Opknapbeurt voor het Amerikaanse Vrijh Honderd jaar in weer en wind

Het Vrijiieidsbeeld staat aan de ingang van de haven van New York. ledereen kent liet, maar haast niemand weet waar het vandaan komt. Bij een enquête, gehouden in de Verenigde Staten, bleek slechts één op de vijftig ondervraagden te weten dat het iets met Frankrijk te maken heeft. In de tweede helft van de vorige eeuw was er in Frankrijk een aantal vooraanstaande figuren die veel bewondering hadden voor de Verenigde Staten van Amerika. Ze streefden ernaar de vriendschapsbanden met dit land nauwer aan te halen. En zo kwamen ze op het idee geld in te gaan zamelen voor een cadeau, een cadeau van het Franse aan het Amerikaanse volk. Alleriei acties werden op touw gezet om geld bijeen te krijgen. Beroemde mensen, zoals de schrijver Victor Hugo en de componist Charles Gounod, verieenden hun medewerking en in betrekkelijk korte tijd kreeg men een bedrag van 200.000 Franse francs binnen.

Eervolle opdracht
Inmiddels was de Franse beeldhouwer Frédéric Auguste Bartholdi, afkomstig uit de Elzas, al begonnen aan de belangrijkste opdracht die hij ooit gekregen had: het vervaardigen van een reusachtig koperen beeld van 46 meter hoogte, volgens zijn eigen ontwerp. Dat werd het Vrijheidsbeeld zoals wij het nu kennen: een majestueuze vrouwenfiguur die een stap naar voren doet, en daarbij met de rechterhand een brandende fakkel hoog opheft, terwijl ze met de linkerhand een wetstafel vasthoudt, waarop een datum gebeiteld staat: 4 juli 1776. Dat is de dag van de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring. Nog elk jaar wordt deze dag, de zg. Independence Day, als nationale feestdag gevierd. Op afbeeldingen van het Vrijheidsbeeld is meestal niet te zien dat aan de voeten van de vrouwengestalte de brokstukken liggen van een verbroken keten. Dat symboliseert de bevrijding van onderdrukking en slavernij.
In 1882 legde Bartholdi de laatste hand aan zijn kunstwerk. Het stond echter in Parijs, waar het hoog boven de huizen uittorende, en nog niet in New York. Hoe verplaats je een gevaarte van 225.000 kilo van het ene werelddeel naar het andere? Daar was maar één oplossing voor: demonteren. En dat gebeurde. In tweehonderd grote kisten werd alles ingepakt en op een trein geladen. Er waren niet minder dan zeventig wagons nodig voor dit bijzondere transport. In de havenstad Rouen werd het kostbare vrachtje overgeladen in een schip, de Isère, en van daar ging het de Atlantische Oceaan over naar de ,,nieuwe wereld".

Uitgezocht plekje
Op 28 oktober 1886 was het Bartholdi zelf, die in aanwezigheid van de Amerikaanse president het monument onthulde. Men had voor het oprichten van een vrijheidsmonument geen betere plek kunnen bedenken dan Bedloe's Island, een eilandje van ongeveer 5 ha bij de haveningang van New York. In 1841 had men daar een fort gebouwd ter verdediging van de stad: Fort Wood; maar dat heeft nooit als zodanig dienst hoeven te doen. De overblijfselen ervan vormen het fundament van het voetstuk van het Vrijheidsbeeld. In 1956 kreeg Bedloe's Island officieel de naam die het in de volksmond al lang had: Liberty Island, dat wil zeggen: Vrijheidseiland. Het is vanaf de vaste wal met een veerpont bereikbaar, een tochtje van bijna twee en een halve kilometer.
Elk jaar brengen zo'n twee miljoen toeristen een bezoek aan het eiland. De beklimming van het Vrijheidsbeeld staat dan natuurlijk altijd op het programma. Een lift voert de bezoekers naar de bovenkant van het granieten voetstuk. Men bevindt zich dan al op een hoogte van ongeveer 47 meter boven het gemiddelde waterniveau van de haven. Wie hoger wil, moet klimmen: na 168 treden komt men in het hoofd van mevrouw Liberty terecht, waar plaats is voor dertig personen tegelijk. Men heeft er een prachtig uitzicht (achter glas) over de haven en over een groot deel van New York. Er gaat ook nog een smalle wenteltrap omhoog door de opgeheven rechterarm. Na 54 rondingen komt men uit op een soort balkon, vlak onderde ,,vlam" van de fakkel. Men staat daar in de open lucht (zie foto) op een hoogte van ongeveer 90 meter. Daar konden indertijd maximaal twaalf personen tegelijk worden toegelaten, maar de laatste jaren was dit deel voor het publiek gesloten.

Tand de stijds
In 1981 werd door een Frans-Amerikaanse commissie een onderzoek ingesteld naar de toestand waarin het Vrijheidsbeeld verkeerde. Men stelde vast dat ,,de oude dame" na honderd jaar nog redelijk vitaal was, maar bieren daar toch wel last kreeg van ouderdomskwaaltjes. Het ijzeren frame, dat het inwendig geraamte van het kunstwerk vormt, was aangetast door roest. Tussen haakjes: dit geraamte is indertijd ontworpen door de man die ook de Eiffeltoren in Parijs bouwde: Gustave Eiffel. Ook de buitenkant van het beeld had schade opgelopen. De ,,huid" bestaat uit koperen platen van bijna twee en een halve millimeter dikte. Het koper bleek te zijn aangetast door alleriei agressieve stoffen uit de lucht, die zich op het metaal hadden afgezet. Dan was er nog de schade die in de loop der jaren werd aangericht door de miljoenen toeristen die het monument hebben bezocht. Kortom, er moest iets gebeuren om het leven van Miss Liberty nog eens honderd jaar veilig te stellen.

Hele klus
In april 1984 werden rondom het Vrijheidsbeeld de steigers opgetrokken. Ze vormden een indrukwekkend gevaarte van maar liefst 300 ton, zwaarder dan het beeld zelf. Dit leverde talloze amateur- en beroepsfotografen mooie plaatjes op: het Vrijheidsbeeld als een vogel in een kooi. Door een New Yorkse firma zijn de koperen platen van de buitenmantel stuk voor stuk onder handen genomen en opnieuw bevestigd (lóOOklinknagels!). Inwendig heeft men het roestende ijzer, waar nodig, vervangen door roestvrij staal. Voor de restauratie van diadeem en fakkel, waarvan de vlam opnieuw met bladgoud is bekleed, kwam een groep van tien Franse vaklui over uit Reims. Het herstelwerk omvat echter niet alleen het beeld zelf, ook het voetstuk en de hele entourage op Liberty Island zijn in de renovatie betrokken, en de plannen voor het naburige Ellis Island zijn zo veelomvattend, dat het nu niet allemaal tegelijk kan worden uitgevoerd.

Lang zal ze leven
En de kosten? Schrik niet: ruim 230 miljoen dollar, dat is ongeveer 1 dollar per inwoner van de Verenigde Staten. Maar daar ligt niemand wakker van, want het geld is binnen en het beeld is klaar.
Hoewel Miss Liberty volgens de laatste berichten niet helemaal ongeschonden uit de restauratie te voorschijn gekomen is, kan ze toch op 4 juli a.s. rustig aan haar tweede jeugd beginnen. En dat wordt in New York uitbundig gevierd. De avond tevoren hoopt president Reagan in aanwezigheid van talloze genodigden en belangstellenden de vernieuwde verlichting in werking te stellen. Op datzelfde moment zal een koor van vijfhonderd stemmen, begeleid door een orkest van honderd musici, het lied,, America the beautiful" aanheffen. En dat is dan het startsein voor een hele serie festiviteiten en manifestaties, waar we deze zomer ongetwijfeld nog meer van zullen horen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen