Hoe ontstaat huidkanker ?

Huidkanker is in ons land de meest voorkomende vorm van kanker. De laatste tijd verschijnen er berichten in de medische pers, dat het aantal patiënten met deze vorm van kanker zelfs vrij sterk toeneemt. Gelukkig is huidkanker, in tegenstelling tot een aantal andere vormen van kanker, goed te behandelen en is de kans op volledige genezing groot, mits men er op tijd bij is. Er zijn verschillende typen huidkanker. Veruit het meest komen voor het basaalcel- en plaveiselcelcarcinoom, die samen 95 procent van de gevallen van huidkanker vormen. Ze zijn relatief 'goedaardig' in hun gedrag, wat niet gezegd kan worden van het melanoom, dat gelukkig veel zeldzamer is.

Huidvernieuwing
Onze huid bestaat uit twee lagen: de buitenste laag heet de opperhuid en de binnenste de lederhuid. De lederhuid bestaat uit bindweefsel, waarin zich talgklieren, zweetklieren en bloedvaatjes bevinden. De opperhuid bestaat uit drie soorten cellen: basale cellen, piaveiselcellen en pigmentcellen, de zogenaamde melanocyten. Huidkanker ontstaat uit één van deze typen cellen, vandaar de namen basaalcelcarcinoom, plaveiselcarcinoom en melanoom. De basale cellen vormen de onderste laag van de opperhuid (vandaarook hun naam). Vanuit deze laag vindt de vernieuwing van de huid plaats doordat de cellen zich continu delen en opschuiven naar boven, waarbij ze geleidelijk veranderen van vorm. In het begin zijn ze rond, later worden ze plat. Dat zijn dan de zogenaamde plaveiselcellen, die dus oppervlakkig liggen. Ten slotte verhoornen deze cellen en worden ze afgestoten als schilfers. Dit hele proces duurt ongeveer een maand. De pigmentcellen liggen verspreid tussen deze cellen en vormen onder invloed van ultraviolet licht het bruine huidpigment. Dit pigment beschermt de huid tegen de schadelijke werking van een te grote hoeveelheid ultraviolet licht, dat voorkomt in zonlicht, maar ook in zonnebanken en hoogtezonnen. Bruin worden is dus niets anders dan verdedigingsmechanisme van de huid en zegt niets over de mate van gezondheid van de betreffende persoon.

Te lang in de zon
In het algemeen kan gezegd worden, dat kanker een ziekte is waarbij er iets is misgegaan in de celdeling. Aangezien er overal in het lichaam celdelingen plaats hebben, kan kanker dus in principe in ieder orgaan ontstaan. Bij veel soorten kanker is helaas de oorzaak (nog) niet precies bekend, maar bij huidkanker ligt dit anders. Deze vorm wordt veroorzaakt door te langdurige blootstelling van de huid aan ultraviolette straling, en dan vooral ultraviolet-B, dat rijkelijk voorkomt in de stralen van de middagzon op het heetst van de dag. Mensen die veel buiten werken of lange tijd in de tropen hebben gewoond, hebben dus een sterk verhoogde kans op huidkanker. Ook zie je vaak bij deze mensen een vroegtijdige veroudering van de huid: ze hebben een rimpelige, leerachtige huid. Het is logisch, dat huidkanker vooral voorkomt op plaatsen die veel aan de zon zijn blootgesteld, zoals het gezicht, de onderarmen en de handruggen. De toename van het aantal gevallen van huidkanker de laatste jaren, kan mede toegeschreven worden aan de modetrend (hoe bruiner, hoe mooier), waarbij de mensen dan ook nog in ruime mate geattendeerd worden op het bestaan van zonnebanken en solaria als de zon te veel verstek laat gaan.

Zweertje of moedervlek
Zoals gezegd komen het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcelcarcinoom het meest voor en van deze twee weer het basaalcelcarcinoom, ook wel basalioom genoemd. Dit laatste type huidkanker groeit erg langzaam en zaait vrijwel nooit uit, in tegenstelling tot het plaveiselcelcarcinoom, dat zich wat kwaadaardiger gedraagt. Hoewel ze in uiterlijk we! verschillen, is het soms toch moeilijk deze twee typen van elkaar te onderscheiden. Het beste doen we eraan ieder 'zweertje' dat niet wil genezen te wantrouwen en in zo'n geval een arts te raadplegen. Door middel van microscopisch onderzoek van een stukje weefsel kan exact vastgesteld worden of er sprake is van kwaadaardig weefsel en zo ja, van welk soort, wat van belang kan zijn voor de behandeling. Veel gevaarlijker dan het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcelcarcinoom is hetmelanoom. Ook dit type komt steeds meer voor. Een melanoom ontstaat uit de pigmentcellen, de melanocyten. Meestal was er op die plaats al een moedervlek, soms ontstaat het gezwel op een van te voren gave huid. Een melanoom groeit snel en zaait in een vroeg stadium uit. Vandaar dat het uiterst belangrijk is een melanoom vroegtijdig te herkennen. Een 'onrustige', zich uitbreidende moedervlek, soms bruin van kleur, soms zwart, maar ook wel roserood, dient onverwijld nader onderzocht te worden.

Behandelingen
Ten slotte zijn er huidafwijkingen die weliswaar niet direct kwaadaardig zijn, maar dit wel kunnen worden. Het gaat hier om de zogenaamde 'zonnekeratosen', wratachtige, hoornige, geel-bruine plekjes op het gezicht en de handruggen van oudere mensen. In principe hoeft hier niets aan gedaan te worden, maar af en toe controle is wenselijk. Er zijn verschillende methoden om huidkanker te behandelen. Welke methode gevolgd wordt is onder meer afhankelijk van de soort, plaats en grootte van het gezwel. Behandelingen waarmee kankercellen gedood kunnen worden zijn bestraling, bevriezing met vloeibare stikstof (ook veel bij wratten toegepast) en wegbranden. Operatieve behandeling is ook mogelijk, zoals meestal gedaan wordt bij een melanoom. De chirurg snijdt dan een groot gebied om het gezwel weg om te voorkomen, dat er kankercellen achterblijven. Het huiddefect is soms zo uitgebreid, dat een huidtransplantatie nodig is.

Niet overdrijven
Hoewel het zonlicht ongetwijfeld ook gezond is (het bevordert bijv. de aanmaak van vitamine D in de huid), geldt ook hier: overdaad schaadt. Lig dus niet urenen dagenlang in de zon te 'bakken' en overdrijf het gebruik van een zonnebank of solarium niet! Dit geldt des te meer voor mensen met een lichte huid, die snel verbranden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen