Kerkenraden en kanselruil

Kerkelijke meelevendheid en goede studieresultaten zijn onvoldoende om predikant te worden. Aan de toelating tot de Theologische School gaat een nauwgezet onderzoek vooraf naar roeping en genadestaat. Hoe moeilijk dat ook is.

Predikanten oefenen door hun prediking en pastoraat een belangrijke invloed uit in de gemeenten die zij dienen. Een getrouwe herder poogt de gemeente te bewaren rond het Woord van God. Maar er zijn helaas ook voorbeelden van predikanten die veeleer hun gemeenten afvoerden van de leer die naar de godzaligheid is. Die in ieder geval de deur openzetten voor een dergelijke ontwikkeling of de deur open lieten staan.

Tegen die achtergrond roept het voorstel dat de christelijk-gereformeerde ds. A.A. Egas onlangs deed om onze kansels open te stellen voor predikanten van buiten het eigen kerkverband, een aantal vragen op. Hij deed op ene oprechte wijze dat gezien de pijnlijke kerkelijke gescheidenheid tussen broeders van hetzelfde huis. Een zaak die ons zeker ter harte moet gaan.

Bevindelijke signatuur

Bij de beoogde kanselruil ging het hem om predikanten van bevindelijke signatuur. Terecht. Maar wie rekenen we daartoe? Het betreft hier niet een samenwerking in het kader van het reformatorisch onderwijs of met het oog op de zondagsopenstelling van winkels. De prediking is onmiskenbaar een zaak van andere orde. Die raakt het hárt van het kerkelijk leven.

Om nu maar bij de kerk van ds. Egas te blijven: er zijn in de Christelijke Gereformeerde Kerken altijd predikanten geweest met wie we ons hartelijk verbonden voelden. In de loop der jaren zijn ook uit dit kerkverband tal van predikanten tot ons overgekomen.

Maar zeker in de huidige tijd moet gezegd worden dat er helaas christelijk-gereformeerde predikanten zijn ten opzichte van wie we een grote afstand ervaren. Die voelen zich vaak meer aangetrokken tot de vrijgemaakten en de Nederlands gereformeerden. Met die kerken vindt er op tal van plaatsen een frequente kanselruil plaats.

Er kan dus nooit een regeling getroffen worden waarbij alle christelijk-gereformeerde predikanten in onze gemeenten preekconsent zouden krijgen. Dat bedoelde ds. Egas ook niet.

Kerkgebouw

In een opinieartikel in het RD pleitten twee (oud)ambtsdragers - beiden behoren tot de Gereformeerde Gemeenten - er voor om het aan de kerkenraden over te laten welke predikanten uit andere kerkverbanden ze op de kansel willen toelaten. Ze verwezen daarbij naar een besluit van de classis Dordrecht uit 1974, waarbij het laten voorgaan van predikanten van buiten het kerkverband aan de vrijheid van de kerkenraden werd overgelaten.

Hier is echter sprake van een misverstand. In de classis Dordrecht ging het destijds volstrekt niet om de (zondagse) kerkdiensten. Aan de orde was of kerkenraden desgevraagd het kerkgebouw ter beschikking zouden stellen voor een tijdrede van de SGP-kiesvereniging of iets dergelijks, waarin een predikant van buiten de Gereformeerde Gemeenten het woord voerde. Het ging dus om een bijeenkomst - principieel geen kerkdienst - waarvoor de kerkenraad geen ambtelijke verantwoordelijkheid droeg. Men stelde alleen het kerkgebouw ter beschikking.

Nu droegen en dragen dergelijke SGP-tijdredes en GBS-bijeenkomsten vaak wel het karakter van een pseudokerkdienst. Bijvoorbeeld doordat de voorzitter de predikant een hand geeft voordat hij de preekstoel opgaat of door de inhoud van het gesprokene. Gemakkelijk leidt dat er toe dat de aanwezigen niet meer beseffen dat hier ‘slechts’ sprake is van een rede (die ongetwijfeld onderwijzend, vermanend en stichtend kan zijn) en kerkrechtelijk niet van een ambtelijke kerkdienst. Dat moeten we namelijk wel blijven beseffen.

Desintegratie

Het zou ook onjuist zijn om de kerkenraden de vrije hand te geven als het gaat om het uitnodigen van predikanten van buiten het kerkverband voor de eredienst. Dat is volstrekt in strijd met het gereformeerd kerkrecht. Zover gaat de zelfstandigheid van de plaatselijke gemeente niet.

Een dergelijke praktijk leidt gemakkelijk tot een desintegratie van het kerkverband. Dat zie je helaas ook in de Christelijke Gereformeerde Kerken, waar de verschillen door de nauwe samenwerking van een aantal gemeenten met de vrijgemaakten en de Nederlands gereformeerden alleen maar groter zijn geworden.

Blijft de vraag of kanselruil verantwoord is, wanneer er geen concrete plannen zijn om tot kerkelijke eenheid te komen. Een kerk is geen uitzendbureau van predikanten, die op aanvraag ingezet kunnen worden. Tegelijkertijd is er de nood en schuld van de kerkelijke verdeeldheid. Dat we daarbij zouden beseffen dat alleen God bijeen kan brengen wat werkelijk bijeen hoort. Maar evenzo dat Hij daarbij van mensen en kerkelijke structuren gebruik wil maken.

C.S.L. Janse, Apeldoorn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen