Postnatale depressie

Eén der onlangs gestelde vragen luidde: Kunt u iets meer vertellen over postnatale depressie? Wat zijn de achtergronden, behandeling en de vooruitzichten? Kunt u ook iets zeggen over pastorale begeleiding ten aanzien van deze aandoening?

Postnatale depressie wil zeggen: depressie na de geboorte. Dus een depressie van de moeder na de bevalling. De laatste tijd wordt in tijdschriften en dagbladpers, voor radio en televisie veel aandacht besteed aan dit onderwerp, alhoewel de „ziekte" reeds zeer lang bekend is in de medische wereld. De redenen voor deze belangstelling zijn niet geheel duidelijk: een kettingreaktie na een boeiend artikel of betoog? Wanneer we de publiciteitsmedia mogen geloven dan lijkt het er op, dat er sprake is van een aantal verschijnselen bij de vrouw die de diagnose „postnatale depressie" rechtvaardigen. Niets is echter minder waar: lang niet alle klachten en verschijnselen in de periode na de bevalling wijzen op het ontstaan van deze aandoening. Gelukkig niet!

Klachten
De „ziektebeelden" na de bevalling kunnen zijn: Nerveuze klachten. Tengevolge van slapte, door de drukte tengevolge van de gezinsuitbreiding, veel kraambezoek, etc., kan de jonge moeder nerveus worden. Gevolg: prikkelbaarheid, vermoeidheid, nerveuze reacties. Bloedarmoede. Tengevolge van bloedarmoede kan de moeder lusteloos zijn en een vermoeide indruk maken. Ze ligt misschien graag op bed. Hormonale veranderingen. Door de veranderingen in het lichaam kan de moeder tijdelijk labiel zijn, soms onrustig en gejaagd. Al deze klachten komen regelmatig voor en zijn bijna altijd van voorbijgaande aard. Helaas worden juist deze klachten in de publiciteitsmedia dikwijls op één hoop gegooid en wordt de diagnose gesuggereerd: pas op! „postnatale depressie" of het begin ervan. Dat deze vorm van berichtgeving potentieel gevaarlijk is, illustreert het volgende gebeuren uit mijn praktijk.

Alleen angst
Een jonge moeder belt in paniek op en vertelt dat ze een postnatale depressie heeft, want de verschijnselen wijzen er op. Ze is bang voor de gevolgen: ze heeft de angst „haar kind wat aan te doen". In het gesprek thuis heb ik uitvoerig naar haar geluisterd en de klachten laten vertellen. Daarna heb ik haar verteld wat we in de vaktaal onder deze ziekte verstaan en haar gezegd dat naar mijn mening haar klachten daar niet op wezen.

Een paar dagen later kwam ze me vertellen dat ze zich prima voelde en dat haar klachten voortgekomen waren uit de angst ook een postnatale depressie te zullen krijgen. Ze is erg gelukkig met haar zoon! Naast de grote categorie van jonge moeders met klachten van voorbijgaande aard is er een kleine categorie met verschijnselen die door de arts wél ernstig genomen moeten worden. Deze verschijnselen kunnen wijzen op het ontstaan van een depressie na de bevalling.

Enkele kenmerken daarvan zijn: somberheid die 's morgens reeds begint, het gevoel van doelloosheid, initiatiefloosheid. De zin van het leven niet meer zien. Apathie. Soms grote onrust en angst, soms uitputting. In de ernstigste gevallen bestaat er neiging tot geweldpleging en zelfs kindermoord. (Eigenlijk is er dan sprake van een psychose). Ter geruststelling: in 17 jaar ervaring in mijn huisartsenpraktijk heb ik deze ernstige desintegratietoestanden nooit gezien.

Oorzaken
Deze kleine categorie moeders heeft de volle aandacht van huisarts nodig om erger te voorkomen. Eventueel kan opname in een ziekenhuis zelfs nodig zijn. Postnatale depressies kunnen ontstaan door diverse oorzaken: 
- Lichamelijke oorzaken (vroeger vooral: zwangerschapsvergiftiging en infekties).
- Psychische factoren. De grote veranderingen in het lichaam door de zwangerschap en bevalling kunnen dieper liggende psychische stoornissen boven doen komen.
- Psycho-sociale factoren.

Behandeling
Voor de behandeling van de „echte" postnatale depressie is het van belang te zoeken naar oorzakelijke factoren. Daarnaast dient men er zich van bewust te zijn dat twee personen de volle aandacht moeten hebben: de moeder en vooral ook het kind. Het kind kan immers later de psychische gevolgen van veronachtzaming en eventuele agressie vertonen!

Als uitgangspunt voor de behandeling van de aandoening kan het draagkracht-draaglastprincipe ons behulpzaam zijn. De draagkracht van de moeder moet zo mogelijk verhoogd worden door de conditie van de moeder te verbeteren. Deze verbetering is te bereiken door bloedarmoede te bestrijden, vitamines voor te schrijven, extra rust te nemen. Daarnaast kunnen begrip en ondersteunende gesprekken het zelfvertrouwen versterken.

De draaglast van de moeder kan verminderd worden door hulp bij de babyverzorging en eventueel assistentie van een gezinsverzorgster. Pastorale begeleiding betekent in de eerste plaats het brengen van de Boodschap van het Evangelie. Daarnaast houdt het ook in: naast iemand gaan staan. Luisteren naar iemand. Een opbouwend gesprek voeren en - wanneer het geschikte moment er is - de troost en het perspectief van het Evangelie ter sprake brengen. En vooral: gebed. Woord en Daad.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen