Och, had naar Mijn raad. . .

De heer W. van der Zwaag was zo vriendelijk mijn bijdrage in Terdege van 26 november te voorzien van een ingezonden brief in het blad van 10 december. Zijn bijdrage helpt de zaak waarom het gaat nog scherper in het vizier te krijgen. Ik betoogde, dat een SGP'er vanuit zijn beginselen in genen dele een tegenstander behoeft te zijn van de pariementaire democratie. De heer Van der Zwaag zou, als er van regeringsvorm gesproken moet worden, de historisch gegroeide situatie van ons volk liever als constitutionele monarchie aangeduid willen zien. Hij zal van mij aannemen, dat ik dat uiteraard niet heb willen bestrijden. Maar in onze constitutionele monarchie dient de parlementaire democratie als middel tot een aanzienlijk deel van de besluitvorming. In een constitutionele monarchie oefent de overheid haar gezag uit onder medewerking van het volk (artikelen 18 en 11 van het SGP-beginselprogram). ,,Constitutie" is een vreemd woord voor ,,grondwet". Een constitutionele monarchie is een monarchie waarin de vorst zich aan de grondwet gebonden weet. Tegenover een constitutionele monarchie staat de absolute monarchie, waarin de vorst zich niets van de mening van het volk behoeft aan te trekken. De absolute monarchie heeft onze instemming niet. Ds. Kersten heeft zich principieel uitgesproken tegen de absolute monarchie. Hij schreef: ,,Desouvereiniteit berust en kan alleen berusten bij God; en waar van die souvereiniteit op de mens wordt gelegd, dient ze vanwege de ontaarding der zonde, aan banden gelegd, om ongerechtige, willekeurige handelingen te verhinderen. Onze vorsten regeren dan ook bij een grondwet. (...) Geen onbeteugelde souvereiniteit, maar een constitutioneel Koningschap, opgedragen aan het Huis van Oranje, heeft de liefde van ons hart.''

Eed
Vaak wordt gedacht, dat ds. Kersten toen hij Kameriid werd in 1922, de eed van trouw aan de Grondwet eigenlijk alleen maar afgelegd heeft om haar verbeterd te krijgen. Zijn eed zou niet meer betekend hebben dan een blote erkenning en aanvaarding van het bestaan van de Grondwet, een respectering, om dan vervolgens als Kamerlid alles in het werk te kunnen stellen om haar veranderd te krijgen, in een ordelijke, niet-revolutionaire weg. Dat is het niet alleen geweest. Men mag hieruit namelijk niet concluderen dat de inhoud van de Grondwet er bij zijn eed van trouw dus eigenlijk niet toe deed. Een beoordeling van de inhoud heeft bij zijn vrijmoedig afleggen van deze eed van trouw wel degelijk meegewogen. Hij heeft daarover geschreven in De Banier van 13 september 1923. Nadat hij daar eerst principieel de absolute monarchie heeft afgewezen om der zonde wil en gekozen heeft voor een constitutionele monarchie (zie het citaat hierboven), vervolgt hij: ,,Dat echter wil niet zeggen, dat wij in alles (!) met de bestaande Grondwet instemmen; zij draagt te zeer nog de sporen der revolutie. (Men lette op het gebruik door ds. Kersten van het woordje ,,nog"; daaruit spreekt onmiskenbaar een zekere verwachting!) Toch zie men het goede in onze Grondwet niet voorbij." En hij wijst dan met name op de erkenning dat de Koningin regeert bij de gratie Gods.

Veel goeds
In dezelfde geest had reeds eerder,,v.d.M." in De Banier van 17 juli 1922 geschreven: ,,Nietmetalle elementen in de Grondwet opgenomen kunnen we uit een principieel oogpunt meegaan. Toch is er ook veel goeds in," en deze eindigt zijn artikel ermee, „dat onze politieke belijdenis allerminst vierkant tegen haar grondgedachte overstaat". Op deze wijze participeert de SGP in de parlementaire democratie. De eed op de Grondwet is mogelijk vanuit een overwegend positieve houdingjegens haar inhoud. (Dat betekent dus ook, dat dit geen stellingname is voor altijd, en dat we er rekening mee moeten houden, dat de Grondwet zo kan veranderen, dat ons standpunt ten aanzien van de eed en dus ook de deelname aan de politiek opnieuw bezien zal moeten worden. Kanwatv.d. M. schreef ook nog van artikel 1 van de nieuwe Grondwet gezegd worden? Ik ga nu ook niet in op de positie van lagere overheden - statenleden, raadsleden, burgemeesters - voor wie het probleem van de eed van trouw klemmender is, omdat hun werk steeds meer verwordt tot een louter uitvoeren van wetten die door hoger bestuur zijn vastgesteld en waaraan zij dus niets kunnen veranderen, maar waaraan zij wel trouw gezworen hebben.)

Doolweg
Wij kunnen de parlementaire democratie dus positief aanvaarden. Het werkelijke probleem ligt ergens anders. Wij zijn niet meer een volk met de Bij bel. Wij zijn steeds verder op de doolweg geraakt van de autonomie van de mens. Dat is de grote crisis van het hele,,christelijke westen". De,,mondige mens", die de Bijbel niet meer nodig heeft. Die zichzelf in staat acht, redelijk te denken en juiste beslissingen te nemen. Democratie verwordt dan tot een levensbeschouwing: wat de meerderheid denkt, moet wel de waarheid zijn. De beslissende norm voor het overheidshandelen wordt zo gelegd in de autonome wil van de meerderheid, de volkssouvereiniteit. Maar men mag niet zeggen: dat is de democratie. Democratie, zoals we het omschreven als middel van besluitvorming, is niet verkeerd. Maareen democratie die niet meer wil weten van de Bijbel, ontaardt. Wij zijn voor een parlementaire democratie waarin overheid en onderdaan Gods geopenbaarde wil als richtsnoer aanvaarden. ,,Och, had naar Mijn raad zich Mijn volk gedragen ..." Steeds massaler wordt de drang, dat de Bijbel dicht moet in de publieke samenleving. Daar ligt de nood. Aan ons de taak om in onze parlementaire democratie alles te doen wat wij kunnen, en zolang wij kunnen, om de boodschap van Gods Woord weer tot gelding te brengen. Voor deze strijd is het woord,.theocratie" om meerdere redenen niet te verkiezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen