De leeruitspraken van 1931 (10)

Voor wie aandachtig heeft meegelezen, zal het duidelijk zijn dat onze kerkelijke vergaderingen rondom deze uitspraken bepaald niet gestempeld werden door profileringsdrang, zoals boze tongen hebben beweerd.
De situatie van het moment vroeg om een duidelijk antwoord. Er moesten grenzen worden getrokken zodat het voor ieder duidelijk zou zijn waar het dan nog jonge kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten voor stond. De ontboezeming van Ds. G.H. Kersten in de Saambinder van 26 Juli 1928 heeft de hele gang van zaken gestempeld: ‘Ik voel mij om der waarheid wil gedrongen’.

Leerpunten
Dit neemt niet weg dat gaande het proces bepaalde zaken - vooral kerkordelijk - wel wat zorgvuldiger hadden gekund. Dr. M. Golverdingen wijst daar terecht op in zijn boek “Om het behoud van een kerk”. Men ‘stapte in’ bij de vergadering van de Particuliere Synode zodat de voorliggende schakels van kerkenraad en classis ontbraken. Gezien de huidige kerkelijke structuren zal men daar nu ongetwijfeld zorgvuldiger mee omgaan.
De houding ten opzichte van de bezwaarden heb ik als een schoolvoorbeeld ervaren voor het kerkelijk samenleven. De wijze waarop werd omgegaan met de bezwaren van ds. A. de Blois en ds. H.A. Minderman is navolgenswaardig. Verschil in visie kan zo snel leiden tot een verharding van standpunten en tot onderling wantrouwen. Daar is echter niets van terug te vinden in het proces rond 1931. Men zocht elkaar vast te houden binnen de kaders van Schrift en belijdenis.
Daarbij is de eensgezindheid waarmee uiteindelijk de leeruitspraken zijn aanvaard en vastgesteld op de Generale Synode van 1931, veelzeggend.
Het is er bepaald niet doorgeduwd en ook is er geen enkele bovenkerkelijke dwang uitgeoefend. Deze uitspraken zijn zonder enige terughoudendheid aanvaard. Wie dan ook van harte wil staan in de Gereformeerde Gemeenten, kan mijns inziens geen bezwaren koesteren of uitdragen tegen de leeruitspraken van 1931.

Kersten en Boston
Persoonlijk vind ik het jammer dat het ds. Kersten de gelegenheid heeft ontbroken om een korte beschouwing te publiceren over de leer van de verbonden. En dan vooral met betrekking tot de bediening van het Genadeverbond.
Hij heeft dit willen vergoeden met de uitgave van “Een beschouwing van het Verbond der genade”, van Thomas Boston. En inderdaad, het eerste deel van dit boek is in het licht van de leeruitspraken uitstekend bruikbaar. Het tweede deel, over de bediening van het Genadeverbond, ligt in dat opzicht minder duidelijk.
Nu wordt er wel gesteld dat ds. Kersten hiermee een signaal heeft willen afgeven over de wijze waarop de bediening van het Genadeverbond een plaats moet hebben in de prediking.
Dat zou kunnen. Maar eerlijk gezegd kan ik dit niet terugvinden in Kerstens eigen preken. Lees zijn Catechismuspreken, de verschillende prekenbundels en niet te vergeten zijn meditaties over Hebr. 11 ‘Meer dan overwinnaars’: de lijn van Boston uit het tweede deel van zijn boek vindt u daarin toch niet op gelijke wijze terug. Daarmee kan beslist niet gezegd worden dat er bij ds. Kersten geen welmenend en onvoorwaardelijk aanbod van genade in zijn prediking is geweest aan alle hoorders, integendeel! Genoemde citaten in een eerder artikel spreken daarin voor zich; maar het is toch niet zoals Boston daarover spreekt.

Boston in zijn tijd
Vanzelf moeten we ook een man als Boston zien in de context van zijn tijd. Hij behoorde tot de zogenaamde Marrow-men, die streden voor een onvoorwaardelijke evangelieprediking tegenover hen die een voorwaardelijke prediking brachten, waarin men leerde dat een zekere vernedering van het hart vooraf vereist is om het Evangelie te ontvangen.
Hoe Bijbels gefundeerd de lijn van de Marrow-men ook is, toch lijkt men soms niet helemaal vrij gebleven te zijn van reactie-denken en van reactieprediking. De Schotse prediker John Duncan (1796-1870) heeft eens gezegd: ‘Als ik een Marrow-man zou ontmoeten, zou ik zeggen: lees eens iets van de New Engeland-man (Hooker, Shepard e.a., de zgn. pre-parationisten). En als ik een New Engelandman zou ontmoeten, zou ik zeggen: lees eens iets van de Marrow-man’.
Dit lijkt me een goed uitgangspunt bij een evenwichtige beoordeling van Bostons visie op de bediening van het Genadeverbond, en de conclusies die wij daaruit moeten trekken voor onze prediking.

Tot slot
De leeruitspraken leiden veelal een rustend bestaan. Zo af en toe worden ze eens voor het voetlicht gehaald.
Wat mij betreft mogen ze meer leidend zijn in het kerkelijke leven. Toerustingsavonden voor ambtsdragers, lidmatencatechisaties of gemeenteavonden rondom de uitspraken zouden heel vormend en nuttig kunnen zijn. Want aan actualiteit hebben ze nog niets verloren en nog altijd treft de evenwichtigheid van de artikelen. Helemaal in de geest van de Dordtse Leerregels.
Tot slot spreek ik de wens uit dat we als Gereformeerde Gemeenten mogen blijven in het spoor dat ons voorgeslacht in de leeruitspraken van 1931 heeft getrokken, dat volkomen overeenstemt met de Heilige Schrift en de daarop gegronde Drie Formulieren van Enigheid.

(slot)

Sliedrecht, ds. A.T. Huijser

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen