Is iemand krank onder u? (4)

In het verleden groeiden generaties op met zieken in hun directe omgeving. Je zag ze op weg naar school voor het raam van het huis liggen. In het eigen huis, of er direct ernaast, woonde een zieke opa/oma. De dagelijkse omgang maakte dat gezonde medemensen van jongs af aan ervaring opdeden in de omgang met zieken. In de huidige samenleving is dit anders, omdat ook door de verbeterde hygiëne en gezondheidszorg er minder zieken in de directe leefomgeving zijn. Daarnaast verblijven vele zwakke en zieke medemensen in tehuizen. Daarom staan we in dit artikel stil bij wat een zieke bezighoudt in het ziek zijn.

Alles is anders
Ziekte maakt dat alles in één keer anders is. We hadden gedacht aan het werk te gaan, ziekte maakt dat dit echter niet gaat. Zeker bij ernstige ziekte verdwijnen onze normale dagelijkse bezigheden uit het beeld en gaat de ziekte ons leven bepalen. Onze vrijheid kan drastisch worden ingeperkt. Konden we overal naartoe, de ziekte maakt dat we soms niet eens meer op het toilet kunnen komen. Je moet geholpen worden, terwijl we het liefst alles zelf doen.
Onze leefwereld schrompelt in één tot de ziekenkamer, of nog nauwer: tot het bed.
Ook een noodzakelijke operatie maakt dat er een streep gaat door onze voornemens, soms voor maanden, soms voor altijd. De omgeving went aan het ziek zijn, maar voor de betrokkene went het nooit. Dit vraagt om verwerking en dat kost tijd.
Levenstijd die we soms ook niet meer krijgen.
Veranderingen in onze gezondheid brengen vragen met zich mee, heel wezenlijke vragen, ook ten aanzien van het menselijk bestaan. Ook al leven velen vandaag voor het hier en nu, op het moment dat men ziek wordt, wordt men door hele andere vragen beheerst. Vragen naar: hoe het verder moet, hoe het verder zal gaan, wat de bedoeling van alles is.
Ziekte bepaalt bij het voorbijgaan van het leven, en ook bij het sterven. Je kunt bij een zieke onkerkelijke buurman opeens belangstelling aantreffen naar de antwoorden die de Bijbel in deze situaties geeft. In je trouwe kerkelijke meeleven kom je zelf ook voor de vraag te staan: wat is de waarde van alles waar ik druk mee was in het licht van de eeuwigheid. Gedachten rond zonde en schuld kunnen mensen bezighouden. Het is, levend onder Gods Woord, onmisbaar dat we de oorzaak van alle ziektes in de zondeschuld gaan leren zien.

Onzekerheid
De aantasting van onze gezondheid brengt heel veel onzekerheid met zich mee. De ene komt met lichamelijke klachten eerder bij de huisarts terecht dan de ander. Hoe komt het dat ons lichaam opeens zo anders reageert, en wat zullen daar de consequenties van zijn? Goedbeschouwd hadden we er nog nooit echt bij stilgestaan dat we een hart hadden, totdat er hartritmestoornissen komen.
Hoe kan dit? Herhaalt zich dat? Beperkt me dat in het doen en laten?
In onze westerse samenleving hebben we heel veel verwachting van het medisch kunnen en kennen. Een diagnose is echter nogal eens moeilijk te stellen. Onderzoeken vragen veel tijd. Uitslagen laten op zich wachten.
Dit brengt grote onzekerheid met zich mee. Wat zal het zijn? Is er wat aan te doen? Als er niets aan te doen is, wat dan?
Onderzoek en onzekerheid kunnen ons geheel in beslag nemen.
Men kan in beslag genomen worden door het verlangen om de uitslag te weten, een ander verstopt zich juist voor de uitslag.
Met de uitslag is de onzekerheid echter niet ten einde.
Er ontstaat onzekerheid over het verdere verloop van de ziekte.
Als er een operatie plaats moet vinden, troosten we ons met de gedachte dat het wel mee zal vallen, want er staat maar een week ziekenhuisopname voor, volgens de dokter. Hoe vaak gaat het anders! En nog vaker valt de nasleep van de opname tegen. Zal ik nog ooit de oude worden?
Een echtgeno(o)t(e) en kinderen ervaren van nabij wat het ziek zijn, wat een ziekenhuisopname teweeg brengt. In huis kan dit, korter of langer, soms blijvend, gevolgen hebben.
Iemands karakter kan door een ziekte blijvend veranderen. Huisgenoten delen in ‘het is alles anders’, delen ook in onzekerheid. Het vraagt van de omstanders ook tijd om zich aan te passen aan de veranderingen. In het pastoraat vraagt ook deze groep om aandacht.

Gevoelens peilen
Vele onderwerpen kunnen tijdens een pastoraal bezoek over de ziekte worden besproken. In een pastoraal bezoek is men echter niet geroepen om een diagnose te stellen, noch om op grond van ervaring te vertellen hoe de ziekte verder zou kunnen verlopen. Informeer hoe het staat met de kwaal en wat dat te weeg brengt in het leven. Luisteren is daarbij een kunst.
Ook dienen de juiste vragen te worden gesteld om iemand aan het woord te laten over zijn ervaring in het ziek zijn, juist in relatie tot Gods Woord.
Vraag ook steeds hoe de familie het ziekbed ervaart. Soms is het nodig dit buiten de ziekenkamer te doen, op een ander moment.
Al luisterend, en voor zover mogelijk zich inlevend in de omstandigheden van de zieke, komt men als mens naast een mens te staan, als zondaar naast een zondaar. In die omstandigheden mag en moet men samen luisteren naar wat Gods Woord daarover te zeggen heeft. Gods Woord moet in de omstandigheden van de zieke en zijn familie opengaan. Noden en zorgen mogen en moeten in het gebed aan de Heere worden voorgelegd. In het pastoraat is men in het bidden ook de mond van de zieke die zich opent voor God.
Bij vervolgbezoeken getuigt het van het noodzakelijke meeleven als men nog weet heeft van de kwaal en de stand van zaken rond de behandeling. Vraag bij een kwaal aan een been dan niet in algemeen: ‘Hoe gaat het?’ maar: ‘Hoe is het op dit ogenblik met uw been?’ Ook is het gewenst om voor een volgend bezoek te onthouden hoe over de beleving van het ziek zijn in relatie tot Gods Woord is gesproken.
Wat is het nodig om te peilen wat de roepstem, die iedere ziekte met zich meebrengt, uitwerkt op weg en reis naar de eeuwigheid. Om met de zieke te overdenken dat God nodig is in de lichamelijke nood, maar hoe dit er ook op wijst dat God nodig is tot herstel van de grootste kwaal. In alle onzekerheid kan de Heere door genade geven dat het hart rust vindt in Hem.

Barendrecht, ds. L. Terlouw

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen