Ds. J.P. Verkade, hervormd in hart en nieren

De afgescheiden kerken herdenken dit jaar dat 150 jaar geleden vele verontrusten de Hervormde Kerk hebben verlaten. Toch hebben lang niet alle verontrusten zich destijds afgescheiden. Ook nu nog zijn er mensen die ondanks het grote verval in de Nederlandse Hervormde Kerk deze kerk trouw blijven. Wat is de beweegreden van deze mensen, waarom bijven zij in de vaderiandse kerk? Ds, J.P, Verkade (62), hervormd predikant te Elspeet, is als van-huis-uit hervormde wel in staat voor zichzelf op deze vragen een antwoord te geven. Hij werd in 1921 te Stolwijk geboren als kind van hervormde ouders en is op latere leeftijd (25) voor predikant gaan studeren. De familie Verkade was aangesloten bij de hervormde evangelisatie in Stolwijk, maar kerkte ook vaak bij de plaatselijke Gereformeerde Gemeente als daar een dominee sprak. Daar kwam ds. Verkade onder het gehoor van ds, W, C, Lamain, die nu nog een vriend van hem is en wiens boeken hij graag leest, In de week kerkte hij ook in de Chr. Geref, Kerk en de Oud Geref. Gemeente, ,,Mijn vader ging niet naar een dominee luisteren als hij niet bevindelijk sprak," vertelt ds. Verkade, De kinderen Verkade werden wel naar de catechisatie van de evangelisatie gestuurd.

Veel volks
Toen hij zich geroepen wist tot predikant liep ds. Verkade met de vraag in welke kerk hij dat moest worden. Zijn broer zei: ,,Je moet predikant worden in de Hervormde Kerk, want daar is het het hardste nodig. Waar het meeste onkruid is moet je het eerste wieden, ,,Maar," zegt ds. Verkade, ,,ik kon het niet met een uitspraak van mijn broer doen, je moet het van God hebben. Toen heb ik als antwoord gehad: ,,Ik heb veel volks in deze stad", met betrekking tot de Hervormde Kerk, Dat is al jaren geleden, maar ik heb ondervonden dat God er veel volk had en heeft. Ik heb echt een binding met de Hervormde Kerk, maar het is niet zo dat ik afkerig ben van al wat afgescheiden is. Ik heb veel vrienden in allerlei kerken en ik voel me verwant met ,,Bewaar het pand' en met de behoudende Geref, Gemeenten, Met ds, P, Blok ging ik als vriend om toen ik in Nieuwe Tonge stond. Hier in Elspeet sta ik niet tegenover, maar naast ds, J, Mol," Ds, Verkade is hervormd opgevoed en in de Hervormde kerk gebleven. Kan het ook zijn dat iemand die hervormd is opgevoed na zijn roeping meent in (bijvoorbeeld) de Geref, Gemeenten te moeten gaan preken? ,, Daar moet je voorzichtig mee wezen, wij zijn geen God, Je kunt naar de Hervormde Kerk en naar een afgescheiden kerk geroeen worden, 't Is maar net waar God je hebben wil. God zond zowel profeten naar het twee- als naar het tienstammenrijk, en had twee profeten in Babel, Je moet zijn en blijven waar de Heere je stuurt. Tijdens mijn voorstudie zeiden ze tegen mij: ,,Alsje je roeping kan verklaren, moetje naar de Geref. Gemeenten gaan, dan ben je zo dominee.'' Maar ik moest in de Hervormde Kerk wezen. En iederjaar mag ik ondervinden dat God mij nog gebruikt." De gemeenten waar ds. Verkade heeft gestaan (Gameren, Nieuwe Tonge, Montfoort en nu Elspeet) waren altijd van een vrij degelijk gehalte. Waar ligt voor hem de grens ten aanzien van het al of niet ergens gaan preken? ,, Men vraagt wel eens: waarom preekt u nooit bij ons? Dat is niet nodig, zeg ik dan. Als ik daar niet gevraagd word, hoefik daar ook niet te preken. Een beroep van gemeenten waar men liever een voorwerpelijke prediking heeft, is me bespaard gebleven. Je wordt er wel eens gevraagd te preken als er een kleine rechtse groep is, om die groep tegemoet te komen. In ieder geval kan ik niet samenwerken met vrouwen in het ambt, ik ben tegen de nieuwe vertaling en nieuwe psalmen. Ook heb ik bezwaren als er ritmisch gezongen wordt, maar daar heb ik niet altijd onderuit gekund, bijvoorbeeld bij het vervullen van een verplichte vacaturebeurt."

Schuld
Voor de Afscheiding van 1834 kan ds. Verkade wel begrip opbrengen, maar het is volgens hem de oplossing niet. ,,God heeft de Hervorde Kerk geplant door de leer der Reformatie en de werking van Zijn Geest, wat gepaard ging met het bloed van de martelaren. Ondanks alle verval heeft God deze kerk in stand gehouden. Een paar honderd jaar isze ,,goed" geweest, daarna kwam het verval door de geest der Verlichting en de Franse Revolutie. De eerste schuld van de Afscheiding ligt dan ook in de Hervormde Kerk. Wij hebben de leer der Reformatie veriaten, ,,wij hebben God op 't hoogst misdaan, wij zijn van het heilspoor afgegaan. Ikbennietvoorafscheiding, maar ik kan het wel heel goed begrijpen. Daarom kan ik goed met die mensen omgaan. Je zult maar geen voedsel voor je ziel krijgen! Maar de Afscheiding is de oplossing niet. De meeste afgescheiden kerken zijn weer gescheurd, een repeterende breuk wordt dat wel eens genoemd. Als ik dit schoteltje op de grond laat vallen, breekt het in tweeën. Laat ik de helften weer vallen dan heb ik vier stukken, enzovoorts. In verband met de afgescheiden kerken denk ik wel eens aan de scheuring van het koninkrijk van Israël na Salomo. Als straf op Salomo's zonde wordt het rijk gescheurd, maar als Rehabeam ten strijde wil trekken om het andere deel van het rijk te heroveren, zegt de Heere dat dat niet mag: ,,Deze zaak is van Mij geschied." Toch was het een gevolg van de zonde van Salomo. Ik vraag me wel eens af: in hoeverre geldt van de Afscheiding: ,,Deze zaak is van Mij geschied.'' Het verval in de Hervormde Kerk trekt door in de afgescheiden kerken, het gaat er een poosje goed en dan? Waar de Hervormde Kerk tweehonderd jaar over gedaan heeft, hebben de Gereformeerde Kerken maar honderd jaar over gedaan.''

Zieke moeder
Vierentwintigjaarisds. Verkade inmiddels hervormd predikant. In de Hervormde Kerk ziet hij zowel positieve als negatieve ontwikkelingen. ,,Alsje predikant wordt in de Hervormde Kerk krijg je veel te horen van vrienden uit andere kerken. Ik ben ook veel vrienden kwijtgeraakt: ,,Alsje tot predikantgeroepen wordtin de Hervormde Kerk kan het nietvan God zijn." Maar iemand uit een andere kerk zei eens na de preek tegen me: ,,lk wist niet dat deze leer nog in de Hervormde Kerk gepreekt werd. De Hervormde Kerk is een oude zieke moederen in die vierentwintigjaarisze er niet gezonder op geworden. Aan de andere kant. God werkt nog in deze kerk tot 1984 toe, er worden nog mensen bekeerd, mannen en jongens worden geroepen tot het ambt, jongens die hun roeping kunnen verklaren. Collega's van afgescheiden kerken zeggen wel eens tegen me: ,,Wat werkt God nog in de Hervormde Kerk: zo veel geroepen knechten.''

Samen op weg
,, Toch vraag ik me af: waar gaat de Hervormde Kerk heen? Ik ben absoluut tegen Samen op weg; Samen op weg is samen van de weg. Als de hervormden en de gereformeerden teruggaan naar 1618/1619, dan kunnen we samen op weg. Ik ben tegen Samen op weg allereerst op grond van de historie van de Hervormde Kerk. Ik zou het vreselijk vinden als de door God geplante Hervormde Kerk werd opgeheven. Dan breek je de band met de Reformatie. Mijn tweede bezwaar is dat Samen op weg de belijdenisgeschriften niet of nauwelijks zal onderschrijven. Zolang de belijdenis z'n plaats houdt, blijf ik hervormd. Ik ben wel eens bang dat men in de kerk dezelfde weg opgaat als in de politiek: KVP,CHU en ARP werden CDA; als de hervormden en de gereformeerden samen op weg zijn. vrees ik dat het samengaan met de Roomse kerk ook niet lang meer zal duren, dat het weer één kerk wordt onder de paus. Daar ben ik zeer bang voor. Hier plaatselijk speelt het niet zo, want in Elspeet is geen gereformeerde kerk. Maar als elders een hervormde gemeente zegt: wij gaan niet mee, dan krijg je in feite wéér een afscheiding. Er hangen donkere wolken boven onze Hervormde Kerk. Och ja, boven welke kerk niet? De geest van de tijd dringt in alle kerken door, de leer van de veronderstelde wedergeboorte kom je echt niet alleen bij de gereformeerden tegen. Zo ook de geest van een verondersteld geloof zonder wedergeboorte en bekering. Ieder mens, tot welke kerk hij ook behoort, moet levend gemaakt worden door Gods Woord en Geest. Dat zijn de leden van de Kerk, die altijd zal blijven bestaan," aldusds. Verkade.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen