EEN ROOMS PRINCIPE DOOR HEDENDAAGSE 'GEREFORMEERDEN' VERDEDIGD

Onder Gereformeerde vlag wordt thans een pleidooi gevoerd voor het kiezen tussen twee zondige kwaden. In dit blad is uitgebreid en overtuigend aangetoond dat onze Gereformeerde vaderen, die nog van nabij wisten wat rome deed met de Reformatie, de geoorloofdheid van die keuze zeer beslist afwezen. Juist waar de overheid bij de uitoefening van haar taak koos voor het minste kwaad, traden onze Gereformeerde vaderen waarschuwend op. Enkele Gereformeerde oud vaders zullen hier nog aan het woord worden gelaten.

Ds. J. Taffin

Onder de oudvaders die uitgebreide beschouwingen hebben nagelaten over de taak van de overheid, moet wel ds. J. Taffin worden gerekend. Hij snijdt onder andere de problematiek aan waarvoor de overheid geplaatst wordt indien zij een zondig kwaad bestrijdt waardoor weer andere zondige kwaden ontstaan. In zijn boekwerk Boetveerdigheydt des Levens (1659, p. 371 e.v.) ziet hij zich genoodzaakt in dit kader in te gaan op roomse betogen over de keuze tussen twee zondige kwaden. Die roomse schrijvers beriepen zich op Augustinus die het volgens hen geoorloofd achtte om bordelen toe te staan omdat anders de hele stad vervuld zou worden met hoererij. Ds. Taffin weerlegt dit beroep op Augustinus als volgt:

"Men verhaeldt daer-en-teghen een spreucke Augustini/ segghende: Neemt de borceelen uyt eener Stadt wegh/ ende ghy sult alles met hoererye vervullen. Maer hy was noch een Catechumenus, ofte nieuw in de leeringh/ ende in de ware Religie niet wel onderwesen doe hy dat schreef."

Toen echter Augustinus nader onderwezen was in de Christelijke religie, schreef hij geheel anders. "Ende daerom bekent hy [Augustinus; MvM] selve op een andere plaetse/dat 'er gheen vergeldinghe in de misdaden is/om uyt twee sonden de minste te verkies en. Indien men gheen quaedt en moet doen/ (ghelijck Paulus seudt) op dat daer goedt uyt kome: Soe en moet men oock gheen quaedt ghehengen [toelaten, dulden; MvM]/ om een ander quaet te vermyden. Men moet Godt den Heere ghehoorsaem zijn/ die ons het quaedt verbiedt/ ende volghens den voort-gangh ende uytgangh/ in diens handen bevelen/de welcke het vleeschelijck vernuft niet en kan toe-stemmen/ dat sich selven toe-geeft Godt op een maniere te vertoorne/ om op een andere wyse tegens hem niet te sondighen."

Het hele pleidooi voor het kiezen tussen twee zondige kwaden wijst ds. Taffin dus af omdat men dan het "vleeschelijck vernuft" boven Gods Woord laat prevaleren.

Ds. M. Teelinck

Een oudvader die in verleden dagen in hoog aanzien stond binnen de SGP vanwege zijn beschouwingen over de taak van de overheid is ds. M. Teelinck. Ds. Zandt heeft nog een aanbeveling geschreven voorin het boek De Politieke Christen van ds. W. Teelinck, een boek dat ds. M. Teelinck met een uitgebreid voorwoord van zijn hand uitgegeven had. In zijn Grondighe Verclaringhe over De thien Gheboden/ ende het Ghebedt des Heeren (1639, p. 124) signaleerde ds. Teelinck een roomse verdediging van het kiezen tussen twee

"....een goede bedoeling zal een slecht woord of een slechte daad niet rechtvaardigen, en nog veel minder heiligen. Gods waarheid heeft onze leugen niet van noode en Gods zaak heeft geen behoefte aan onze zondige wijsheid of onze zondige hartstochten. De toorn des menschen werkt Gods gerechtigheid niet en 'wij mogen het kwade niet doen, opdat het goede daaruit kome', Rom 3:7, 8."

-Ds. M. Henry, Verklaring van het Oude Testament, dl. 3, 1995, p. 537-

zondige kwaden. Ook hier ging het over bordelen die roomse schrijvers en de paus toelaatbaar achtten om groter kwaad te voorkomen. Die bordelen gebaseerd op dat toelatingsbeleid keurde ds. M. Teelinck af:

"Welc niet remedien tegens de lusten/ maer groote oorsaken daer van zijn; en daerom gheensins en mogen in wel-ghestelde plaetsen ghetollereert werden/ (gelijck den Paus toe-staet/ groote tribuyten en Hoeren-loon daer van treckede) oïider pretext [voorwendsel; MvM] van meerder quaet daer door te voor-comen/teghens de lesse van Pauli/Datmen gheen quaet mach doen, op dat het goede daer uyt come; of die sulckx doen/ haer verdoemenisse is rechtveerdich, Rom. 3.8."

Ds. Teelinck laat er dus geen misverstand over bestaan dat het geen onschuldige bezigheid is om in het voetspoor van rome te treden en een pleidooi te voeren voor het kiezen tussen twee zondige kwaden.

Ds. S. Oomius

Ds. S. Oomius behandelt in zijn Dissertatie vande Onderwijsingen in de Practycke der Godgeleerdheid (1672, p. 116 e.v.) een aantal roomse "Leer-stucken en Stellingen" die "een wijde deure openen, om alderhande ongereghtigheden te begaen". Tot de "schaedelickste" van die leerstukken en stellingen rekent hij de volgende:

"Datmen wel een minder quaedt magh toelaeten, om een meerder te vermijden; gelijck wort geleert soo van andere, als Bellarminus en Emmanuel Sa, welke aldus seght: " 't Is geoorlooft toe te laeten het quaedt dat minder is, om te vermijden het gene dat meerder is (...)." Wederom.: "Om de waerheydt te zeggen, men magh wel mindere sonden toelaeten, om te vermijden sulcke die meerder en swaerder zijn."

Zo leerde iemand als de roomse theoloog Thomas van Aquino op deze basis "dat de hoeren aen het volck moeten worden toegelaeten, op dat in haer, als in een riool, alle vuyligheden moghten vloeyen." Bellarminus schreef verder: "In menschelicke dingen sondigt de overigheyt niet, indiense de hoeren een seeckere plaets in de stadt vergunt, om te bewoonen, al weetse seeckerlick, dat de hoeren dese plaetse niet wel sullen gebraycken."

Ds. Oomius verbaast zich erover dat het gevoelen van dergelijke leraren nooit veroordeeld is, integendeel, dat gevoelen werd door de paus ondersteund en goedgekeurd.

Het oordeel van ds. Oomius over die roomse stelregel is vernietigend.

"Dit hebben'se niet van Paulus geleert, welcke der gener verdoemenissen oordeelde reghtveerdigh te zijn, die zeyden: Laet ons quaedt doen, op dat het goede daer uyt kome, Rom. 3.8. Dese is de wijsheyt niet van Salomon, maer van Solon (...)."

Zeer scherp zag hij ook in tot welke consequenties het handhaven van die stelregel moest leiden:

"En als deze maxime [stelregel; MvM] wordt toegelaeten, soo is'er geen sonde soo grouwelick, tot dewelcke de menschen haer selven niet sullen los laeten den toom, seggende tot een excuse, lek hebbe die sonde moeten doen/ om een grooter te vermijden. "

Ten besluite

Zo zien we dat de SGP met het loslaten van Gereformeerde beginselen, zoals bij het aannemen van het nieuwe beginselprogram aan de orde was, zich inderdaad op een hellend vlak heeft begeven. Van het één - hoe onschuldig en weinig betekenend het ook lijkt - komt het ander indien men eenmaal bewust besluit zich af te wenden van hetgeen onze vaderen op grond van Gods Woord leerden. En we hoeven heus niet te kijken naar deze of gene "lichtmuts", nee, de gekozen oplossingsrichting van het afdanken van beginselen als men er niet meer voor voelt om het als onaangenaam ervaren getuigenis te laten klinken, wordt zeer breed gedragen.

"De zonde van den een brengt dikwijls de zonde van den ander teweeg. Hij, die door de heining van Gods geboden heenbreekt, maakt eene opening, waardoor hij weet niet hoevelen zullen heengaan. Het begin der zonde is als eene opening geven aan het water."

-Ds. M. Henry, Verklaring van het Oude Testament, dl. 1, 1995, p. 138-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen