De Driestar 70 jaar (1)

Toen ds. G.H. Kersten in de jaren twintig van de vorige eeuw opriep tot het stichten van eigen lagere scholen was een van de problemen daarbij dat er in eigen kring maar weinig onderwijzers te vinden waren. En het geestelijk klimaat op een school werd en wordt nu eenmaal in hoge mate bepaald door de man of vrouw die voor de klas staat.
Kuijt wilde met zijn opleiding in deze behoefte voorzien. In een tijd dat vervolgonderwijs voor veel jongeren en zeker voor jongeren uit onze kring nog buiten het blikveld lag, moedigde hij hen aan om de studie voor schoolmeester of schooljuffrouw te volgen.
De opleiding was aanvankelijk niet gesubsidieerd en ook niet erkend. Wie door Kuijt was opgeleid, moest staatsexamen doen. Toch nam het aantal leerlingen toe. Voor hen die niet uit de omgeving van Krabbendijke kwamen, moesten kosthuizen worden gezocht.
Dat was niet eenvoudig. Soms werden mensen door Kuijt welhaast gedwongen om iemand in de kost te nemen.
Later stichtte hij dan ook, buiten het schoolbestuur om, een internaat.

Emancipatie
Inmiddels is heel de geschiedenis van De Driestar in twee omvangrijke boeken beschreven door de historicus dr. John Exalto, verbonden aan de VU. Het eerste onder de titel “Wordt een heer!”, verscheen al in 2012. Dit boek omvat de voorgeschiedenis van De Driestar en de periode-Kuijt. Kuijt nam in 1975 afscheid van de school.
Twee jaar eerder was hij al met ziekteverlof gegaan. Het tweede deel, dat eind vorig jaar verscheen onder de titel “Wees een gids!”, behandelt de periode na Kuijt. Daar hebben ook anderen dan Exalto een bijdrage aan geleverd.
Het eerste deel draagt de ondertitel “Kweekschool De Driestar en de emancipatie van de bevindelijk gereformeerden”. Er was hier inderdaad sprake van een emancipatieproces. Van veel leerlingen hadden de ouders niet meer dan lagere school gevolgd.
Bovendien zaten, zeker in de periode-Kuijt, heel wat jongens en meisjes op de kweekschool die eigenlijk wel naar de universiteit hadden gekund. Maar dat viel destijds geheel buiten hun blikveld en zeker dat van hun ouders.
Ook misten ze de juiste vooropleiding om aan een universiteit te gaan studeren. Een aantal van hen begon later alsnog aan een universitaire studie.
Het belang van De Driestar voor onze gezindte moet dan ook niet onderschat worden. Het reformatorisch onderwijs, dat in de jaren zeventig een snelle groei doormaakte, had leerkrachten uit eigen kring nodig. Maar ook een aantal van onze predikanten kwam via De Driestar aan de Boezemsingel terecht.
Kuijt kan ook beschouwd worden als degene die kort na de oorlog het woord “reformatorisch” als benaming voor onze kring heeft geïntroduceerd.
De aanduiding “gereformeerd” was door de Gereformeerde Kerken te zeer besmet geraakt. Trouwens, ook ds. Kersten sprak al over de reformatorische beginselen.
De uloschool in Krabbendijke ging uit van de plaatselijke gereformeerde gemeente. Maar de onderwijzersopleiding trok ook leerlingen uit verwante kerkgenootschappen aan. Daarom presenteerde Kuijt zijn school als reformatorisch. Al degenen die de ‘oude waarheid’ waren toegedaan, rekende hij tot zijn achterban. In het bestuur van zijn internaat had ook de hervormde godsdienstonderwijzer A. de Redelijkheid zitting, een man van bevindelijke signatuur.

Naar Gouda
De watersnood van 1953 trof ook Krabbendijke. Exalto noemt het de meest dramatische gebeurtenis in heel de Driestargeschiedenis. Na enige omzwervingen kwam de school in Gouda terecht. Spoedig daarna werd de opleiding erkend en gesubsidieerd. Wat dat betreft, was het leed nu geleden.
Zo heeft Kuijt veel mogen betekenen voor de kring van onze gemeenten en de gezindte daar omheen. Ook de CGO hebben we aan zijn initiatief te danken. Hij was de eerste rector. Kuijt was een pionier bij uitstek. Wie het boeiend geschreven boek van Exalto leest, denkt af en toe weleens: had hij er toch niet verstandiger aan gedaan om wat minder hooi op zijn vork te nemen?
Toen de erkenning van De Driestar door het ministerie in zicht kwam, rees het probleem dat Kuijt eigenlijk geen bevoegdheid had voor dat schooltype. Hij had wel in Leiden bij prof. Casimir pedagogiek gestudeerd, maar nooit zijn MO-akte behaald.
Die studie moest hij toen in de jaren vijftig weer oppakken, maar hij was eigenlijk te ongedurig om veel te studeren. Liever stak hij zijn tijd in het opzetten van een opleiding voor kleuterleidsters.
(wordt vervolgd)

Apeldoorn, C.S.L. Janse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen