Uitkijken met drank

Geen wonder dat het drankprobleem in de brede maatschappij ernstig genomen wordt. De maatschappelijke schade is groot. Uitgaansgeweld is vrijwel altijd onder invloed van drank. Ook bij andere confrontaties met politie of hulpdiensten leidt overvloedig drankgebruik meestal tot escalatie van het conflict. Wie te veel op heeft, weet niet meer goed wat hij doet en overziet de consequenties van zijn daden niet.
Dat drank en snelverkeer een uiterst gevaarlijke combinatie is, is er de afgelopen decennia door voorlichtingscampagnes en veelvuldige verkeerscontroles behoorlijk in gehamerd. Thans ligt de nadruk vooral op de jongeren. Per 1 januari is de leeftijdsgrens voor de verkoop van alcoholische dranken verhoogd van 16 naar 18 jaar.

Drankverslaving
Gezien de schadelijke effecten van alcohol op de hersenontwikkeling van jongeren is dat een verstandige maatregel. Eigenlijk zou een mens voor zijn 23ste jaar geen alcohol moeten drinken. Pas dan is de ontwikkeling van je hersenen voltooid. Maar ook voor volwassenen geldt dat je met drank moet uitkijken. Het is gemakkelijker om er aan verslaafd te raken, dan om daar weer vanaf te komen. Evenzo is duidelijk dat bij ouderen die nogal van een glaasje houden, de geheugenfuncties sneller achteruitgaan.
Waar drugsgebruik een betrekkelijk nieuw verschijnsel is, is alcoholisme dat niet. Al in de 19e eeuw vormde drank een groot maatschappelijk probleem. Vooral onder de arbeidersklasse. Het verschil was wel dat men toen veelal dronk om de armoede en de ellende te vergeten. Nu is overvloedig alcoholgebruik, ook bij jongeren, veeleer een gevolg van de welvaart. Al zit er heel wat accijns op alcoholhoudende dranken, om het geld hoeft men het tegenwoordig niet te laten.
In de 19e eeuw ontstonden allerlei organisaties van drankbestrijders. Ook in christelijke kring. Een deel richtte zich op matiging van de alcoholconsumptie. Zij zagen vooral de jenever als de grote boosdoener. Anderen wilden elk alcoholgebruik uitbannen. Dat waren de geheelonthouders. Door baptisten en evangelischen werd alcoholgebruik vroeger als zonde beschouwd. En ook nu komt men dat standpunt daar nog tegen. Drank kan in hun beleving niet samengaan met het christen-zijn.

Wijnstok en vijgenboom
Nu kan moeilijk gezegd worden dat de Bijbel alcoholgebruik verbiedt. Over wijn en wijngaarden wordt, met name in het Oude Testament, veelvuldig in positieve zin gesproken. Het mogen genieten van de wijnstok en de vijgenboom, geldt als een teken van Gods gunst (1 Kon. 4:25). Hij geeft de mens de wijn die het hart verheugt (Ps. 104:15). Wijn wordt ook gebruikt bij de bediening van het avondmaal.
Maar de negatieve kanten van drank komen wel degelijk aan de orde. Bekend is de geschiedenis van Noach na de zondvloed. Ook in het Spreukenboek wordt gewaarschuwd tegen overdadig drinken. Want de wijn is een spotter (Spr. 20:1). Zij die bij de wijn vertoeven, die ‘lang blijven zitten zonder aan het drinken een einde te kunnen maken’ (kanttekeningen) ervaren de negatieve gevolgen daarvan (Spr. 23:29-32). En in het Nieuwe Testament klinkt de waarschuwing: ‘Wordt niet dronken in wijn, waarin overdaad is’ (Ef. 5:18). Want dronkaards zullen het Koninkrijk Gods niet beërven (1 Kor. 6:10).
De nadruk wordt gelegd op matigheid in het omgaan met drank. Paulus adviseert Timótheus om ‘een weinig wijn’ te gebruiken (1 Tim. 5:23). Diakenen moeten zich niet tot veel wijn begeven (1 Tim. 3:8). Een opziener moet niet genegen zijn tot de wijn (Titus 1:7). Ook oude vrouwen moeten zich niet tot veel wijn begeven (Titus 2:3).
Daarbij kan men zich voorstellen dat er mensen zijn die, gelet op de droevige gevolgen van drankmisbruik, besluiten om geen druppel (meer) te drinken. Uit sociaal onderzoek is bekend dat in relatief veel gevallen kinderen met een vader die veel dronk, zelf ook aan de drank zijn. Slecht voorbeeld doet immers slecht volgen. Maar onder die kinderen zijn tevens relatief veel geheelonthouders. Die hebben thuis zoveel drankellende meegemaakt, dat ze er ver van willen blijven.
In Jeremia 35 vinden we de geschiedenis van de Rechabieten. Jonadab de zoon van Rechab had zijn nageslacht gezegd geen wijn te drinken. Waarom precies is niet duidelijk. Wellicht door wat hij om zich heen had gezien. De gehoorzaamheid van de Rechabieten aan dit menselijk bevel wordt door God aan de inwoners van Juda en Jeruzalem ten voorbeeld gesteld.

Moeilijk te handhaven
In de huidige situatie is het terecht dat de overheid probeert het drankgebruik in te perken. Met name het drankgebruik van jongeren. Dat is overigens niet eenvoudig. Het verbod om aan minderjarigen drank te verkopen of te schenken, is moeilijk te handhaven. Maar dat was het ook toen de leeftijdsgrens nog op 16 jaar lag.
Zo’n verbod werkt in ieder geval drempelverhogend. Bovendien geeft het de ouders enige steun in hun moeizame pogingen om hun kinderen bij de drank weg te houden. In veel gevallen echter gaan ouders veel te makkelijk met alcohol om en laten ze hun kinderen ook in dit opzicht veel te veel vrij.
De afgelopen decennia is het gezag dat ouders hebben over hun grotere kinderen, duidelijk afgenomen. Dat heeft allerlei oorzaken. De overheid heeft daar ook toe bijgedragen. De meerderjarigheidsgrens werd verlaagd en jongeren werden eerder geacht zelf allerlei beslissingen te kunnen nemen.
Dat maakt het moeilijker om ouders aansprakelijk te stellen voor het gedrag van hun kinderen. Vaak moeten ze immers bekennen dat ze er ook geen greep meer op hebben. Zeker als het gaat om het drinkpatroon en het uitgaansleven. Helaas geldt dat in nogal wat gevallen ook voor onze gezinnen.
Misschien moet wel gezegd worden dat we in het verleden wat te makkelijk met drank zijn omgegaan. Hier en daar was het onder ons gebruikelijk dat aan het einde van het huisbezoek de ambtsdragers een borreltje kregen. Het was dan verstandig om niet te veel huisbezoeken achter elkaar te doen. Zoiets zal nu wel niet meer voorkomen. Ook bij begrafenismaaltijden werd vroeger sterke drank geschonken.
Heeft dat er toe bijgedragen dat thans juist ook in orthodox protestantse regio’s de drankketen floreren? En dat daar soms gemakkelijk over gesproken wordt? Er wordt wel flink gedronken, om niet te zeggen gezopen, maar onze jongeren gaan in ieder geval niet naar de disco, zo redeneert men. En als ze dan op zaterdagavond maar voor 12 uur thuis zijn, dan valt het eigenlijk nog best mee. Ook al hebben ze dan veel en veel meer gedronken dan goed voor hen is. De gevolgen daarvan zijn zondagsmorgens nog merkbaar.
Net als de opstootjes en vernielingen bij de jaarwisseling, stellen ook deze drankketen op de Veluwe en elders, het orthodoxe volksdeel in een kwaad daglicht. Juist daar waar men zo zwaar en zo streng is, kom je dat volop tegen! Nu de centrale overheid probeert het drankgebruik van jongeren in te perken, zou het erg zijn wanneer geconcludeerd moest worden dat zij juist in de biblebelt weinig steun krijgt van ouders en gemeentebesturen.

Apeldoorn, C.S.L. Janse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen