 9 is overduidelijk. Maar onze vaderen kozen wel teksten die erop wijzen dat de troost van het genadeverbond zich ook uitstrekt tot kinderen en niet aUeen tot volwassenen. Er zijn ook kinderen in het genadeverbond begrepen. Laat de Remonstranten maar schimpen met hun harde woorden. Hebben onze vaderen daarmee uitgesproken dat jongstervende kinderen hoofd voor hoofd in de weldaden van het genadeverbond zullen delen? Die conclusie lijkt mij eveneens te kort door de bocht. Bovendien ontbreekt ons ook hier de Schriftuurlijke grond voor een dergelijke conclusie.

(slot volgt)

Nunspeet,

ds. A. Schot

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen