Pauselijke vermaning over de biecht heeft hier geen effect

Ket verlies aan schuldbewustzijn wordt volgens de paus veroorzaakt door de secularisatie, het misverstaan van de resultaten van de menswetenschappen, het relativeren van geschiedkundige feiten en een verkeerd vereenzelvigen vanzondebewustzijn met ziekelijk schuldgevoel. Inde brief stelt de paus dat zonde een persoonlijke daad is. Het spreken over sociale zonden mag er niet toe leiden dat de verantwoordelijkheid van de individuen wordt ondergraven. Professor A. Willems, dominicaner hoogleraar in de dogmatische theologie aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen, bevestigt dat biechten nauwelijks meer gebeurt. Hij verklaart dat uit de culturele omslag in het midden van de jaren zestig, waardoor er een algemene verandering kwam in de deelname aan de kerk. Dit betreft zowel de zondagsviering als de biechtpraktijk. Met de uitspraken van de paus heeft de hoogleraar wat moeite. ,,lk begrijp zijn zorg'', aldus Willems.,, Het schuld- en zondebesef verzwakt. Maar ik twijfel er aan of deze uitspraken de oplossing bieden. Ik denk dan ook niet dat ze in ons land een verandering in de biechtpraktijk tot gevolg zullen hebben. In de loop van de geschiedenis heeft het christendom veel vormen gekend van schuldbelijdenis en de hoop op vergeving. Het is goed als er een breder aanbod van vergevingsrituelen zou komen en blijven. De particuliere biecht moet geen monopoliepositie innemen. Ik denk aan vormen als de gespreksbiecht. Je kunt ook denken aan rituelen waarbij gelovigen, mede namens anderen of persoonlijk, hun zonden belijden."

Formalisme
Pastoor J. F. van Jaarsveld uit Apeldoorn is van mening dat de biecht vaak gepaard ging met een groot stuk formalisme. ,,Rond 1950 ben ik enkele jaren overste geweest van een Cappucijnenklooster in Tilburg. In die tijd kwamen met de feestdagen ongeveer tienduizend mensen biechten. Er kwamen soms mensen die nauwelijks iets te biechten hadden. In die tijd wogen normen van buitenaf nog erg zwaar. Vooral tegen het hoog kerkelijk gezag keek men op. In de jaren zestig is dat ineens veranderd. Een andere oorzaak van de huidige biechtpraktijk is volgens pastoor Van Jaarsveld het wegvallen van veel doodzonden door de veranderde inzichten.,,Je ging biechten als je doodzonden had gedaan. Dit betrof vaak zonden op seksueel gebied en het gebruik van voorbehoedsmiddelen. De inzichten op dat gebied zijn erg veranderd, dus daarvoor komtmen ook niet meer biechten. Van Jaarsveld vindt de uitspraak van de paus erg radicaal. ,,In de Bijbel staat: Belijdt elkander je zonden. Niet van de daken af, maar vertel het elkaar. Dat is ook een stuk kerkbeleving. Een mede-christen is een stukje kerk. Dat wil ik niet los zien van de biecht. Ik denk dat er hetzelfde element in zit.''

Ballast
,,In de vroegere biechtpraktijk zat veel ballast. We moeten echter wel oppassen dat we met het weggooien van de ballast ook het wezenlijke niet wegwerpen. Het zou voor veel mensen toch zinnig zijn als ze biechtten. Nu lopen velen met schuldgevoelens rond en praten er niet over. Dat is ongezond. De ideale biechtpraktijk zou zijn als mensen bij je komen in de privésfeer en hun verhaal vertellen. Dat is zinvoller dan het opnoemen van een rijtje zonden." De absolutie acht pastoor Van Jaarsveld wel erg zinvol. ,,De mensen voelen: de priester laat me niet vallen. Als hij namens God uitspreekt dat de zonden vergeven zijn, horen ze ook nog: God laat me niet vallen. Maar ook als mensen niet om absolutie vragen nadat ze hun verhaal verteld hebben heeft het toch iets van een biecht. Ze voelen: de pastor accepteert me, dus God accepteert me ook. Dat functioneert voor die mensen als absolutie en ik denk voor de Heer ook.''

Menselijk denken
van de Stichting,,In de Rechte Straat'', verklaart de vervlakking van de biechtpraktijk uit het feit dat dit tot een wet is gemaakt door het Concilie van Twente.,,Zonden moeten beleden met het aantal en de soort erbij", aldus ds. Hegger. ,,De wet Gods is zo veranderd in een wetboek van strafrecht. Zo is men de biecht als iets onprettigs gaan ervaren, iets dat ondergaan moest worden wilde men niet in de hel komen. Toen men hieraan ging twijfelen raakte de biecht in onbruik. Zowel de praktijk van de biecht als de vervlakking er van komt voort uit dezelfde bron: menselijk denken." Ds. Hegger is van mening dat de Rooms Katholieke Kerk de schuldbelijdenis heeft losgemaakt van het werk van de Heilige Geest. „In de geschiedenis van de opwekkingen zie je dat er een verbrokenheid komt en zondebelijdenis als Gods Geest over een gemeenschap komt. Dat is reformatorisch. Denk maar aan de vraag op de pinksterdag: „Wat zullen wij doen, mannen broeders?" Dat mag niet geformaliseerd worden. Als Gods Geest werkt krijgen we een besef van Gods heiligheid. Dat gaat samen met een besef van Zijn vergevende liefde in Christus. Alleen zo is er de ware schuldbelijdenis. Anders wordt het een schijnvertoning."

Onverschilligheid
„Het uitspreken van de zonden tegen een kind van God is goed. Christus woont in zijn kinderen en wil die gebruiken om zijn profetisch en priesterlijk ambt te bedienen. Als iemand in oprechtheid aan hen zijn zonden belijdt mogen ze het verkondigen: ,, Voor zulken is Christus gekomen". Anderzijds moeten ze de huichelaars het oordeel aanzeggen. Zo moeten we Johannes 20:23 verklaren. Anders wordt het een formule en dat kan niet." Ds. Hegger verwacht niet dat de uitspraak van de paus verandering zal brengen in de biechtpraktijk. „Het grootste deel van de katholieken gelooft niet meer in de onfeilbaarheid van de paus, dus ook niet in z'n uitspraken," aldus Hegger. ,,In de Rooms Katholieke Kerk is een ontzettende onverschilligheid waar te nemen. Dat is een verontrustend verschijnsel. Men leeft nu volkomen werelds. Daarom zal deze uitspraak geen storm veroorzaken. Slechts een kleine groep orthodoxe katholieken zal in gewetensnood komen en weer alles gaan biechten, ook hun verkeerde gedachten. Voor die mensen is het een ingrijpende uitspraak."

Uitgekleed
Ds. C. J. Meeuse, predikant van de Gereformeerde gemeente te Rotterdam, vindt de constatering van de paus dat het zondebesef is weggeëbd niet onterecht. Ook de stelling dat er geen vergeving is zonder schuldbelijdenis en dat collectief schuld belijden niet genoeg is heeft zijn instemming. ,,Maar verder zie je in deze uitspraken een wereld van dwalingen", aldus ds. Meeuse. ,,De paus zegt: Zonde is een persoonlijke daad. Hij vergeet echter dat we niet alleen zonden doen, maar volkomen zondig zijn. Ik maak ook bezwaar tegen het feit dat alles gebiecht moet worden. In Efeze 5:12 staat:,,Hetgeen heimelijk van hen geschiedt, is schandelijk ook te zeggen.'' Een mens moet niet alles boven tafel brengen. Er zijn zaken die we alleen de Heere moeten belijden. In de biecht wordt een mens geestelijk uitgekleed. De absolutie is vanzelfsprekend m'n hoofdbezwaar. In de roomse leer wordt de genade een substantie die men uitreikt, het sacrament een instrument om de genade toe te dienen en de priester een ambtsdrager die over de genade beschikt en deze kan geven. Het is nuttig en bijbels om elkaar de misdaden te belijden, maar er is er maar Eén die de zonden vergeven kan en dat is God Zelf. Dat doet Hij door Zijn Woord en Geest, waarbij Hij ambtsdragers kan en wil gebruiken. Zij kunnen als mens nooit de absolutie geven. Wij mogen niet op de plaats van God gaan staan."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen