De (on)waarzeggerij van astrologen en horoscopen

Iedereen is nieuwsgierig naar zijn verdere levensloop en toekomst. Om hierover opheldering te krijgen, nemen velen hun toevlucht tot allerlei soorten toekomstvoorspellers. De wereld van de mantiek (toekomstvoorspelling) is een rijk gevarieerde wereld. Maar ook een gevaarlijke wereld: de vele helderzienden (paragnosten), waarzeggers, astrologen, handlezers en kaartleggers kunnen niet alleen ons vermogen zelfstandig besluiten te nemen vernietigen maar stellen ons ook bloot aan occulte invloeden, machten van demonische geesten.

Astrologie
Een van de populairste vormen van mantiek is de astrologie, niet te verwarren met astronomie. De astronomie is de wetenschap van de sterrenkunde, de astrologie is in wezen een vorm van bijgeloof en verkapte waarzeggerij, regelrecht teruggaand naar de in vroegere tijden bestaande sterrenwichelarij. In het oude Babylonië was men al eeuwen voor Christus bezig met het waarnemen van de beweging der sterren en planeten. De godsdienstige belangstelling was hierbij overheersend. De sterren werden als goden beschouwd die het leven van mensen en volken op aarde regeerden. Voor alleriei belangrijke gebeurtenissen raadpleegde men de sterren, zodat de astrologen tegelijk priesters waren en omgekeerd de priesters astrologen. Deze afgodische verering van het hemelruim is in later tijd ook typerend voor de astrologische onderzoekingen van Egyptenaren, Grieken, Romeinen en andere volken. In de Middeleeuwen was het geloof in de voorspellende kracht van de hemellichamen zeer wijd verbreid. Leo X, van 1515 tot 1521 paus, stichtte zelfs een leerstoel voor de astrologie aan de pauselijke universiteit. In de 18e en 19e eeuw gingen onder invloed van het rationalistische denken (de rede gehanteerd als maatstafvan alle dingen) en de opkomende natuurwetenschappen astrologie en astronomie definitief uit elkaar. De astronomie maakte zich los uit de religieuze sfeer van verering en aanbidding en werd een respectabele tak van de natuurwetenschap, de astrologie ontwikkelde zich tot op heden tot een zeer populair maar fantastisch bedrijf, een schijnwetenschap, gebaseerd op de vage hypothese dat de stand van planeten en sterren wezenlijk invloed zou uitoefenen op de levensloop van mensen.

Horoscoop
De uitspraak,,zoals daarboven, zo ook hier", is de voornaamste stelregel van de astrologie. Evenals de maan de getijden van eb en vloed beïnvloedt, zo zou de stand van de planeten en sterren op het moment van iemands geboorte bepalend zijn voor de verdere levensloop. Astrologen beginnen altijd met het trekken van iemands horoscoop (hora = uur; skopeo = zien), d.w.z. zij gaan nauwkeurig na waar en wannéér iemand is geboren en welke stand de hemellichamen toen ten opzichte van elkaar innamen. Men gaat hierbij als volgt te werk. In de astrologie verdeelt men, als vanouds, de sterrenhemel in twaalf gelijke delen, die de namen van dieren (Ram, Stier enz.) bezitten en samen de zogenoemde Dierenriem of Zodiak vormen. Door deze sterrengroepen heen bewegen zich de negen planeten (vroeger dacht men dat er zes waren, de drie later ontdekte planeten, de Uranus (1781), Neptunus (1846) en Pluto (1930) betekenden een lelijke streep door alle eerder opgestelde berekeningen). Een geboortehoroscoop bepaalt nu kortweg gezegd onder welk teken van de dierenriem iemand is geboren en hoe de onderiinge stand van de planeten in dat dierenriemteken is geweest. Er is een tijd geweest dat bij bevallingen van vooraanstaande mensen de astroloog belangrijker was dan de dokter of de priester. De exacte tijd werd bepaald en onmiddellijk werd de horoscoop gemaakt! Ook nu zijn veel van dergelijke verhalen te vermelden. In Engeland is het gewoonte geworden aan de hand van geboortedata van racepaarden hun horoscopen op te stellen en zo de kansen te berekenen ten opzichte van hun tegenstanders. De horoscoopobsessie grijpt op alle terreinen steeds meer om zich heen. Duitse en Engelse onderzoeken hebben aangetoond dat meer dan de helft van de bevolking de horoscoop bijhoudt en dat zo'n twintig procent er ook werkelijk in gelooft. In Amerika spenderen jaarlijks naar schatting vijf miljoen mensen tweehonderd miljoen dollar aan astrologische consultaties. Een dit jaar in Nederland gehouden enquêteonderzoek van de Nederlandse I> Stichting voor Statistiek (NSS) heeft uitgewezen dat 13% van de ondervraagde Nederlanders gelooft in „de voorspellende kracht van sterren en planeten". Men kan hier te lande bij zo'n zesduizend astrologen terecht voor adviezen over gezins- en levensproblemen, partnervergelijkingen, zakelijke moeilijkheden, beroepskeuze en tal van andere zaken. In de beroepssfeer zijn het bekendst de astrologen Jack F. Chandu en J. B. Gieles uit Den Haag.

Levensritmen
De heer Chandu blijkt wars te zijn van alle geknoei en chadatan-achtige gedoe onder de astrologische hemel. In zijn rijkelijk met oosterse wijsheidsboeken gevulde spreekkamer zegt hij: ,,Astrologie is een serieuze wetenschap, die het verband bestudeert tussen standen van planeten aan het firmament en levensritmen op aarde. Zo gauw iemand geboren wordt, komt hij in een ritme terecht dat het basispatroon van zijn karakterstructuur vastlegt. Men kan twee stromingen in de astrologie onderscheiden: enerzijds de wetenschappelijke astrologie die zich baseert op statistische gegevens, anderzijds de meer filosofisch of religieus getinte richting." Chandu wil zich uitdrukkelijk tot de eerste groep rekenen, al blijkt uit zijn vele nevenactiviteiten dat hij niet bepaald een exacte wetenschapper in de gewone zin van het woord is. Chandu doet namelijk ook aan handlezen, magnetiseren en noemt zichzelf,,helderziend en paranormaal begaafd". Óver dit laatste: ,,Dat houdt in dat ik bij mijn cliënten bepaalde dingen intuïtief doorkrijg, wat ik dan gebruik om onduidelijke punten nader te concretiseren. Paranormale gaven hebben veel mensen, de een meer dan de ander, en het is iets datje ook kunt ontwikkelen." Helderziendheid in de zin van waarzeggerij, vindt Chandu volkomen waardeloos, ,,iets voor domme mensen''. Ook keert hij zich sterk tegen de opvatting dat astrologie een verkapte vorm van waarzeggerij of toekomstvoorspellen is. Chandu:,,De waarzegger ziet beelden en neemt klakkeloos aan dat ze waar zijn, het resultaat is dan öf waar, of onwaar. Maar in de astrologie stelt men alleen maar verwachtingspatronen op, die op grond van bepaalde indicaties uit de planetenwereld gemaakt zijn. Zo blijft de mens zijn eigen keuzevrijheid behouden. De planeten geven trends aan, geen voorbeschikking. Wat ik doe is niet meer dan het geven van adviezen, waarbij de mens uiteindelijk zelf moet beslissen om daaraan gehoor te geven." In het voorbeeld dat hij geeft, blijkt echter dat wat ,,in de sterren staat geschreven" wel degelijk werkelijkheid kan worden, dwars tegen onze wil in. Chandu had eens op verzoek van een directeur van een grote Duitse firma (met,,tienduizenden werknemers") een vergadering bijgewoond waarin besloten zou worden om een bepaald project op te zetten. Chandu adviseerde in zijn hoedanigheid van astroloog als enige tegenover een grote groep specialisten (,, allemaal mensen die doctorandus of doctor waren") om dit niet te doen. De zaak werd echter toch doorgezet, „met als gevolg dat men voor drie miljoen het schip in ging.'' De naam van de firma wilde Chandu „uit discretie" niet zeggen.. .

Godsdienst
Hoe ziet Chandu de verhouding godsdienst-astrologie?,, De astrologie is in principe waardenvrij en neemt geen standpunt in voor of tegen de godsdienst. Wanneer iemand mij belt om adviezen en hij bang is voor moeilijkheden met zijn geloof, dan zeg ik: doe het dan niet. In de Bijbel is zeker kritisch over de astrologie geschreven, maar dan betreft het de sterrenwichelarij, het vereren van de hemellichamen. We zitten hier in de sfeer van de waarzeggerij en toekomstvoorspellen en daar moeten wij als wetenschappelijk astrologen niets van hebben." Is astrologie dus geen mystieke of oosters gekleurde religie, laat staan een zaak van occult bijgeloof, maar een serieuze wetenschap en bovendien neutraal ten opzichte van de christelijke godsdienst? Dr. W. J. Ouweneel, auteur van een christelijk standaardwerk over occulte en aanverwante zaken, noemt de gehele astrologie,,volkomen humbug". Zij is een oude afgoderij die in deze tijd een wetenschappelijk tintje heeft gekregen om het voor de moderne mens wat aannemelijk te maken.,,Vroeger geloofde men dat planeten persoonlijke goden waren, nu gelooft men in onpersoonlijke kosmische krachten. De hele theorie van de synchroniciteit (parallelle gelijktijdigheid) van makroen mikrokosmos is het volstrekte tegendeel van de leer van Gods schepping en Zijn voorzienigheid.'' Ook Sipke van der Land, onvermoeibaar bestrijder van alle occulte en sekteachtige uitwassen in de religieuze wereld, noemt de gehele astrologie ,,uit de lucht gegrepen" en volstrekt onwetenschappelijk. Van der Land: ,,Erisgeen enkele astronoom op de wereld die ook maar één goed woord over heeft voor de astrologie. Astrologie kan men op geen enkele universiteit studeren, er is geen enkele academisch gevormde onder die mensen." De stelling van Chandu dat de Bijbel alleen de sterrenwichelarij veroordeelt en niet de wetenschappelijke astrologie (met haar zogenaamd nuttige psychologische en medische adviezen), bestrijdt hij ten zeerste.,,Afgezien van de volkomen onwetenschappelijkheid van de astrologie, is de astrologie nog hetzelfde als de vroegere sterrenwichelarij. Zij is magie, oud primitief bijgeloof en heeft te maken met occulte zaken. Kortom, heidens, onchristelijk en gevaarlijk", aldus Van der Land.

Andere vormen
Astrologie is voor het grote publiek een van de populairste vormen van mantiek. De meer typische vormen van toekomstvoorspelling vinden we bij de officiële waarzeggers, de handlezers of de kaartleggers. Afgezien van de vele op geld en sensatie beluste bedriegers — in de meeste gevallen is het inderdaad pure zwendel en suggestie - zijn er ook paranormaal begaafde waarzeggers of waarzegsters onder hen, zoals de beroemde Amerikaanse astrologe Jeane Dixon, Zij zou haar paranormale vermogen gekregen hebben van een oude zigeunerin,die haarde hand las en een spel kaarten meegaf om daarmee voorspellingen te doen. Met deze kaarten voorspelde zij onder andere de volkomen onverwachte herverkiezing van president Truman in 1948. Zeer populair is tegenwoordig het zogenaamde Tarotspel, een kaartspel bestaande uit twee soorten kaarten: Grote en Kleine Arcanen (arcanus = verborgen, geheim). De kaarten kunnen zowel voor mystieke meditatie als voor waarzeggerij gebruikt worden. Een fanatieke gebruiker verklaarde: ,, Ik zou nergens heen willen gaan zonder mijn tarotkaarten; ik zou geen enkele belangrijke beslissing willen nemen zonder hen.'' Zowel handleeskunde als kaartlegkunde hebben duidelijk occulte wortels wanneer we de praktijken in het verleden nagaan. In de 13e eeuw werden bijvoorbeeld in Italië de tarot-kaarten al gebruikt voor waarzeggerij. Dat demonische invloeden hierbij kunnen optreden, is eveneens gebleken. K. E. Koch, bekend schrijver over occulte onderwerpen, noemde het geval van een dominee die als hobby de kaartleggerij beoefende en daarmee zijn gehele gezin te gronde richtte. Na zijn dood verviel zijn vrouw in zwaar alcoholisme en gaf zich met haar dochter over aan magie. Zo ook het verhaal van een jonge gelovige vrouw, wier grootmoeder een bekend kaartlegster was; de vrouw kreeg elke keer wanneer zij de Bijbel wilde lezen, last van hoofdpijn en braken. Dergelijke gevallen zijn ook te signaleren bij mensen die handlezers en waarzeggers raadplegen of dergelijke,,toekomstvoorspellers" in hun familie hebben.

Helderziendheid
Toch blijft het een onloochenbaar feit dat er spontane vormen van helderziendheid bestaan. Gewone mensen hebben soms iets over zich waardoor zij helderziend worden en mededelingen ontvangen over bepaalde personen of gebeurtenissen. In de wereld van de parapsychologie (de wetenschap die de buitengewone psychologische verschijnselen bestudeert) spreekt men van ,,buitenzintuiglijke waarneming", die weer verder onderscheiden worden in telepathie (gedachtenlezen), helderziendheid (paragnosie) en voorschouw (proscopie: het waarnemen van toekomstige dingen en gebeurtenissen). Soms werkelijk angstaanjagend duidelijk zijn de opzienbarende resultaten die zogenaamde paragnosten met hun buitenzintuigelijke waarnemingen bereikt hebben. Ook al moeten we hier eveneens zeggen dat t> de opzienbarende successen de vele missers op de achtergrond dringen! In Nederland is het de bekende Gerard Croiset, die velen verblufte met zijn zienerskwaliteiten, vooral op het terrein van opsporingen van vermiste personen.

Verdronken
Vermeldenswaard is in het geval van Croiset de opsporing van een man die vermist werd in een plaatsje vlak bij Belgrado. Hij was op een ochtend naar zijn werk gegaan en sindsdien spoorloos. Een in Nederland werkzame correspondente van een te Belgrado verschijnend dagblad stelde zich met Croiset in verbinding. Deze vertelde zijn bezoekster dat hem een huis voor de geest kwam, waarin men hout verwerkte, een grote rivier, een aanlegsteiger, vlotten en bootjes en nog enige andere terreinvoorwerpen. Van het een en ander maakte hij een korte schets die precies klopte met een plaats die door de verdwenen man dagelijks gepasseerd werd. Toen hem een plattegrond van Belgrado en omgeving gegeven werd, zette Croiset zonder de kaart in ogenschouw te nemen direct ergens een merkteken neer. Later bleek dat de paragnost precies het stadje Stara Pazvova had aangestreept waar de vermiste persoon werkzaam was. Toen hem nieuwe beelden voor de geest kwamen, zag Croiset dat de man in beschonken toestand te water was geraakt en verdronken. Hij gaf vervolgens een beschrijvingvan het eiland waar een wrak zou liggen, een huis dat niet altijd bewoond was en een stel pijpen of buizen. Enige maanden daarna bleek dat deze gegevens geheel juist waren. Het lijk van de man werd op een van de eilandjes gevonden die beantwoordden aan de beschrijving van Croiset. Een ander staalfle van helderziendheid toonde Croiset eens in het raden van de inhoud van een hem voorgelegde gesloten enveloppe. Hij wist precies te vertellen dat de brief van een Duitser was, gericht aan een andere Duitser, dat de persoon in kwestie zich bezighield met het kunstmatig verwekken van tumoren en de brief handelde over het onderzoek van radio-actieve stoffen en isotopen, alsook dat de betrokkene kanker had en niet meer kon bereiken wat hij in zijn carrière zich voorgesteld had.

Demonisch?
Hoe moet men tegenover dit alles zijn houding bepalen? Is hier sprake van een verrijking van de menselijke natuur tot onbekende gebieden (zoals de parapsychologie zo graag beweert), of betreden we hier het terrein van de occulte verschijnselen? Ouweneel wijst erop dat de Bijbel een,,hogere wereld" naast God leert, die de plaats van allerlei geschapen geestelijke wezens is, namelijk engelen of demonen. Typerend voor deze tijd is dat de hogere wereld, die zich in de paranormale gaven kenbaar maakt, steeds meer een invalspoort van demonische en occulte machten wordt. De gaven zijn op zichzelf niet duivels, maar God heeft ons na de zondeval het gebruik van deze gaven ontzegd vanwege het gevaar dat er in schuilt, zo zegt Ouweneel. Hij vergelijkt de paranormale gaven met het voorbeeld van een schietterrein waar de mensen gewaarschuwd worden met het bord,,levensgevaarlijk". Al kun je daar rondlopen zonder door de rondvliegende kogels getroffen te worden, dit neemt niet weg dat het terrein op zich levensgevaarlijk is en datje een keer getroffen kunt worden. Een dergelijke visie treffen we ook aan bij ds. W. C. van Dam, zeer productief schrijver over demohie en occultisme. Hij erkent het bestaan van helderziendheid, maar, zo voegt hij er aan toe, er ,,komtdemonie in het spel als men zich op waarzeggen toelegt of waarzeggers raadpleegt." Ook hier de paranormale wereld als mogelijke invalshoek van demonische machten. Ouweneel heeft voorbeelden aangehaald waaruit blijkt dat paranormale gaven juist ontstaan nadat men zich aan occulte praktijken heeft overgegeven. Merkwaardige feiten in het leven van bekende paranormaal begaafden spreken bovendien voor zich. Zo lezen we in de autobiografie van Croiset over zijn afkeer van het Evangelie, zijn gave van het magnetiseren, het waarnemen van geesten van overiedenen, het ontvangen van visioenen van demonen en zelfs van,, Jezus Christus". De eerdergenoemde Jeane Dixon vertelde eens dat ze in een visioen zag hoe een slang op haar bed kroop, zich om haar lichaam kronkelde en in haar ogen staarde. De slang als symbool van de satan of een van zijn hogere demonen.

Magnetiseren
Kwade invloeden in schijnbaar onschuldige praktijken, dit treffen we ook onder andere aan bij het verschijnsel van het magnetiseren. Veel paragnosten en astrologen onder wie Chandu, zijn tegelijk ook magnetiseurs. Door handoplegging of,,strijken" wordt, zo zegtChandu, een,, levenskracht naar de patiënt overgedragen, waardoor de symptomen van de ziekte verdwijnen en in sommige gevallen de patiënt geheel geneest."

Ouweneel noemt het echter een ongeoorloofd middel; hij zegt dat ,,de mensen er wel lichamelijk op vooruit gaan, maar veel verliezen voor de ziel." Radicaal is het standpunt van Van Dam: ,,Magnetiseren is een occulte geneeswijze, van oorsprong een heidens gebruik, beoefend door Egyptische en Syrische priesters." Sommige magnetiseurs geven, zo zegt hij, eerlijk toe dat zij hun geloof kwijtraakten. Hij noemt het voorbeeld van een predikant uit de Achterhoek die constateerde dat het Evangelie bij kerkelijke bezoekers van de ,,strieker" niet meer kon doordringen. Er was eens een man, die door zijn vader behandeld werd, en daarna vaak de kerk niet meer in kon, omdat het was alsof een glazen muur tussen hem en de kerk oprees.

Enquête
We zwijgen hier over de vele gevallen van demonische geslotenheid, verschijnselen als depressie, krankzinnigheid, bezetenheid en zelfmoord, waarmee de zielzorg zo vaak heeft te maken als gevolg van het op de een of andere manier zich bezighouden met de paranormale wereld. Het is zeker geen neutraal terrein dat je door de wetenschap van de parapsychologie in kaart probeert te brengen! Het al genoemde onderzoek van de NSS heeft uitgewezen dat in Nederland het geloof in het paranormale en bovennatuurlijke zeer wijd verbreid is. Zo geloven Nederlanders in genezing door handoplegging (41 %), zien van toekomstige gebeurtenissen (31%), gedachtenlezen (32%), dromen waarin de toekomst wordt voorspeld (22%) contact met overledenen (15%), en zelfs in terugkeer op aarde in een ander lichaam (reïncarnatie) (11%).

Het onderzoeksrapport toont aan dat het geloof in deze bovennatuurlijke wereld het meest werkzaam is in de grote steden in het westen, onder de middelbaar en hoger opgeleiden, en onder vrouwen en kinderen. Ook typerend is dat niet de ongelovigen of humanisten (41%), maarzij die wel geloven maar niet aangesloten zijn bij een kerkgenootschap (65%), de grootste groep bijgelovigen vormen. Terecht suggereert het onderzoeksverslag ook ,, dat de uitbarsting van occultisme in de jaren zeventig iets te maken heeft met de afbrokkeling van het geloof in traditionele religieuze zin.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen