De GG kunnen niet mee met de HSV

‘Zorgvuldig is ervoor gekozen om deze herziening de Statenvertaling te laten blijven’. Deze woorden schreef het toenmalige hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond in verband met de plannen voor een herziening van de Statenvertaling. Het hoofdbestuur merkte op dat de Statenvertaling vele generaties lang tot zegen is geweest. ‘We hopen vurig dat de Statenvertaling op deze wijze haar plaats tot in lengte van dagen onder ons mag innemen en voor velen tot zegen zal zijn’. Dat waren in elk geval goede woorden.

Andere keuzes
Toen de HSV via internet en later via deeluitgaven stukje voor beetje gepubliceerd werd (overigens, zo breng je een Bijbel toch niet op de markt ?) riep dit echter keer op keer de vraag op: waarom moest dit gewijzigd worden? Wat is de bedoeling hiervan? Wat zit hier achter? Het geeft bij het lezen van de HSV elke keer een gevoel van vervreemding. Het is niet alleen dat de verheven taal van de Statenvertaling wordt gemist, maar ook dat er bij de vertaling keuzes zijn gemaakt die de Statenvertalers nadrukkelijk niet hebben gemaakt. Voorbeelden zijn er ten over. Daar ligt het niet aan. Daar is overigens in de achterliggende jaren van verschillende zijden op gewezen. Maar wie concrete voorbeelden noemt, kan de reactie krijgen dat het niet zo fraai is om te zoeken naar moeilijkheden. Dit laatste is nadrukkelijk niet onze bedoeling. Om zo onpartijdig mogelijk te zijn is gekozen voor een aaneengesloten, bekend schriftgedeelte. Het gaat over Jakob te Bethel. Op welke wijze is de HSV omgegaan met de tekst van de Statenvertaling?

Jakob
‘En hij droomde; en zie, een ladder was gesteld op de aarde’, zo lezen we in de SV. In de HSV staat het zo: ‘Toen droomde hij; en zie, een ladder die op de aarde stond.’ De eerste verandering -‘en’ wordt ‘toen’- is niet opzienbarend, maar roept wel de vraag op: moest dit? De grondtekst heeft gewoon ‘en’, een woordje dat niet zo moeilijk te begrijpen is. En toch werd het veranderd. Ingrijpender is de verandering van ‘was gesteld’ in ‘stond’. In de grondtaal staat nadrukkelijk een passieve vorm van het werkwoord. Het drukt uit dat het een Godswerk is dat die ladder werd neergezet. Het laat iets zien van het wonder van Gods genade. Waarom moest dit zo nodig veranderd worden? Om het eenvoudiger te maken? De Heere belooft in Bethel dat hij dat land aan Jakob ‘en zijn zaad’ zal geven (28:13). De HSV legt vertalend uit dat hiermee het ‘nageslacht’ wordt bedoeld. Nu is dat zeker waar, maar met deze vertaling missen we een kernbegrip in de geschiedenissen van de aartsvaders. Steeds gaat het over het ‘zaad’. Steeds heeft de HSV het ‘nageslacht’. Heel ernstig is dit in vers 14, waar het zaad nadrukkelijk op Christus ziet (zie Gen 12:3, 22:16 en Gal 3:16 met de kanttekeningen). De HSV gaat lijnrecht tegen deze rechtstreekse toepassing op Christus in door consequent, zowel in het Oude als het Nieuwe Testament te spreken over ‘nageslacht’. ‘Zaad’ veranderen in ‘nageslacht’ mag eenvoudiger te begrijpen zijn, maar het is een ernstige zaak en een grote verarming van de HSV. We spreken hier immers over de Middelaar Gods en der mensen! ‘Gewisselijk is de HEERE aan deze plaats’, sprak Jakob toen hij ontwaakte. Waarom dit veranderd en verzwakt moet worden in ‘werkelijk’ is ons een raadsel. Ondertussen gebeurt het in de HSV.

Vrees
En hij vreesde en zeide: Hoe vreselijk is deze plaats! zo luidt Gen 22:17 in de SV. De HSV geeft een vereenvoudiging: Hoe ontzagwekkend is deze plaats. Bedoeld is om misverstanden rond het woord ‘vreselijk’ te voorkomen. Wie over deze woorden preekt, zal inderdaad uitleggen dat vreselijk in deze tekst ontzagwekkend betekent. Dat wisten de Statenvertalers ook, zo blijkt uit de kanttekening. Toch vertaalden ze met ‘vreselijk’ omdat het woord in de grondtekst dezelfde wortel heeft als het woord vrezen in dezelfde tekst. In de HSV is dit verband weg, door een keuze die hoe dan ook tegen de Statenvertaling ingaat. De eenvoudiger vertaling betaalt hier de prijs dat de kracht van de grondtaal verloren gaat. ‘Dit is niet dan een huis Gods en dit is de poort des hemels’, zo spreekt Jakob. De HSV heeft ‘Dit is niets anders dan een huis van God en een poort naar de hemel’. Met de uitdrukking geeft de HSV een uitleg die in de grondtekst niet te vinden is en die een afwijking is van de Statenvertaling. Is er een poort naar de hemel opengegaan, of is er een poort vanuit de hemel opengegaan. De HSV maakt een keuze en gaat daarmee verder dan de Statenvertaling, ja, verder dan Gods Woord. Mag dat?

Voeten opheffen
‘Toen hief Jakob zijn voeten op en ging naar het land der kinderen van het oosten’, zo begint Genesis 29. We willen onmiddellijk toegeven dat de uitdrukking ‘voeten opheffen’ niet alledaagse Nederlands is. Maar, laten we ons niet vergissen, dat is het ook niet in het Hebreeuws. Vaak lezen we over de ‘hand opheffen’, maar alleen in deze tekst over het opheffen van de voeten. Zo’n zeldzame uitdrukking maakt de lezer oplettend. De Statenvertalers tekenen aan: ‘Door deze manier van spreken wordt te kennen gegeven, dat Jakob door de voorgaande Goddelijke aanspraak getroost en versterkt zijnde, met lust en vreugde zijns weegs reisde.’ De SV wilde de kracht van de grondtaal laten staan, met de uitleg die een rijke boodschap meegeeft. Bethel heeft Jakob nieuwe kracht gegeven. Het doet ons denken aan de spijze die Elia kreeg bij de jeneverboom en aan de woorden van de psalmist: Hij maakt mijn voeten als der hinden. Is het geen verarming dat de HSV hier heeft: Daarna begaf Jakob zich op weg? Iemand kan tegenwerpen dat de Engelse King Jamesvertaling iets dergelijks heeft. Of dat de voetnoot in de HSV wel de oorspronkelijke uitdrukking noemt.

Dat alles zal waar zijn, maar dat neemt niet weg dat de HSV als een Statenvertaling door het leven wil gaan, terwijl het op deze en vele andere plaatsen doelbewust inhoudelijk afwijkt van de Statenvertaling. Bij elk voorbeeld dat we noemen kan wel ergens een getrouwe buitenlandse vertaling worden gevonden die een keuze maakt overeenkomstig de keuzes van de HSV. Maar zij kiezen daarmee niet bewust anders dan de Statenvertaling. Dat doet de HSV vaak wel en dat onder de naam Statenvertaling. Dat laatste is zeker niet terecht. Het is een nieuwe vertaling, nog wel met enige verwantschap aan de Statenvertaling, maar een Statenvertaling is het niet meer! In al die onnodige wijzigingen met soms ingrijpende gevolgen voor de inhoud schuilt het gevaar van de HSV: het veroorzaakt een diepe kloof met de Godsvrucht van onze voorgeslachten door wie de Heere ons de Statenvertaling heeft gegeven.

(slot volgt)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen