SGP EN INENTEN

Inleiding

De afgelopen tijd is de discussie rond het inenten weer op gang gekomen. Verscheidene gevallen van polio vormden daartoe de aanleiding. Helaas wordt er weinig principiële informatie geboden. Deze constatering lijkt ook op te moeten gaan voor het SGP-blad 'De Banier'. Wel wordt er in dit blad over een bestaande verwantschap geschreven tussen de SGP en diegenen die zich op Bijbelse gronden niet durven of kunnen laten inenten, maar daarna wordt meteen geconstateerd dat er binnen de SGP over het inenten verschillend wordt gedacht Een afwijzend standpunt ten aanzien van inenten als zodanig wordt als SGP-standpunt niet naar voren gebracht. Ook de houding van SGP-vertegenwoordigers stelt teleur. In dit artikel zal op één en ander worden ingegaan. Met name zal de houding van vroegere SGP-voormannen als navolgenswaardige voorbeelden aan de orde worden gesteld.

Dwang

Als het vandaag de dag gaat om het SGP-standpunt inzake verzekeren en vaccinatie wordt meteen geschreven dat het de SGP in vroeger dagen ging om de opheffing van dwang 2). In zeker opzicht is dit ook zo. Reeds uit de eerste in druk uitgegeven partijdagrede blijkt dit duidelijk. Ds. Kersten sprak toen:

'Ik kom thans tot wat ik niet anders bezien kan dan een in strijd met onze Christelijke, reformatorische beginselen van ons volksleven, berooven van de puriteinsche vrijheden des volks, door de regeering. Ik besef, elk burger zou over de wet, die hem treft, op zijn manier kunnen klagen van vrijheidsberooving. Daarom sprak ik met opzet van de puriteinsche vrijheden onzes volks; d.w.z. de vrijheden, waarvoor onze vaderen eenmaal het zwaard hebben aangegespt; de vrijheid der consciëntie, God te dienen naar Zijn Woord; door ons en ons huis; de vrijheid in onze woning; de vrijheid over onze lichamen en over die onzer kinderen. En zie, allerwege zijn hier banden aangelegd; is de vrijheid verkeerd in slavernij; men denke slechts aan vaccinatiedwang; leerplichtwet; arbeidswet; kieswet; verzekeringsdwang, (...)' 3>

Ds. Kersten gaf echter al meteen duidelijk aan dat het niet alleen en om alle vormen van dwang ging waartegen de SGP protesteerde. De naar voren gebrachte standpunten maakten dit in de praktijk wel duidelijk. Als het bijvoorbeeld ging om het handhaven van artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis, dan was de SGP in het geheel niet afkerig van dwang 4) . Uit het citaat blijkt dat het uitoefenen van dwang of het protesteren en verzet tegen dwang steeds moeten gezien worden in het licht van de eis van Gods Woord.

Vaccinatie

De vraag rijst nu hoe inhoud werd gegeven aan de strijd tegen de vaccinatiedwang. Hoe zag men deze strijd in het licht van de eis van Gods Woord? In verband hiermee zullen verschillende uitspraken weergegeven worden van SGP-voormannen.

Ir. C.N. van Dis gaf in 1966 het standpunt van de SGP weer onder verwijzing naar de volgende uitspraak van Ds. Kersten:

'De SGP heeft onverzwakt altijd weer niet alleen de dwang als onrechtvaardig en dwaas en schandelijk veroordeeld, maar de vaccinatie zelf verwerpelijk geacht.

Met vette letters is bij herhaling gewaarschuwd: Laat uw kinderen niet vaccineren.' 5>

Uit deze uitspraak blijkt dat men zich met name verzette tegen de vaccinatiedwang omdat men de vaccinatie als zodanig verwierp en wel op grond van Gods Woord! Met name daarom klonk het protest tegen de dwang. In de praktijk werd dit standpunt ook zo naar voren gebracht. Ds. Zandt stelde het vaccineren onder andere in de gemeenteraad van Delft aan de orde. De notulen vermelden:

'Spreker mag niet verzwijgen, dat hij zich in dat middel niet kan vinden. De vaccinatie als voorbehoedmiddel kan hij op schriftuurlijken grond onmogelijk aanvaarden. Hij is van gevoelen, dat het Woord der- Schrift, dat de gezonden den medicijnmeester niet van noode hebben, in deze materie zijne volle kracht behoudt.' 6)

Interview met Van Dis sr.

In 1966 nog werd dit standpunt door Ir. Van Dis sr. als zijnde het SGP-standpunt uitgedragen. In een interview met Elseviers Weekblad vertolkte Ir. C.N. van Dis het SGP-standpunt. Verscheidene aspecten van het vaccineren passeerden toen de revue. Zaken die ook vandaag de dag steeds weer in het geding zijn. Daarom enkele fragmenten uit dit interview.

'E.W.: Is uw partij tégen vaccinatie?

Van Dis: Ja, We achten die in strijd met de Voorzienigheid Gods. (...)

E.W.: Vindt u niet dat die mensen van u dan een gevaar vormen voor de anderen?

Van Dis: Die anderen zijn toch wél gevaccineerd? Hebben die dan zo weinig vertrouwen in het vaccin, dat zij bang zijn voor ons, niet gevaccineerden?

E.W.: Gaat volksgezondheid niet boven de religie van enkelen?

Van Dis: Nee! Nee! De religie moet prevaleren boven de Volksgezondheid.' 7)

Geen consciëntiedwang

De heer Roos van het 'Reformatorisch Dagblad', het blad waarin vroeger verscheidene keren tegen vaccinatie werd gewaarschuwd, is erg beducht geworden voor het heersen over andemians consciëntie. Zo beducht dat hij niet meer aan het waarschuwen tegen vaccinatie toekomt. Hij weet er dan ook nog een uitspraak van Ds. Kersten bij te betrekken. Ds. Kersten sprak:

'Laat ons de strijd niet vertroebelen door over elkanders consciëntie te heersen ... Maar het zij toch uit ons midden uitgebannen het heersen over elkanders geweten, en cle zucht naar censure die zelfs de kerk niet toepast.' 8)

Inderdaad, het gaat niet aan om over eens anders consciëntie te heersen. Een ieder diene zelf tot een beslissing te komen. Maar Ds. Kersten zei veel meer!

In de partijdagrede waarin deze regels voorkomen, gaat Ds. Kersten in op artikel 36 in het algemeen en op de verzekeringsdwang in het bijzonder. De aangehaalde woorden zijn toen gesproken nadat Ds. Kersten uitgebreid gewaarschuwd had tegen het kwaad van het verzekeren. Ds. Kersten wilde met zijn waarschuwingen zeker niet heersen over de gewetens, maar als wordt gelet op zijn waarschuwende woorden, dan blijkt wel duidelijk dat hij de gewetens bond aan de eis van Gods Woord 9) . Hier ligt het verschil tussen de SGP-vandaag-de-dag en de heer Roos enerzijds en Ds. Kersten anderzijds. Van het binden van gewetens aan de eis van Gods Woord wil men op essentiële punten niet meer weten.

Geen consciëntiedwang dus, maar zeker niet overheid en onderdaan ongewaarschuwd laten heengaan. Niemand kon toen zeggen ongewaarschuwd te zijn! Een ieder neme zelf de betreffende partijdagrede ter hand en leze deze.

Teleurstellend

De houding van de SGP met betrekking tot uitlatingen van verscheidene politici in verband met de polioepedemie stelt wel zeer teleur. Ronduit bedreigende en denigrerende uitlatingen van verscheidene politici in de

Tweede Kamer zijn nauwelijks aan de kaak gesteld. Politici die bijvoorbeeld openlijk alle begrip vragen voor de zeer gevaarlijke ziekte aids en het gebruik van verwoestende drugs, lopen nu voorop om paniek te zaaien als er maar slechts een vermoeden van polio bestaat. Burgemeesters en wethouders kunnen werkelijk de meest onzinnige en absurde verhalen de wereld inbrengen terwijl plaatselijke SGP-vertegenwoordigers in alle talen zwijgen. Slechts een enkele SGP-er protesteerde tegen dergelijke uitlatingen.

Des te meer klemt de houding van de SGP nu zelfs iemand als mevrouw Beckers van Groen Links wel duidelijk beargumenteerd heeft laten blijken dat verwijten richting ouders van niet-gevaccineerde kinderen onjuist en onheus zijn 10) . Ook de rooms-katholieke socialistische hoogleraar Prof. Maas liet op dit punt geen onduidelijk geluid horen. Op de vraag: 'Rust op de overheid niet de dure plicht het leven van kinderen te beschermen tegen extreme opvattingen van hun ouders? ' gaf hij een antwoord dat er niet om loog:

'Dat doet niet ter zake. In de streng gereformeerde gezinnen worden kinderen in grote harmonie opgevoed. Zij blijven daardoor gevrijwaard van drugs, aids, prostitutie en allerlei andere ellende. Zolang de overheid niet optreedt tegen de verspreiding van aids door jeugdige heroïne-hoertjes, heeft zij geen recht van spreken. Het argument dat de revalidatie van patiënten miljoenen kost, telt dan ook niet.' " >

Aankondiging

Wel heeft de SGP-fractie in de Tweede Kamer bij monde van de fractie-voorzitter en de fractie-voorlichter aangekondigd, dat thans (19 november) het moment van 'luid en duidelijk' spreken is aangebroken 12) . Het is wellicht nog wachten op een 'politiek moment' 13) . Maar ook uit deze late aankondiging wordt helaas maar al duidelijk dat het bij een protest tegen dwang zal blijven en dat een waarschuwing tegen vaccinatie als zodanig niet aan de orde zal komen. Hetgeen vroegere SGP-voormannen op de voorgrond stelden op grond van de rechten en de eer des Heeren, wordt thans niet meer als SGP-standpunt uitgedragen. Wat dit betreft onderscheidt de SGP zich dus niet meer van andere politieke partijen die zich afzetten tegen vaccinatiedwang. Als de fractie in de Tweede Kamer inderdaad zal handelen overeenkomstig de aankondiging, dan zal het blijven bij het 'luid en duidelijk' herhalen van argumenten in de lijn van die, die onder andere socialisten als mevrouw Beckers en Prof. Maas reeds in een veel eerder stadium naar voren hebben gebracht.

Middelen

Ds. Zandt beval de overheid in voorkomende omstandigheden andere middelen aan dan het inenten. De notulen van de gemeenteraadsvergaderingen te Delft vermelden:

'Ten slotte wil spreker nog een groot, een al te zeer heerschend misverstand ten aanzien van de Staatkundig Gereformeerden zien uit den weg te ruimen. Sommigen beschouwen hen als Mohammedanen. Anderen verkeer en in den waan, dat zij bij de bestrijding van alastrum en pokken elk middel vei-werpen. En toch is dit geenszins het geval. Spreker wil hierbij op drieërlei middel wijzen.

In geval van oordeelen, zware ziekten of pestilentie acht hij op grond van Gods Woord met de oude Christelijke kerk en die der Reformatie, boetedoening en het gebed het eerste en voornaamste middel. Spreker gevoelt het, dat hij, met dit zoo positief en onvooi-waardelijk voorop te stellen, niet naar den smaak dezer eeuw spreekt. Dit mag hem echter niet beletten om te zwijgen . Hij gevoelt zich zelfs gedrongen om te verklaren, dat het de rechtmatige plicht der overheid is het volk in bovengenoemde gevallen bijzonderlijk tot gebed en boetedoening aan te manen. Het tweede middel acht spreker de isolatie, de afzondering. Het wil hem voorkomen, dat dit middel moet toegepast worden. Het is Schriftuurlijk. De Heilige Schrift beveelt dat middel nadrukkelijk aan. Het is bovendien, in tegenstelling met de vaccinatie, ongevaarlijk. Het moge zekere lasten medebrengen voorden patiënt, onaangenaam zijn, dat hij in afzondering gehouden wordt, maar nochtans is de afzondering voor het welzijn van heel de samenleving een geboden plicht. Evenals het eerste middel neem spreker de vrijheid de gemeentelijke overheid ook dit tweede middel aan te bevelen.

Het derde middel is eene deugdelijke ontsmetting. Ook dit leert de Heilige Schrift. Verzuim van het laatste staat met roekeloosheid en verboden zorge- !4) loosheid gelijk.'

Enkele vragen

In verband met de houding van de SGP ten aanzien van de vaccinatie rijzen als vanzelf verschillende vragen

waarmee dit artikel zal worden beëindigd.

Waarom worden de bijbelse bezwaren tegen vaccinatie als zodanig niet meer als SGP-standpunt naar voren gebracht? Is de SGP door het niet waarschuwen tegen inenten niet mede debet aan het feit dat steeds meer mensen zich laten inenten? Wordt er zoals thans wordt gedaan op zijn minst niet de indruk gewekt dat de SGP op dit punt van beginsel is veranderd? Hoe kan er sprake zijn van werkelijke verwantschap van de SGP met diegenen die zich om bijbelse redenen niet kunnen of durven laten inenten als de uiteindelijke bezwaren die ten grondslag liggen aan het niet laten inenten, niet meer door de SGP worden gedeeld?

Vragen die niet alleen het bestaansrecht van de SGP raken maar wat veel belangrijker is, vragen die betrekking hebben op hetgeen Gods Woord van de SGP eist.

Noten:

1) B J. van der Vlies, "Kort en bondig" in: De Banier, 1 oktober 1992 2) Zie bijvoorbeeld het citaat in het artikel "Een andere koers? " in dit blad. 3) G.H. Kersten, Breken en bouwen, 1926, p. 17 4) P. Zandt/C.N. van Dis, Uiteenzetting van de artikelen van het beginselprogram der Staatkundig Gereformeerde Partij, dl. 2, 1965, p. 24 e.v. 5) C.N. van Dis, 'De vaccinatie' in: De Banier, 18 augustus 1966 6) Handelingen van de gemeenteraad van Delft, 16 oktober 1929, p. 121 7) P. Huyskens, 'Gods Woord op de Veluwe' in: Elsevier, 22 oktober 1966, p. 95 8) G. Roos, "Niet ingeënt? Ik ben bang voor jou ..." Zo mag het niet" in: Reformatorisch Dagblad, 23 oktober 1992 9) G.H. Kersten, Van zwaren strijd, 1926, p. 6 e.v. 10) W. van der Knaap, "Parlementvai'ia" in: Reformatorisch Dagblad, 3 november 1992 11) Fragment uit een interview met Prof. Maas door E. Vrijsen, "Overheid zelf nalatig" in: Elsevier, 31 oktober 1992 12) B.J. van der Vlies en M. de Bruyne, "Het SGP-zwijgen en het SGPspreken over polio" in: Reformatorisch Dagblad, dd. 19 november 1992 13) B.J. van der Vlies, a.a. 14) Handelingen van de gemeenteraad van Delft, 16 oktober 1929, p. 474

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen