Honderd jaar geleden reed de eerste auto

In de autowereld is ruzie ontstaan over de vraag wie de uitvinder van de eerste auto is geweest. Volgens de Fransen was het een Fransman, Edouard Delamare, die in 1884-ditjaar precies een eeuw geleden - de eerste auto ontwierp en een succesvolle proefrit maakte.

Volgens de Duitse auto-industrie waren het echter twee Duitsers, Gottlieb Daimler en Kari Benz, die rond 1884 in Duitsland een automobiel aan het ontwikkelen waren en de eerste autofabriekjes stichtten. De schriftelijke bewijzen zijn in het voordeel van de Fransen. Uit oude kranten blijkt dat de excentrieke miljonair Edouard Delamare in 1884 daadwerkelijk een auto heeft gemaakt waarmee hij door Rouaan is gereden.

Op 12 februari 1884 heeft hij op zijn voertuig zelfs patent aangevraagd en ook gekregen. Het spijtige voor de Fransen is alleen dat Delamare de auto vervolgens in een schuurtje heeft gezet en er niet meer naar om heeft gezien. Van de eerste Franse auto is alleen een tekening overgebleven.

Daarentegen kunnen de Duitsers zeggen dat er van de eerste auto's van Gottlieb Daimler en Karl Benz nog wél exemplaren over zijn, die in het Daimler-Benz museum te Stuttgart zorgvuldig bewaard worden. Weliswaar stammen deze auto's uit het jaar 1886, maar uit tekeningen blijkt dat Daimler en Benz hun ontwerpen reeds in 1883 klaar hadden. Bovendien maakten zij auto's die in grote aantallen gefabriceerd konden worden.

Stoomauto
Wie de geschiedenis nauwkeurig nagaat, komt echter tot de ontdekking dat ook Gottlieb Daimler en Kari Benz niet de allereersten waren die een automobiel ontwierpen. Reeds in 1769 blijkt er namelijk al een voertuig geweest te zijn dat geheel op eigen kracht vooruit kwam, door middel van stoom. De stoommachine was echter zo onbetrouwbaar en de bediening ervan zo ingewikkeld dat het idee van een door stoom aangedreven auto al snel werd opgegeven. Toch schijnt er rond 1825 werkelijk enige tijd een soort autobus door Londen te hebben gereden die door stoom werd aangedreven.
Daimler en Benz waren dus niet de allereersten die een automobiel (een zichzelf bewegend voertuig) ontwikkelden, maar wel waren zij degenen die de eerste kleine auto ontwikkelden, de voorloper van wat wij tegenwoordig nog steeds onder het woord auto verstaan. Als krachtbron diende een heel nieuw soort motor die in 1860 door de Fransman Lenoir was uitgevonden. Deze motor werd ,,gasmotor" genoemd, omdat hij als brandstof kolengas gebruikte. Later ontdekte men dat benzine in nevelvorm nog betere resultaten opleverde; de benzinemotor was geboren. Gottlieb Daimler en Kari Benz waren de eersten die deze motor zodanig aanpasten en perfectioneerden dat hij voor het aandrijven van een voertuig geschikt was. Het opmerkelijke is daarbij dat Daimler en Benz geheel afzonderiijk van elkaar en onbewust van elkaar bezig waren. Pas toen ze de voertuigen helemaal rijklaar hadden, bemerkten ze dat er ook een ander een automobiel ontwikkeld had. Ondanks het feit dat ze slechts 100 kilometer van elkaar af woonden, hadden ze van eikaars werk niets af geweten.

Geen belangstelling
Zoals te begrijpen is ging het ontwikkelen van de eerste automobielen niet zonder problemen. Karl Benz bijvoorbeeld had zijn ontwerp al in 1883 helemaal klaar, maar moest nog tot 1885 allerlei moeilijkheden oplossen voor hij de eerste proefritjes kon maken. Daarna duurde het nog twee jaar voordat Benz zijn voertuig - een soort driewielig koetsje - goed genoeg vond om er publiekelijk mee voor de dag te komen. Het apparaat was toen behoorlijk betrouwbaar, niet moeilijk te bedienen en in staat een topsnelheid te bereiken van l5 kilometer per uur. Er was maar één nadeel: geen kopers.

Net zoals het met de meeste grote uitvindingen is gegaan, was er niet veel belangstelling voor de eerste automobiel. In de plaatselijke krant van Mannheim verscheen alleen een klein stukje: ,,Een dooreen gasmotor aangedreven velocipede van Karl Benz werd vandaag getest op de Ringstrasse; de resultaten van deze proefrit zouden bevredigend zijn". De mensen stonden nog te wantrouwig en te sceptisch tegenover deze nieuwe vorm van vervoer. Dat de auto van Benz desondanks toch snel een succes werd, is vooral te danken aan zijn vrouw: Bertha Benz.
Bertha was namelijk de eerste die met een automobiel de voor die tijd enorme afstand van 70 kilometer aflegde en daarmee bewees dat de auto van Benz een uitstekend vervoermiddel was. De rit van mevrouw Benz was overigens geheel tegen de zin van haar man, die er ook zeker geen toestemming voor gegeven zou hebben als hij er van geweten had. Mevrouw Benz begon echter aan haar moedige rit toen haar man een paar dagen op reis was.

Samen met haar zoons Eugen (15 jaar) en Richard (13 jaar) haalde mevrouw Benz op een morgen in augustus de auto van Benz uit de schuur en zette koers naar het 70 kilometer verderop gelegen plaatsje Pforzheim om familie te bezoeken. Buiten Mannheim, waar nog nooit iemand van een auto had gehoord, veroorzaakte het eigenaardige voertuigje heel wat opschudding; paarden sloegen op hol, oude mensen vluchtten de huizen binnen en kinderen gooiden stenen naarde,,duivelse" machine. Maar mevrouw Benz zette door. Onderweg ontstonden er wel wat technische problemen, maar de handige Eugen wist alles op te lossen. In het plaatsje Wiesloch werd gestopt om koelwater bij te vullen en bij een apotheek benzine te kopen. Eugen maakte van de gelegenheid gebruik om de ketting iets strakker te zetten, de benzineleidingen schoon te maken en een nieuw leren bandje op de remtrommel te leggen. Tijdens de rest van de tocht ontstond er nog een probleempje toen de auto niet tegen een helling op wou. Met de kleine Richard aan het stuur moesten mevrouw Benz en Eugen het voertuig naar boven duwen.
Tegen de avond bereikte het drietal Pforzheim. Onmiddellijk werd er een telegram gezonden naar Kari Benz, die in zijn eerste reactie echter helemaal niet zo blij was. Maar toen het nieuws van de autotocht zich verspreidde, begreep hij dat zijn vrouw hem een grote dienst had bewezen. Als twee schoolkinderen en een vrouw een dergelijke tocht kunnen maken, dan moet een auto voor een man kinderspel zijn, was de reactie van iedereen. Vanaf dat moment begonnen de orders langzaam binnen te komen en kon Benz iedere maand een auto afleveren.

Beroemde namen
En daarmee was de autoindustrie op gang gekomen, niet in Frankrijk dus, maar in Duitsland. De eerlijkheid gebiedt echter wel te vermelden dat toen men rond 1890 ook in Frankrijk auto's begon te maken, de ontwikkeling daar veel sneller ging. Rond de eeuwwisseling reden er in Frankrijk al 6.546 auto's en in Duitsland nog maar 434. De Fransen kenden op dat moment al 702 verschillende autofabrieken, tegen de Duitsers nog maar 110. De meeste merken zijn allang weer vergeten, maar sommige beroemde namen leven nog steeds in de herinnering voort, zoals die van Delahaye. De Dion-Bouton, Hotchkiss, Hispano-Suiza en Bugatti.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen