Expeditie maakte unieke foto's van het wrak op vier km diepte

Het is zonnig weer als op 14 april 1912 de trots van de White Star Linevloot afvaart uit het Ierse Queenstown. Hoog torent het schip boven de kaden uit. Van bodem tottopdek bereikt de zeereus de hoogte van een elf verdiepingen hoge flat. Meteen lengte van meer dan een kwart kilometer is de Titanic het langste schip dat ooit de werf van Harland en Wolff verliet. Het commando is in handen van EdwardJ. Smith (59), de beste kapitein onder het personeel van de Ismay en Imrie Compagny, eigenaar van de White Star Line. Smith is vol vertrouwen over de reis. Bij het vertrek noteert een journalist uit zijn mond: ,,Ikkan mij geen oorzaak voorstellen die het schip kan laten zinken. Ik ben niet in staat ook maar enige ramp te bedenken die het kan doen vergaan. Door de moderne scheepsbouw behoren zulke mogelijkheden tot het verleden." De Titanic wordt,,onzinkbaar" genoemd. Deze lof is te danken aan een nieuwe techniek die bij de bouw van het schip is toegepast. Zestien waterdichte schotten kunnen in geval van nood volautomatisch worden gesloten. Ze delen het schip in zeventien hermetisch gesloten eenheden. Laat de stormen maar komen, de techniek triomfeert.

IJsveld
Als de Titanic de Atlantische Oceaan opstoomtzijn er 2206 mensen aan boord. Onder hen bevinden zich veel immigranten die in de „nieuwe wereld" fortuin hopen te maken. De oversteek naar New York betekent voor hen een hoogtepunt in hun leven. In de eerste klasse heeft zich een exclusief gezelschap verzameld van miljonairs, hoge functionarissen, intellectuelen en militairen. John Astor, multimiljonair met een vermogen van meer dan 100 miljoen dollar, heeft voor zijn suite 4000 dollar neergeteld. Een bedrag dat de meeste immigranten hun hele leven niet bijeen hebben gezien. Laatdunkend heeft Astor laten weten dat de bezitter van een enkel miljoen ook nog wel zou kunnen leven alsof hij rijk zou zijn. In de loop van de avond gaan geruchten rond onder de passagiers. Er schijnen berichten te zijn binnengekomen over een ijsveld. Verschillende waarschuwingen zijn door de marconist trouw genoteerd en doorgegeven naar de brug. Kapitein Smith stelt Bruce Ismay, de president van de White Star Line, op de hoogte. Daar blijft het bij. De Titanic stoomt met gezwinde spoed van 2L5 knopen (ca. 40 km/u) verder, voortgestuwd door het giganti- > sche vermogen van 50.000 PK.

Alarm
Het loopt tegen middernacht. In het kraaienest hoog aan de mast op de voorplecht houdt Frederick Fleet de omgeving scherp in de gaten. Toch lastig dat hij niet de beschikking heeft gekregen over een kijker. Fleet kijkt op zijn horloge: 11.39 uur. Nog twintig minuten, dan kan hij te kooi. Plotseling wordt zijn aandacht getrokken door iets dat opdoemt uit de duisternis. Even krimpt zijn hart samen, dan geeft hij drie felle slagen op de alarmbel. ,,Watzieje?" klinkt een kalme stem in de telefoon. ,, Ijsberg recht vooruit!'' roept Fleet in de hoorn. Eerste stuurman William Murdoch heeft de boodschap begrepen. ,,Hard stuurboord!" klinkt zijn bevel aan de roerganger. Naar de machinekamer wordt het sein ,, hard achteruit'' gegeven. In het kraaienest ziet Fleet de logge ijskolos onverbiddelijk op zich afkomen. 45.000 ton staal laat zich binnen een afstand van 500 meter niet wegdraaien. Zeker niet als het zich met ijlende vaart voortbeweegt.

Fonteinen
Als de Titanic langs de ijsberg schampt slapen de meeste passagiers rustig door. De schok is nauwelijks voelbaar geweest. Een groepje kaarters kijkt op van hun spel. Enkele late gasten van de eerste klasse staken hun conversatie. Ze staan aarzelend op om even te kijken wat erbuiten aan de hand is. Er is slechts één opmerkelijk ding. De machines diep in de buik van het schip zijn stil gevallen. De machinisten merken de gevolgen van de aanvaring onmiddellijk. Het water spuit in fonteinen de ruimen binnen. De alarmbellen boven de waterdichte schotten beginnen angstaanjagend te rinkelen. De schotten sluiten zich zoals het moet, maar het zal niet meer baten. IJs, hard als graniet, heeft diep onder de waterlijn de buik van het schip over een lengte van 90 meter opengereten. Een vlugge balans van de schade maakt kapitein Smith duidelijk dat het schip binnen enkele uren zal zinken. Hij geeft bevel de reddingsboten te strijken. Maar overtuigd van de ,,onzinkbaarheid" van de Titanic weigeren vele passagiers van boord te gaan. In de 20 reddingsboten is slechts plaats voor 1178 mensen, maar als de eerste gestreken wordt zijn bovendien maar 63 van de 240 plaatsen bezet! Het is dan drie kwartier na middernacht. Om 02.20 uur verdwijnt de Titanic onder water. Totaal 1503 mensen sterven. Velen niet door verdrinking, maar - onzinkbaar door hun zwemvesten - sterven ze een wrede dood door koude in het Atlantische water. Slechts 703 passagiers overleven de ramp.

Einde van droom
De ondergang van de Titanic was een tweevoudig drama, schrijft Wyn Craig Wade in zijn boek The Titanic. Enerzijds de geweldige catastrofe waarbij een luxe .oceaanstomer veranderde in een complete chaos, binnen het tijdsbestek van drie uren. Anderzijds de wereldwijde reactie op de ramp, die in Amerika slechs te vergelijken valt met de moord op Lincoln of Kennedy. De ondergang van de Titanic markeerde het einde van een tijdperk. Met haar verging de zelfingenomen Victoriaanse droom, het onbeperkt vertrouwen in de technische vooruitgang. Tijdens talloze verhoren onder de ovedevenden werd haarfijn nagegaan hoe de ramp in elkaar stak. Hoe het had kunnen gebeuren dat de Titanic zonk. Dat kon niet verhinderen dat de ondergang van het schip tot een mythe werd. De grote rijkdommen die aan boord achtergebleven zouden zijn spraken tot de verbeelding, de fantasie deed de rest. Pogingen de Titanic op de zeebodem op te sporen bleven tientallen jaren zonder succes, tot een Frans-Amerikaanse expeditie het wrak lokaliseerde op een diepte van 3810 meter.

Opsporing
Het is 74 jaar na de rampzalige ondergang van de Titanic als de ,,Atlantis" opduikt op de plaats waar eens de Titanic verging. Aan boord bevindt zich Robert D. Ballard, Titanic-expert en onvermoeid speurder in de diepzee. Zijn droom de mythe rond het schip te ontraadselen begon in 1973, maar pas twaalf jaar later krijgt hij de kans die te verwezenlijken. Inmiddels heeft hij de marine verlaten en is als werkstudent in dienst getreden van het Woods Hole Oceanographic Institution, eigenaar van de,, Atlantis''. Vorig jaar heeft Ballard meegewerkt aan het opsporen van het Titanic-wrak. Hij weet het zich nog goed te herinneren. De vele malen dat het echolood tot vijftig meter boven de oceaanbodem werd neergelaten en strook voor strook vele vierkante mijlen werden afgezocht. Uiteindelijk bleek de eer van de ontdekking niet voor het supermoderne SAR-systeem weggelegd. De oude vertrouwde sonarinstallatie van de Le Soroït overtroefde het Sonar Acoustique Remorqué. Een ordinaire vissersboot had de Titanic kunnen ontdekken.

Diepzeeduik
Hetisl3julil986. De,,Alvin" hangt in detakels. Een speciale titanium-legering heeft haar duikvermogen van 1800 meter diepte vergroot tot meer dan vier kilometer. Een gigantische druk zal op de huidplaten komen te staan, gelijk aan anderhalve ton per vierkante centimeter. Vandaag begint voor Robert Ballard het tweede deel van zijn droom in vervulling te gaan. Met een team van negen mensen zal hij afdalen naar de Titanic, een tocht van bijna twee en een half uur. Terwijl kikvorsmannen de te water gelaten „Alvin" gereed maken, komen Ballard de vele gebeurtenissen van de afgelopen jaren in herinnering. De expeditie van vorig jaar, de talloze weerkaarten die bestudeerd werden om de juiste tijd van het jaar vast te stellen, de zeekaarten voor de exacte topografie van de oceaanbodem en de stromingen. Bovenal William Tantum, vice-presidentvan de Titanic Historical Society, die hem zijn liefde voor de Titanic bijbracht. Diep onder hen bevindt zich het mysterie. Daar waar het zonlicht al lang niet meer door kan dringen, 3810 meter diep, ligt de Titanic, in tweeën gebroken, het hekdeel zo'n 600 meter verwijderd van het boegdeel. Het is 8.32 uur, de diepzeeduik begint.

Zwarte vlek
Rondom Ballard piepen en snorren de controleapparaten. Negen beeldschermen vertonen vage schimmen. De dieptemeter wijst 10,500, 2000 meter aan. Halverwege de reis begeeft de sonarverbinding met het moederschip het. Buiten is de duisternis. Waar is men? Tot overmaat van ramp begint een alarmbel te rinkelen. Water in de ruimte van de batterijen. Bijna vier kilometer onder de zeespiegel begint de Alvin cirkels te maken. De sterke lampen van de onderzeeboot betekenen niets in de inktzwarte omgeving. Het licht wordt door het water weerkaatst, zoals de mist doet. Dan doemt een zwarte vlek uit de nevels op. Daar is zij: de Titanic! Op dat moment gooit de piloot van de,,Alvin" de ballastblokken los. De,,Alvin" stijgt. Hoogste tijd, de alarmbel rinkelt. 14.21 uur is,,Alvin" weer boven water.

Jason
Een nieuwe duikpoging wordt gewaagd. In een kleine kooi onder de voorplecht van de,, Alvin" staat Jason, vernoemd naar de eerste mythologische zeevaarder. Hij is de oogappel van de bemanning. Aan een 85 meter lange kabel kan Jason rondsnuffelen op plaatsen waar de mens niet komen kan. De blauwe oogappel is volgepakt met camera' s en meet 50 x 68 x 71 centimeter. Voorzichtig landt de,, Alvin" op het voordek van de Titanic. Het dek houdt nog, hoewel stromen van roest als gordijnen omlaag hangen. Langzaam komt Jason uit zijn kooi. Met gespannen aandacht volgt Robert Ballard op de monitor in Alvin wat de minieme duikboot waarneemt. Op afstand bestuurd brengen de miniaandrijfmotoren Jason naar het gat dat eens een laadluik geweest moet zijn. De blauwe oogappel komt in de vergaderzaal eerste klasse. Van de vloeren rest slechts een stalen skelet. De parketvloer en de grondplaten zijn opgegeten door micro-organismen. Nu hun voedselbron is opgeraakt hangen ze afgestorven in trossen omlaag: sluiers die als spinnewebben de skeletvloer behangen, waar eens een vrolijke menigte danste. De lambrizeringen zijn verdwenen. De statige hangklok bij de staatsietrap: weg, er is niets meer. Dan zweeft Jason langzaam omhoog. Daar is hij. Een diepzeegewas steekt vriendelijk naar buiten. De eens flonkerende kristallen kroonluchter: voorgoed uitgedoofd. Jason komt naar buiten, langs de patrijspoorten. Roestkorsten hebben de raampjes afgedekt.

Rommeiveld
De,,Alvin" verlaat het ,boegdeel van de Titanic, dat zich na de val in het diepe tot 15 meter in de oceaanbodem heeft geboord. Van de scheur in de buik van het schip is niets te zien. Bij de overgang naar het hekdeel komen de manschappen van de,, Alvin" over het rommeiveld, waar de inhoud van de Titanic over vele honderden meters is uitgespreid. De mechanische arm van de onderzeeër beweegt zich naar een halfvergane kluis op de bodem van de oceaan. Dichtgeroest. Een inspectie van het achterstuk van de Titanic levert niets op. De eens zo geroemde reusachtige schroeven liggen diep onder het bezinksel verborgen. Op 24 juli verlaat Robert Ballard de plaats waar eens de Titanic verging. Wat hem betreft blijft de Titanic daar voorgoed rusten. Er is niets meer over van de rij kdom die eens het schip omgaf. Spookachtig omhangen met sluiers van alg en wier en overstroomd door roest rust het schip op de oceaanbodem als een monument ter nagedachtenis aan het verioren Victoriaanse ideaal. De ontgoocheling van een tijdperk.

Toch bergen?
Anders denkt John Pierce erover, die voor bijna 10 miljoen gulden opviste uit het wrak van de Lustiania, die voor de Ierse kust tot zinken werd gebracht en waarbij 1198 opvarenden het leven verloren. De Britse rechter heeft de eis van de Engelse regering verworpen die aanspraak wilde maken op de schatten. Voor Pierce betekende dit het groene licht om de Titanic te bergen. ,,De Titanic komt naar boven," waszijn commentaar op de uitspraak van de rechter. Hij wil dat doen met speciale duikboten en opblaasbare zakken. Op zijn voornemen is evenwel een stroom van protesten losgebroken. Eva Hart (80), een van de weinigen die de ramp overieefden, protesteerde hevig en vergeleek de berging van de Titanic met,, het openen van graven en stelen van ringen van lijken". Over de Titanic is het laatste woord nog niet geschreven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen