Het gevecht van Chin a tegen de bierkaai van het

Henk Chin a Sen windt er geen doekjes om. „De geweldsspiraal in en buiten Suriname moet doorbroken worden. Het geweld mag hier niét voortgezet worden." De praktijk van alledag blijkt echter sterker te zijn dan de door de Surinaamse ex-president gepredikte leer.
Als een klap in het gezicht, zo moet Chin a Sen de resolutie ervaren hebben die vorige week op het congres van zijn bevrijdingsraad werd aangenomen. De resolutie pleitte voor het plegen van harde acties tegen het regime-Bouterse als de Nederiandse hulp aan Suriname hervat zou worden. Ook nu weet Chin a Sen nog niet precies wat hij met dit gegeven aan moet. Wel wil hij kwijt dat,, harde acties niet per se geweld behoeven te betekenen. Het kan ook gaan om een stringenter toepassen van diplomatieke en economische druk."
Daarmee is Chin a Sen beland bij de gedachte die bij de oprichting van de Raad voor de Bevrijding in januari 1983 als het middel werd beschouwd om Bouterse binnen de kortste keren van de regeringsmacht af te helpen: het lobbyen bij bevriende naties, waaronder naast Nederland de Verenigde Staten en Brazilië om zo Suriname economisch en politiek te isoleren. Zo vlak na de brute decembermoorden, waarbij 15 tegenstanders van Bouterse op de meest wrede wijze werden gedood, was er ook wel enige reden om aan te nemen dat het zou lukken, zo dachten Chin a Sen en de zijnen.

Geen moraal
Maar wie schetst hun verbazing als uitgerekend Brazilië er geen enkele moraal op na lijkt te houden.,,Brazilië heeft zojuist een grote partij wapens geleverd aan Bouterse. De Brazilianen hebben de mentaliteit van een wapenhandelaar. Wie betaalt kan van hen wapens krijgen, ongeacht zijn politieke signatuur", licht Chin a Sen toe. Hij voegt hier aan toe uit betrouwbare bronnen in Suriname te hebben vernomen dat ook Argentinië door Bouterse is benaderd om wapens aan hem te verkopen. Chin a Sen hoopt door zijn diplomatiek offensief de burgerregering van Alfonsin op andere gedachten te brengen.

Bittere pil
Een bittere pil voor Chin a Sen en de zijnen was ongetwijfeld ook het feit dat Bouterse op de top van de ongebonden landen als de leider van Suriname werd onthaald en met alle egards werd omgeven. Daar komt nog bij dat de Nederiandse regering de banden met het regime-Bouterse nooit volledig heeft doorgesneden. Bij vergaderingen van de VN was er zelfs onderling contact tussen Nederiandse en Surinaamse ministers. Het is dan ook geen wonder dat de uitlatingen van minister Schoo dat de hulp eventueel hervat zal worden als het plan-Udenhout in werking treedt, in Surinaamse kringen werkte als de bekende rode lap op een stier. De vechtpartij tussen de Bouterse-aanhanger Wolff en de anti-Bouterse-man Somohardjo is hier een rechtstreeks gevolg van. De ruzie tussen de beiden ontstond immers toen Somohardjo aankondigde harde acties tegen Bouterse te zullen gaan voeren als Nederland zijn hulp hervat.

Fagade
Chin a Sen ziet in het planUdenhout, dat zou moeten leiden tot een democratisering van het Surinaamse staatsbestel, een bewuste poging om Nederland een rad voor ogen te draaien. ,, Het is een fagade, de voorstellen komen neer op schijndemocratie. Wat Bouterse werkelijk wil is een staatsbestel naar het Cubaanse model. Hij kan dat echter niet zoals Nicaragua doen. Dat land probeert metschijnverkiezingen geldelijke steun van westerse landen te behouden en tegelijk het Cuba-model in te voeren. Het Surinaamse volk, dat een lange democratische traditie kent, zal niet aan dergelijke schijnverkiezingen meedoen. Voor Bouterse blijft dan ook geen andere weg over dan die van de repressie."

Eenmaal één
Ondanks de hoge opvattingen van Chin a Sen over het Surinaamse volk, lijkt binnen de in Nededand verblijvende Surinamers verdeeldheid troef. Nu is de eenheid daar eigenlijk altijd al zoek geweest. Slechts op één moment was men één; toen de decembermoorden in 1982 bekend werden. In koor spraken de organisaties hun afkeuring uit.
Die afkeuring leidde tot oprichting van de Raad voor de Bevrijding van Suriname. Al snel, om precies te zeggen twee weken later, kwam er een antwoord op dezebevrijdingsraad: proBouterse Surinamers stichtten de Liga van Surinaamse patriotten, die nauwe banden onderhield met de Surinaamse ambassade. Ook de bevrijdingsraad kreeg zijn overlopers in de personen van Rob Wormer en Evert Wolff. Na een bezoek aan Suriname waren zij van sterk anti fel pro het regime van Desi Bouterse geworden.

Diskrediet
De ommekeer van de twee had voor de bevrijdingsraad vervelende consequenties. Sindsdien laten ze geen gelegenheid ongebaat om de club van Chin a Sen in diskrediet te brengen. Sinds april van dit jaar worden de betogers die elke achtste dag van de maand bij het Surinaamse consulaat de 8december-moorden herdenken door Wolff en Wormer uitgescholden.
Het waren ook deze twee ovedopers die bij de inmiddels beruchte tv-vechtpartij waren betrokken. Chin a Sen vindt het ook een fout van de Avro om juist Somohardjo en Wormer met elkaar te laten praten. ,,Ze hadden vantevoren kunnen weten dat het op een scheldpartij zou uitlopen. Het zijn geweldenaars. Dat Somohardjo zo reageerde is niet vreemd. Deze man heeft veel geleden. Er is een aanslag op hem beraamd, waar zijn broer het slachtoffer van werd en bovendien stond hij op de dodenlijst voor 8 december."
De in Nederiand gepleegde aanslag op de broer van Somohardjo was er een in een reeks van gewelddaden tegen tegenstanders van Bouterse. Zo werd geprobeerd in de woningen van verschillende verzetsstrijders brand te stichten. In juli van dit jaar werd in Amsterdam de Surinamer Shajadsingh vermoord. Over het algemeen wordt aangenomen, hoewel de politie nog steeds geen enkel aanknopingspunt heeft, dat de tegenstander van Bouterse door politieke opponenten is vermoord. China Sen:,,De leden van de bevrijdingsraad worden regelmatig bedreigd. Ons wordt te verstaan gegeven dat wij ons stil moeten houden."

Couppoging
Hoewel Chin a Sen zich tegen geweld blijft verzetten ,, er zijn voorbeelden genoeg waarbij een militaire regering de macht aan burgers overdraagt'' - wil hij toegeven dat hij niet iedereen in de hand heeft., ,Je kan niet voorkomen dat een paar mensen een couppoging ondernemen, bovendien heeft iedereen het recht om op te staan, alleen vind ik dat het niet met geweld moet. Dat leidt alleen tot meer geweld."

De couppoging in maart dit jaar die mislukte omdat Frans Guyana de aspirantopstandelingen het land uitzette en waar het bevrijdingsraadslid Tjon a Kiet bij betrokken was, doet Chin a Sen nu af als een uit de hand gelopen incident. Tjon a Kiet zou slechts namens de raad daarbij betrokken zijn om de zaak in goede banen te leiden. In het voorjaar heette het echter dat de bevrijdingsraad van niets wist. Een opmerkelijke ommezwaai.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen