Nadert het raadsel van de Bermudadriehoek zijn ontknoping?
Mysterieuze verdwijning schepen en vliegtuigen
Veertig jaar geleden verdwenen er ten oosten van Florida op onverklaarbare wijze vijf vliegtuigen van de Amerikaanse marine. Een zesde toestel, dat na verloop van tijd op onderzoek uitging, zond één radiobericht uit en werd kort daarop eveneens als vermist opgegeven. Een grootscheepse zoekactie leverde totaal niets op, zelfs niet de kleinste olievlek. Opnieuw werden de vermoedens bevestigd dat er met dit gebied, bekend als de Bermudadriehoek, iets aan de hand is. Geheimzinnige krachten zouden al eeuwenlang zorgen voor mysterieuze verdwijningen van bemanningen, schepen en vliegtuigen. Wat is waarheid en wat fictie in de verhalen die de ronde doen over dit gebied? Moet de verklaring gezocht worden in sterke zeestromingen, magnetisme, UFO's? Dit verhaal besluit met de nieuwste vondst: gashydraten die schepen tot zinken zouden kunnen brengen. De legende van de Bermudadriehoek zal er niet door verdwijnen.
Commandant R H. Wirshing stond met z'n pijp in de mond voor het raam te kijken naar de bedrijvigheid op de vliegbasis. Hij was metz'n gedachten bij de oefenvlucht van die ochtend, die in plaats van op de basis ruim tachtig kilometer noordelijker was geland door een storende kompasfunctie. Hij had dit al vaker meegemaakt en echt gerust was hij er niet op. Om kwart over één werd er op de deur geklopt. Zonder op antwoord te wachten kwam luitenant Charles Taylor de kamer binnen. Taylor was een ervaren piloot met ruim 1500 vlieguren op zijn naam en hij zou die middag van 5 december 1945 de vluchtleider zijn van een squadron van vijf Navy Grumman TBM-3 Avenger bommenwerpers tijdens een routinevlucht. ,,Commandant, ik vraag u vrijstelling voor de vlucht van hedenmiddag." Lichtelijk verbaasd trok Wirshing de wenkbrauwen omhoog. Dergelijke verzoeken kwamen wel vaker voor en soms, als de redenen gegrond waren, wilde hij nog weleens clement zijn. Van Taylor was hij het echter niet gewend.,, Waarom?", antwoordde hij. ,,Dat kan ik niet uitleggen, sir. Ik weet alleen één ding en dat is dat ik niet mee wil. Maar vraag me niet waarom. Ik wil u eraan herinneren dat dit in al die jaren de eerste keer is dat ik zoiets vraag en dat het slechts een oefenvluchtis." ,,Jaja, Charles, dat weet ik. Maar je bent de tweede al vandaag. Vanmorgen kwam korporaal Kosnar zich afmelden voor vlucht 19. Je kent hem wel. Wirshing moest grinniken en z'n kleine pretoogjes keken Charles Taylor aan. ,, Wat is dat vandaag met jullie? Het is prachtig vliegweer, menigeen zou je benijden om deze mooie job. Charles, ik zou je graag van dienst willen zijn maar voor Kosnar heb ik ook al geen vervanger. Ik heb je vandaag nodig om die jongens te begeleiden. Het spijt me voorje." Toen de vijf Avengers vertrokken om twee uur keek commandant Wirshing ze na tot ze uit het gezichtsveld verdwenen waren. Ze werden bemand door vijf officier-piloten en negen dienstplichtige bemanningsleden.
Uit koers
De veertien mannen waren ervaren en de vlucht zou voor hen slechts een routinevlucht zijn. Er was genoeg brandstof aan boord om 1600 km af te leggen. Ruim voldoende voor deze vlucht. Het was prima vliegweer en niemand verwachtte iets ongewoons. Maar om 15.15 uur gebeurde het onverwachte. Nadat het squadron een oefenbombardement had uitgevoerd op een doelschip bij Chicken Shaols ten noorden van Bimini, kwam er bij de vliegtoren in Fort Lauderdale een vreemde boodschap binnen. De eerste boodschap van vluchtleider Taylor betrof een plotseling slecht functioneren van zijn instrumenten. Vluchtleider:,,Roep toren op. Dit is een noodgeval. We schijnen uit koers te zijn. We zien geen land. Herhaal. We zien geen land.'' Toren: ,,Wat is uw positie?" Vluchtleider:,, We lijken verdwaald. . . we weten niet zeker waar we zijn. . ." Toren: ,,Vlieg door naar het Westen," Vluchtleider:,, We weten niet waar het Westen ligt. Alles is verkeerd. . . vreemd. . . We zijn over geen enkele richting zeker. Zelfs de oceaan ziet er anders uit."
Om half vier ving men op de marinebasis een boodschap op tussen de vliegtuigen onderiing waarin iemand aan korporaal Powers vroeg hoe diens kompas stond: „Ik weet nietwaar we zijn. M'n kompas tolt in het rond. We moeten de koers zijn kwijtgeraakt na de laatste draai." In de toren kon men geen contact meer krijgen met de vijf Avengers alhoewel redelijk duidelijk het radiocontact tussen de piloten onderling opgevangen kon worden. Inmiddels was het nieuws over de noodsituatie goed doorgedrongen in Ford Lauderdale en werd er druk gespeculeerd over vijandelijke aanvallen, hoewel de Tweede Wereldoorlog afgelopen was. Er werden reddingvliegtuigen uitgezonden waarvón de belangrijkste de Martin Mariner was, een tweemotorig patrouillewatervliegtuig met een dertienkoppige bemanning. Om vier uur kwam er ineens weer een boodschap binnen van vlucht 19: ,,We weten niet waar we zijn. . . We zijn vast over Florida gevlogen en bevinden ons nu boven de Golf van Mexico. We gaan 180 graden draaien om weer boven Florida te komen." Terwijl ze die draai maakten werd echter het signaal in de toren zwakker, wat erop wees dat ze een verkeerde draai gemaakt hadden en naar het Oosten vlogen, richting open zee. Er zijn rapporten die beweren dat er nog meer gezegd werd: „Het lijkt wel of we. . . We gaan wit water binnen. . . we zijn koers volkomen kwijt."
Inmiddels was er bij de toren een boodschap van de Martin Mariner binnengekomen. De Martin Mariner bevond zich op dat moment in het gebied waar vlucht 19 werd verondersteld te zijn. „Boven 18.000 voet staat een zeer sterke wind." Dat was de eerste en laatste boodschap van het reddingvliegtuig. Kort daarop kregen alle zoekeenheden het bericht door dat nu zes vliegtuigen vermist werden. Op één punt nam vlucht 19 nog een keer radiocontact op met een vliegtuig dat hulp bood. De piloot ervan, luitenant Robert Cox, kreeg als antwoord: „Kom me niet achterna". Er werd nooit meer een bericht opgevangen van vlucht 19, noch van de Martin Mariner. De speurtocht die op dit alles volgde is één van de intensiefste uit de geschiedenis. In totaal waren er 240 vliegtuigen, vier kruisers, diverse onderzeeboten, achttien kustwachtschepen en honderden privéjachten bij betrokken. Zelfs de Britse luchtmacht en marine op de Bahama's werden ingeschakeld, maar zonder succes. Ruim 380.000 vierkante mijlen land en zee werden gedurende 4100 uren nauwkeurig afgespeurd op reddingvlotten, wrakstukken en olievlekken. Alles zonder resultaat. Nu, veertigjaar na dato, weet nog niemand wat er met de zes vliegtuigen op die mooie decemberdag is gebeurd.
Driehoek
Het gebied waar de zes vliegtuigen verdwenen, is de geschiedenis ingegaan als de Bermudadriehoek. Het blijkt dat in een min of meer driehoekig gebied aan de zuidoostkust van de VS, met Bermuda als top en globaal de lijn Florida-Puerto Rico als basis, al sinds het jaar 1800 schepen en vliegtuigen op ogenschijnlijk mysterieuze wijze verdwijnen. Speculaties over wat er in de Bermudadriehoek aan de hand is, variëren van aanvallen door zeemonsters tot afwijkingen in tijd en ruimte die naar een andere dimensie leiden.
Het eigenaardige van vrijwel alle verdwijningen is dat schepen nooit een SOS uitzonden en vliegtuigen nooit een Mayday. Vele vliegtuigen verdwenen van de aardbodem nadat ze zich nog volgens routine gemeld hadden. Blijkbaar werden de slachtoffers werkelijk overvallen door,,iets". Zoals bijvoorbeeld de Tudor IV Star Tiger en de Star Ariël, beide Engelse passagiersvliegtuigen met respectievelijk 31 en 20 mensen aan boord. Men veronderstelt dat het mogelijk is dat radioboodschappen door onbekende magnetische krachten over een ruimte in de tijd heenspringen. Zo ging een piloot van een VS marine P-2 eens bijna op zoek naar zichzelf. Hij zond een noodbericht uit, slaagde erin zelf te landen, waar hij te horen kreeg dat er een vliegtuig in nood verkeerde. Na bestudering van details bleek hij dat zelf te zijn. Het bericht kwam alleen veel later binnen.
Tijd
Dit zou een van de diepste geheimen van de Bermudadriehoek zijn. Af en toe het vreemde verlies, en soms winst, van tijd. Het komt voor dat vliegtuigen onverwacht veel te vroeg aankomen nadat ze door een dikke mist zijn gevlogen. Dit is nog wel te verklaren door harde rugwind (hoewel dit in de meeste gevallen niet zo was) of door verkeerde berekeningen van de piloot. Toch zijn er enkele gevallen zeer diepgaand onderzocht en is men voor raadsels geplaatst.
Eén zo'n onverklaarbaar geval heeft zich in 1970 voorgedaan op het vliegveld van Miami, Florida. Het betrof hier een National Airlines 727 passagiersvliegtuig dat vanuit het noordoosten aankwam om te landen. De vluchtleiding in de toren volgde het vliegtuig op het radarscherm maar plotseling verdween het vliegtuig van het scherm om na tien minuten weer op te duiken. Piloot en bemanning konden de opwinding van het grondpersoneel niet begrijpen. Voor zover zij wisten was er niets misgegaan. Eén van het personeel zei tegen de piloot: ,,Gedurende tien minuten heb je gewoon niet bestaan." Toen ze de horioges controleerden bleek de bemanning tien minuten achter te lopen ten opzichte van de juiste tijd. Een opmerkelijke zaak, temeer daar het vliegtuig twintig minuten vóór het voorval een routinecheck had waarbij geen tijdsverschil werd waargenomen.
Twee zaken die telkens weer opduiken in de Bermudadriehoek zijn het verkeerd functioneren van kompassen en elektromagnetisme. WilbertB. Smith, een elektronica-expert en hoofd van een magnetismeen zwaartekrachtproject voor de Canadese regering in 1950, verklaarde dat hij ,,gebieden meteen verminderde kracht" had ontdekt. Deze gebieden waren klein maar hoog en hadden zo'n kracht dat ze een vliegtuig uit elkaar konden rukken. Vliegtuigen zouden deze gebieden niet waar kunnen nemen omdat ze onzichtbaar en niet in kaart gebracht zijn. Volgens Smith traden er gigantische magnetische en zwaartekrachtstoringen op die fatale gevolgen konden hebben voor een vliegtuig dat er naar binnen vloog.
Gevarenzone
De geschiedenis van de Bermudadriehoek mag vreemd klinken, ze wordt nog vreemder als we het gevarengebied voor de zuidoostkust van Japan erbij halen. De overeenkomsten zijn namelijk zo treffend dat er niet aan voorbij gegaan kan worden. Na een onderzoek door een Japans schip in 1955 werd het gebied tussen de Bonin Eilanden, de Marcus Eilanden en de Marianen tot gevarenzone verklaard. Tussen 1950 en 1954 verdwenen in dit gebied onder andere negen schepen onder dezelfde omstandigheden als in de Bermudadriehoek. Ook hier vreemde en intrigerende boodschappen.
Men noemt deze plaats de Duivelszee en de overeenkomst met de Bermudadriehoek ligt hierin dat de Duivelszee op dezelfde plaats ligt als de Driehoek maar dan precies aan de andere kant van de aardbol. De Driehoek omvat aan zijn westelijke grens 80° westerlengte, een lijn waar het ware en het magnetische noorden met geen enkele kompasvariatie berekend kunnen worden. Op het punt in het midden van de Duivelszee wijst een kompasnaald ook èn naar het echte noorden èn naar het magnetische noorden. Dit zijn de enige twee plaatsen waar de kompasnaald het ware noorden aanduidt.
Sceptici
Er zijn tal van theorieën over de toestanden in beide gebieden. De ene nog mooier en sterker dan de ander. Speculaties zijn niet van de lucht; er worden hier en daar buitenaardse wezens bijgehaald in UFO's, die de vliegtuigen, schepen en bemanningsleden mee zouden nemen naar onbekende oorden. Er zijn echter ook sceptici. Onder hen bevindt zich Lawrence Kusche, een bibliothecaris uit Arizona die in zijn boek, ,Het mysterie van de Bermuda Driehoek opgelost" een krachtige poging doet de mythologie te ontkrachten. Hij probeert vast te stellen waar feiten tot fictie gemaakt zijn en komt tot de conclusie dat 99% van de verdwijningen zonder moeite te verklaren zijn en dat alle theorieën dus gebaseerd zijn op één procent van de verdwijningen. Bij elk voorval weet hij een eigen verklaring.
Vrijgekomen gas
We vroegen drs. J. J. H. Eggen om een reactie. Eggen is verbonden aan de Stichting Mens & Wetenschap en eindredacteur van het populair-wetenschappelijk magazine Aarde & Kosmos. ,,Laten we in de eerste plaats vaststellen dat er tal van plaatsen zijn waar schepen (en vliegtuigen) verdwijnen. Heel dicht bij huis hebben we de zuidrand van de Doggersbank waar zich op de zeebodem een waar scheepskerkhof bevindt. De Bermudadriehoek is dus wat dit betreft echt niet zo uniek. Punt is dat er altij d zo geheimzinnig wordt gedaan, ook door de Amerikaanse luchtmacht en marine. Geheimzinnigheid wekt automatisch de nieuwsgierigheid op en omdat officiële verklaringen vaak achterwege blijven is het heel gemakkelijk om de vreemdste speculaties ten tonele te voeren. Dat lijkt me hier ook het geval.
Er is overigens sinds kort een wellicht vrij redelijke verklaring voor de,, mysterieuze" verdwijningen, afkomstig van een wetenschappelijk onderzoeker, Richard D. Mciver. Bij boringen in de oceaanbodem zijn namelijk gashydraten aangetroffen in de bovenste lagen van de bodemafzettingen. Het betreft hier boringen in de oceaanbodem in de Bermudadriehoek en Stille Oceaan. Ook in de Zwarte Zee bleken dergelijke gashydraten te zitten. Gashydraten zijn watermoleculen waarin zich gasmoleculen bevinden die zich vrij kunnen bewegen. Een netwerk van zes watermoleculen bevat één gasmolecuul. Daardoor kunnen zich grote hoeveelheden gas en water in halfvloeibare vorm gaan ophopen. Welnu, onder de gashydraten kan zich een hoeveelheid gas ophopen die niet gebonden is aan de hydraten. Dat gas, dat onder hoge druk staat, kan - en daar zijn tal van oorzaken voor - ontsnappen. Het gas vliegt met een geweldige vaart naar boven en komt in de lucht terecht. Als het naar boven komt wordt het in steeds kleinere bellen gebroken. Het gashoudende oceaanwater krijgt een aanzienlijk lagere dichtheid en een schip dat zich net op die plaats bevindt, zinkt als een baksteen omdat het zijn drijfvermogen verliest. Vliegtuigen zouden getroffen kunnen worden door motorstoringen omdat er zich een gaswolk boven het oppervlak vormt.
Wat betreft dit laatste; op dit moment is er een onderzoek gaande hierover. Een klein jaar geleden zagen KLM-piloten namelijk op een vlucht van Tokio naar Alaska, toen ze boven de Stille Oceaan vlogen, boven de wolken een soort schil of paddestoel. Ze dachten eerst aan een kernoorlog maar die vrees bleek ongegrond. Het is mogelijk dat ook dit te maken heeft met vrijgekomen gas. De piloot wilde er overigens niet te veel over vrijlaten omdat hij bang was een verkeerde voorstelling van zaken te geven. En als je dat dan even doortrekt naar de Bermudadriehoek: Hoe betrouwbaar zijn die getuigen nu eigenlijk en in hoeverre dikken ze hun eigen verhalen aan?"
===
Frans Grosfeld somt in zijn boek,,Het mysterie van de Bermudadriehoek" een indrukwekkende lijst verdwijningen van bemanningen, schepen en vliegtuigen op sinds 1800. Een nadere analyse daarvan zorgt er echter voor dat hij er heel wat kan schrappen. Er zijn schepen bij die nergens ingeschreven waren en mogelijk nooit bestaan hebben. Andere verdwenen tijdens zware stormen, in oorlogsomstandigheden en sommige vliegtuigen kunnen zijn neergestort door brandstofgebrek.
Soms vond men sporen die op een,,normaal" ongeluk duidden. Voor de 19 onverklaarbare gevallen die dan overblijven weet Grosfeld ook nog mogelijke oorzaken aan te geven, zodat er volgens hem uiteindelijk alleen maar een Bermudalegende overblijft, die zichzelf in stand houdt. Hij heeft er echter wel heel wat vermoedens en gissingen bij nodig om zover te komen.
We noemen uit zijn lijst de indrukwekkende voorvallen, waarvoor geen verklaring bekend is.
1840 - De koopvaarder Rosalie wordt met volledig intacte lading en alle zeilen bijgezet ten oosten van het Bahamaeiland Andros aangetroffen; het enige levende wezen aan boord blijkt een kanarie.
1872 - De schoenerbrik Mary Celeste wordt met volle zeilen en intacte lading aangetroffen bij de Azoren; de opvarenden blijken het schip tijdens de maaltijd te hebben verlaten. Tenminste één sloep is nog aanwezig, enkele instrumenten ontbreken. Het logboek bevat geen enkele aanwijzing over het gebeurde.
1880 - Het fregat /Ate/anfa verdwijnt met 290 manschappen en officieren kort na zijn vertrek van Bermuda.
1918 - Het USS Cyctops, een der grootste schepen ter wereld, verdwijnt spoorloos tussen Barbados en Norfolk met een bemanning van 309 koppen en een lading erts. De Duitse Kriegsmarine zegt niets te weten van een torpedoaanval, en mijnen lagen er niet op deze route.
1921 - De vijf master Carroll A. Deering loopt met volle zeilen op de kust van North Garolina. Inde kombuis staat de maaltijd op het vuur, maar van de verdwenen bemanning wordt niemand teruggevonden. Aan boord bevinden zich alleen twee katten.
1945 - Vijf Grumman/Avengertorpedobommenwerpers met in totaal 14 inzittenden melden tijdens een routinevlucht voor de oostkust van Fiorida dat hun instrumenten niet meer werken. De bemanningen kunnen zich ook niet meer visueel oriënteren. De toestellen worden niet teruggezien. Een te hulp komende Martin Mariner-vliegbootmeX dertien man aan boord verbreekt kort na de start alle radiocontact en verdwijnt eveneens.
1947 - Een Boeing Supe/fo/t verdwijnt spoorloos op tweehonderd kilometer afstand van Bermuda.
1948 - De viermotorige Tudor IV Star T/germeldt zevenhonderd kilometer ten noordoosten van Bermuda:,,Alles in orde, aankomst volgens vluchtschema". Van het vliegtuig, zijn bemanning en zijn 31 passagiers is daarna nooit meer iets gehoord.
1949 - De Tudor IV StarAriel, een zustervliegtuig van de een jaar eerder verdwenen Star Tiger, ondergaat met 20 inzittenden hetzelfde lot onder precies dezelfde omstandigheden, ditmaal zevenhonderd kilometer ten zuiden van Bermuda. Het gebruik van dit type vliegtuig voor de burgerluchtvaart is sindsdien verboden.
1966 - Onderweg tussen Texas en Fiorida verbreekt de zeesleper Southern Cities, die een tanker trekt, elk radiocontact. De tanker wordt later teruggevonden met de sleepkabels en verbindingskettingen intact. Van de sleepboot en zijn bemanning ontbreekt elk spoor.
1968 - De atoomonderzeeër Scorpion met 99 man aan boord verbreekt ten zuidwesten van de Azoren plotseling het radiocontact met het marinehoofdkwartier. Het vermoedelijke wrak wordt maanden later door een wetenschappelijk exploratieschip gefotografeerd op een diepte van drieduizend meter.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van woensdag 27 november 1985
Terdege | 64 Pagina's