Is dementie te behandelen?

Het aantal 65-plussers in onze samenleving neemt de laatste jaren sterk toe. Nu al maakt deze groep 12% van de bevolking uit, dat zijn ruim 1.5 miljoen mensen. De verwachting is, dat dit aantal in het jaar 2000 verdubbeld zal zijn. Het ouder worden brengt nogal eens ongemakken en ziekten met zich mee. Niet voor niets luidt het gezegde: ,,de ouderdom komt met gebreken". Ook wordt wel de verzuchting gehoord; ,,oud worden is mooi, oud zijn niet altijd". Bij het voortschrijden der jaren treden langzaam maar zeker niet alleen lichamelijke, maar ook geestelijke ,,slijtageverschijnselen" op. Eén van die typische aandoeningen op hogere leeftijd is de dementie, vaak wat denigrerend aangeduid met ,,kindsheid", een waar schrikbeeld voor ons allemaal. We willen er liever niet aan denken, maar vroeg of laat worden we er toch mee geconfronteerd, hetzij in familie- of kennissenkring, hetzij misschien wel bij onszelf.

Vergeetachtig
Dementie heeft zo'n slechte klank, omdat het een onherroepelijk aftakelingsproces lijkt te zijn. In een aantal gevallen is dat ook wel zo, maar vaak kan tijdig ingeroepen medische hulp een belangrijke verbetering in het klachtenpatroon bewerkstelligen. Soms is zelfs genezing mogelijk! Dementie kan omschreven worden als het achteruitgaan van de geestelijke functies. Het opvallendste symptoom waarmee dementie begint, is vergeetachtigheid. Vooral dingen die kort geleden gebeurd zijn, worden snel vergeten. Herinneringen uit vroegere tijden worden beter bewaard. Nu hoeft niet iedere vorm van vergeetachtigheid een teken van beginnende dementie te zijn: het kan ook een,, normaal" verschijnsel zijn van het ouder worden. Dementie komt overigens veel voor. Men schat, dat er ongeveer 300.000 mensen van 65 jaar en ouder aan lijden.

Oorzaken
Wat zijn de oorzaken van zo'n geestelijk aftakelingsproces? Grofweg kunnen mensen met dementieverschijnselen ingedeeld worden in drie groepen. De helft van de mensen met dementie lijdt aan de ziekte van Alzheimer, een hersenziekte, waarvan de oorzaak (nog) niet bekend is. Lange tijd dacht men, dat aderverkalking de grote boosdoener was. Inmiddels is duidelijk, dat dit niets met de ziekte van Alzheimer te maken heeft. Er bestaan wel een aantal theorieën over het ontstaan ervan, zoals een tekort aan zink of een bepaald soort virus, maar bewezen is er niets. Een kwart van de mensen met dementieverschijnselen lijdt helemaal niet aan een hersenaandoening, maar aan een buiten de hersenen gelegen stoornis, zoals een niet goed werkende schildklier, bloedarmoede of onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen. Ook een verkeerd of een teveel aan medicijngebruik en éénzijdige voeding kunnen symptomen van dementie geven. Bij het overige kwart van de dementiepatiënten blijkt er sprake te zijn van een chronisch depressieve toestand.

Verschijnselen
Bij de laatste twee groepen patiënten zijn de symptomen goed te bestrijden door de onderiiggende aandoening te behandelen. De meest voorkomende vorm van dementie wordt gevormd door de eerste groep, de mensen met de ziekte van Alzheimer, waarbij de cellen in bepaalde delen van de hersenen hun functie verliezen en verloren gaan. De ziekte is genoemd naar de Duitse neuroloog Alzheimer, die de veranderingen in het hersenweefsel van overleden patiënten voor het eerst beschreef, in het begin van deze eeuw. Zoals gezegd zijn de eerste verschijnselen van deze ziekte abnormale vergeetachtigheid, het moeilijk kunnen onthouden van nieuwe feiten, het soms geen besef hebben van de tijd. In een later stadium is men steeds voorwerpen kwijt. weet men niet meer wat iemand heeft verteld, raakt men de weg gemakkelijk kwijt, of vertelt steeds dezelfde verhalen. Soms schaamt men zich ervoor dat het geheugen zo slecht is en gaat men verzinsels vertellen om het geheugenverlies te camoufleren. Op den duur ontstaan er veranderingen in gedrag en karakter. Men wordt achterdochtig: het niet kunnen vinden van een portemonnee kan leiden tot beschuldiging van diefstal. Ook wordt het uiterlijk minder goed verzorgd enlachtmen om dingen waar helemaal niet om te lachen valt. Ook eenvoudige dagelijkse handelingen gaan steeds meer problemen opleveren, zoals wassen en aankleden, koffie wordt niet in het daarvoor bestemde kopje geschonken, maar bijvoorbeeld in een bloemenvaas.

Hulp
Het is duidelijk, datzo'n gedrag grote problemen kan geven voor de naaste omgeving. De verzorgende partner durft het huis niet meer uit om een boodschap te doen uit angst dat er wat gebeurt. In dit stadium is hulp van buiten door de wijkverpleegkundige of gezinsverzorgster nodig. Ook deskundigen van een geriatrische dienst kunnen adviezen geven over de omgang met demente bejaarden. Als de zorg thuis niet meer voldoende gegeven kan worden, is uiteindelijk opname in een verpleeginrichting noodzakelijk. Tegenwoordig kan een opname soms uitgesteld worden door de zogenaamde ,,dagbehandeling": de patiënt gaat dan 1 a 2 keer per week naar een verpleeginrichting, waar intensieve begeleiding en activering plaatsvindt om de lichamelijke en geestelijke conditie zo optimaal mogelijk te houden. Niet alleen voor de patiënt is zo'n dagbehandeling een goede zaak, ook het,,thuisfront" kan even tot zichzelf komen. Wilt u meer weten over dementie en de omgang met demente mensen, dan kunt u vooriichtingsmateriaal krijgen bij de Alzheimerstichting, postbus 5, 9260 AA Oostermeer.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen