Griekenland: land van goden en arme socialisten

Griekenland; je laten meevoeren met de enorme mensenmassa's over de pleinen van het grauwe, stoffige Athene, door nauwe straten met hun karakteristieke sponzenverkopers en kiosken tot je daar bent waar het allemaal om begonnen was: de Acropolis, waar je eindelijk in alle rust wegdroomt aan de voet van een tempel. Griekenland: eens het land van helden, goden en godinnen. Nu het land van arme socialisten, die maar wat trots zijn op het rijke verleden.

 De Acropolis in Athene, zo'n beetje het handelsmerk van Griekenland, is een „must'' voor iedere toerist. Het is één van de plaatsen waar de Griekse mythologie zijn sporen het duidelijkst heeft nagelaten. Hoog torent het Parthenon, de tempel voor de godin Athena op het topje van de Acropolis, boven het stadsgewoel uit. De enorme marmeren zuilen doen met medelijden terugdenken aan de ossen die destijds (447 voor Christus) de blokken steen naar boven hebben gesleept. Heidens werk!

Mythologie
Ik zei het al, de Grieken zijn trots op deze overblijfselen uit het verleden. Probeer dan ook niet, zoals onlangs een Nederlandse toerist, een steen(tje) van de Acropolis mee te nemen. Want dan zijn de Grieken, die bekend staan als een vriendelijk volk, niet mals. Ze laten de dader geruime tijd wat andere stenen bewonderen.

Bovendien, de toestand in de Griekse gevangenissen is niet te vergelijken met die in de Bijlmer. De meeste toeristen zijn echter verstandig: zij mijmeren over het Griekse verleden dat hier springlevend is. Goden en godinnen als Zeus, Poseidon, Afrodite en Athena, die hun intrek in het museum hebben genomen, vertellen hun geschiedenis.

Hoe vader Zeus op een dag gekweld werd door hevige hoofdpijn en zijn zoon Hefestos beval om zijn schedel met een bijl te splijten. En zie: een schone, jonge godin, gewapend met helm, speer, schild en intelligentie kwam te voorschijn: de godin Athena. 

Bijgeloof
Met een glimlach hoor je de mythologieën aan - die wonderiijk genoeg de basis zijn geweest voor de alom geroemde Griekse beschaving - tot je blik blijft rusten op een glimmende paarsgrijze rots tegenover de Acropolis: de Areopagus.

„Gij mannen van Athene, ik bemerkte dat gij alleszins gelijk als godsdienstiger zijt". Deze woorden sprak de apostel Paulus 50 jaar na Christus. Waarschijnlijk zou hij vandaag hetzelfde gezegd hebben. De beeldendienst mag dan afgedaan hebben, het bijgeloof is nog springlevend. In vrijwel iedere bus of taxi zijn ze te zien: amuletten, bloemenkransjes en een verlichte beeltenis van Maria als afweermiddel tegen het boze oog. 

Nog even terug naar de Acropolis, waar het ook bij avond goed toeven is. Onze eigen Philipslampen doen menig toerist genieten van een schitterend lichtspel. En wat te denken van een concert in een onvervalst Grieks theater? In het mysterieus verlichte Herodes Attikos theater aan de voet van de Acropolis, waar in de enige overgebleven voorgevel heen en weer vliegende duiven de onwezenlijke sfeer verhogen, luisterde ik op mijn marmeren zitplaats naar het. . . Haags Philharmonisch Orkest.

Plaka
Vanaf de Acropolis voert een hobbelig pad naar de Agora, eens het levendige centrum van het oude Athene, nu een verzameling ruïnes en steenblokken. Ik wil ter afwisseling graag iets anders zien dan oudheden en loop snel door naar de achter de Agora gelegen Plaka. Plaka betekent pret, dus ik weet meteen wat me te wachten staat.

Plaka is de oudste woonwijk van Athene. Smalle straatjes, waar de winkeltjes met souvenirs, de echte Griekse sandalen, het marmer en het aardewerk zich aaneenrijgen. Bedrijvige winkeleigenaars die alles in het werk stellen om de toeristen hun winkeltjes binnen te loodsen. „We make you a special price'', zo klinkt het overal.

Wanneer je een handtastelijke verkoper figuurlijk een uitbrander geeft en hij je daarop nijdig zegt dat je heus niet zo bijzonder bent, wordt het tijd om op één van de vele terrasjes wat te gaan eten. Een Griekse moussaka of een ouzo? Voor het eerste moet je een sterke maag hebben - de Grieken stellen een flinke doorsmeerbeurt met olijfolie zeer op prijs - en voor het tweede sterke benen, zo bleek ons. Gelukkig is er keus genoeg. Makaronja of Spajetti is toch ook lekker?

Verkeer
Vanaf de Plaka is het een kwartier lopen naar het hart van het nieuwe Athene, het Syntagmaplein waar ik het plan om een auto te huren, al spoedig laat varen. De troosteloze aanblik die veel auto's bieden, het zowel links als rechts inhalen, de wapperende handen uit portierraampjes ten teken dat er nu ingevoegd gaat worden, dit alles doet me besluiten een veilig heenkomen in een van de vele stadsbussen te zoeken.

Een half uur aan de lus hangen neem ik op de koop toe. Overigens is het openbaar vervoer hier spotgoedkoop. 20 drachmen (ongeveer 60 cent) voor een ritje, ongeacht de eindbestemming. De Griek schijnt heel wat gewetensvoller te zijn dan de Nederiander. Trouw deponeert hij zijn muntstuk in een ijzeren bak, vóór in de bus. Er is echter niemand die controleert of ieder (voldoende) betaald heeft.

Visitekaartje
Het Syntagmaplein is het visitekaartje van Athene. Sjieke hotels, zoals King George en Grande Bretagne bieden hier onderdak aan buitenlandse staatshoofden. Voor hen is het louter een kwestie van oversteken en zij staan voor het parlementsgebouw, waar voor het graf van de onbekende soldaat „evzonen" de wacht houden.

Gekleed in een keurig wit plooirokje, panties en zwarte schoenen met grote pompoenen doen deze evzonen wat lachwekkend aan. Stram en onafgebroken staan zij daar, ongetwijfeld bij zichzelf denkend; weer een paar honderd toeristen bij wie ik straks in het album sta. Deel van het visitekaartje is ook de aan het parlementsgebouw grenzende Ethnikos Kipos, het stadspark. Zo'n beetje het enige groen in de miljoenenstad Athene.

De Griekse pope (priester) in zijn lange, zwarte gewaad met dito hoofddeksel en verplichte baard, het oude dametje in nog gebruikelijke rouwkleding, gepensioneerde heren die rustig hun krantje lezen of druk discussiëren, de bedelende zigeunerin met een kind op haar arm, de werkloze jongen die ook zijn hand ophoudt: heel Griekenland in één park!

Straatbeeld
Bedelen mag in Griekenland. Wie wat verder kijkt dan de toeristische trekpleisters zal ontdekken dat er van het eens zo welvarende land niet veel meer over is. De bevolking is voor het merendeel arm. Veel Atheners proberen als schoenpoetser, broodjes-, kranten-, loten- of sponzenverkoper (echte sponzen) wat aan de toeristen te verdienen. Ook maïs vindt gretig aftrek.

Een oude baas op een krukje, achter een karretje met daarin wat gloeiende kooltjes, daarop een maïskolf die een branderige lucht en een blauwe walm verspreidt: een karakteristiek straatbeeld in het centrum van Athene. Er is hier nog meer te zien. De tempel van Zeus bijvoorbeeld, of het Olympisch stadion en niet te vergeten de vele musea waaronder het nationaal museum met de bekende bronzen Zeus, of is het Poseidon? Gelukkig, daar zijn zelfs de Grieken nog niet achter.

Wie echter al een paar dagen in Athene heeft rondgelopen en eigenlijk ook wat van de rust wilde genieten, zal een tochtje naar Delphi, de oude orakelplaats, zeker waarderen. Het is een hele tocht vanuit Athene, zo'n vier uur. Het eerste uur heb je wel nodig om Athene uit te komen. Dat betekent dus drie uur genieten van een afwisselend landschap met katoenplantages, bauxietmijnen, olijfboomgaarden en bergachtige gebieden.

Delphi
In de buurt van Delphi vinden we, dank zij de toeristen, een weelderige nederzetting. De geschiedenis meldt dat aan het eind van de vorige eeuw de bewoners van het toenmalige Kastri zich met hand en tand tegen de archeologische werkzaamheden verzetten. Kennelijk zagen zij de commerciële mogelijkheden van een intensief vreemdelingenverkeer toen nog niet zo zitten.

Nu is dat wel anders. „We wonen in Delphi", zeggen de bewoners nu. Kastri heeft afgedaan. Menig pelgrim heeft de moeizame tocht naar Delphi, dat elf eeuwen lang een internationaal bekend geestelijk centrum was, ondernomen om daar de priesters om raad te vragen. Goede raad is duur, zo blijkt ook hier. Niet voor niets spreken wij over orakeltaal, want wat moet je met het orakel: maak goed gebruik van je talenten maar overschat je eigen kunnen niet?

De orakelplaats bestaat uit een groot plateau temidden van steile bergen en afgronden. Ook hier de onvermijdelijke tempels en een theater, of beter gezegd de resten daarvan. In het museum van Delphi bevindt zich het beroemde beeld van de bronzen wagenmenner met z'n starende ogen.

Grieks-orthodoxe kerk
Terug in Athene loont het de moeite eens een bezoek te brengen aan een Grieks-orthodoxe Kerk. Ook in de week worden hier diensten gehouden. Het interieur van zo'n kerk doet welhaast rooms aan, alleen de beelden ontbreken. Ikonen, kaarsen en wandschilderingen zijn echter in overvloed aanwezig. De dienst heeft een rommelig karakter, ieder gaat en komt wanneer hij of zij wil.

De pope laat zich niet veel zien, In een apart gedeelte loopt hij met een paar hulppriesters om de tafel, zwaaiend met een wierookvat, om zo het brood te wijden. Ondertussen wordt er door een paar voorzangers gezongen. Wanneer een van de hulppriesters enkele woorden heeft gesproken en de pope met het brood een rondgang door de kerk heeft gemaakt, moeten de kinderen naar voren komen waar zij - soms onder luid geschreeuw - iets van het „heilige voedsel" toegediend krijgen.

Daarna worden op verschillende plaatsen in de kerk manden met hompen stokbrood neergezet. Het armoedig uitziende vrouwtje naast mij had hier op gewacht. Snel haalt ze een krant tevoorschijn en wikkelt daar een paar stukken brood in, waarschijnlijk haar lunch. Dit alles zonder protest van medekerkgangers.

Er zou nog veel te vertellen zijn, over de Griekse eilanden bijvoorbeeld waar je je in een andere wereld waant, of over kaap Sounion waar je de mooiste zonsondergang op de gevoelige plaat vast kunt leggen. Maar het is zoals met veel dingen: eigenlijk moet je het gezien hebben. Misschien is het beter om te zeggen: sto epanithin, tot ziens in Griekenland!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen