Wat is het syndroom van Sjögren?

Enige tijd geleden schreef ik in deze rubriek over het syndroom van Raynaud, waarbij ik ook terioops de ziekte van Sjögren noemde. Een Terdege-lezeres vroeg mij om wat meer te vertellen over deze ziekte, waaraan zij zelf al jaren lijdt. Juist door de onbekendheid van de aandoening ontmoeten de Sjögren-patiënten in het algemeen weinig begrip vanuit hun omgeving voor hun klachten, waardoor de ziekte nog afmattender ervaren wordt dan hij al is. Zij hoopt, zo schreef ze mij, dat via deze rubriek deze aandoening wat meer bekendheid zal krijgen onder de mensen. Het syndroom van Sjögren (genoemd naar een Zweedse oogarts, die het ziektebeeld voor het eerst goed beschreef en er in 1933 op promoveerde) kan in het begin slechts vage klachten geven, zodat er soms langere tijd overheen gaat voor de juiste diagnose gesteld wordt.

Ontstoken traanspeekselklieren
De aandoening wordt gere kend tot de zogenaamde groep van auto-immuunziekten. Al eerder heb ik geschreven over deze moeilijke categorie van ziekten, die alle gemeen Met kunsttranen kunnen lijders aan het si^ndroom van Sjögren hetprobleem van droge ogen enigszins verlichten. hebben dat er iets mis is in het afweerapparaat: er worden antistoffen gemaakt tegen eigen weefsels, doordat het afweersysteem 'lichaamseigen' niet meer kan onderscheiden van 'lichaamsvreemd'. De 'soldaten' van het lichaam richten verwoestingen aan binnen eigen gelederen. Zo kan het voorkomen, dat verschillende auto-immuunziekten tegelijk kunnen optreden. We zien dit bijvoorbeeld bij het syndroom van Sjögren, dat nogal eens gezien wordt bij patiënten die lijden aan chronisch reuma, ook een auto-immuunziekte. Net als veel andere ziekten kan het syndroom van Sjögren zich op verschillende wijzen uiten; de een heeft een lichte, de ander een zware vorm. Centraal in het ziektebeeld staat een chronische ontsteking van traan- en speekselklieren, waardoor grote delen klierweefsel vernietigd worden. Dit resulteert dan in een uitval van traanvochtproduktie, met klachten van droge ogen (zie het artikel in Terdege van 22 juli 1987) en een tekort aan speeksel. Kenmerkend voor te droge ogen is het gevoel alsof er zandkorreltjes in de ogen zitten. Ook zijn de ogen overgevoelig voor fel licht en wind. Door het ontbreken van het beschermende traanvocht kunnen er beschadigingen optreden van het hoornvlies en kan het gezichtsvermogen afnemen.

Schimmels
Als de speekselklieren chronisch ontstoken zijn, geeft dit klachten van een droge mond, droge lippen en taai speeksel. De grote speekselklieren, die voor en onder de oren, onder de tong en de onderkaak liggen, kunnen wisselend gezwollen en pijnlijk zijn. In een te droge mond kunnen gemakkelijk schimmels groeien en kan de tong beslagen, gespleten en erg pijnlijk zijn. Speeksel heeft een bacteriedodende werking, zodat bij een tekort hieraan hettandbederf sterk toeneemt. Niet alleen de hierboven genoemde klieren kunnen 'verdrogen', ook andere klieren in het lichaam kunnen ziek zijn, zoals die in de luchtwegen, waardoor er klachten kunnen ontstaan van droge hoest, slikproblemen en heesheid. De huid en de neus kunnen erg droog zijn, met als gevolg een hinderlijke jeuk, die trouwens bijzonder vervelend kan zijn bij droogheid van de huid rond de anus en de geslachtsdelen. Algehele moeheid wordt vrijwel altijd gezien bij het syndroom van Sjögren. Een verklaring is hier niet voor.

Zeldzaam
Nu moet u vooral niet denken, dat als u een aantal van de hier genoemde klachten hebt, u dan ook meteen zou lijden aan de ziekte van Sjögren. Per slot van rekening is en blijft het een zeldzame aandoening. Veel vaker wordt droogheid van de mond veroorzaakt door andere factoren, waarvan nervositeit niet de minst belangrijke is! Ook kunnen alleriei soorten van medicijnen als bijwerking een te droge mond geven. En natuurlijk moet u niet vergeten, dat droogheid van ogen, mond en huid een 'normale' klacht is bij het ouder worden. U moet maar eens nagaan in uw eigen omgeving, hoeveel bejaarde mensen niet klagen over branderige ogen, droge mond en een droge, jeukende huid. Wanneer men de ziekte van Sjögren vermoedt, kan de diagnose met zekerheid gesteld worden door middel van een microscopisch onderzoek van een weefselstukje uit de onderlip, die veel kleine zweetkliertjes bevat. Ook bloedonderzoek (bepaling van antistoffen tegen eigen weefsel) kan helpen bij de diagnostiek.

Patiëntenvereniging
Er is nog geen afdoend geneesmiddel ontwikkeld tegen het syndroom van Sjögren. Hooguit kunnen de symptonen enigszins verlicht worden met kunsttranen en kunstspeeksel. Recent is een mondprothese ontwikkeld met een ingebouwd reservoir. Een goede tandheelkundige verzorging is natuuriijk van groot belang, in verband met het toegenomen tandbederf. Verder is het aan te bevelen om rokerige ruimten te vermijden en in huis te zorgen voor een voldoende hoge vochtigheidsgraad. Een middel als prednison, dat ook bij andere autoimmuunziekten vaak wordt gegeven, heeft bij het syndroom van Sjögren weinig resultaat, alleen maar veel bijwerkingen. Momenteel wordt meer onderzoek verricht naar het mogelijk positieve effect van anti-malariamiddelen op deze aandoening. Om de belangen van de Sjögren-patiënten te behartigen en meer begrip te kweken bij de mensen, is onlangs een patiëntenvereniging opgericht, waarvan ik u ten slotte het adres geef. Mocht u meer informatie willen: Nationale Vereniging Sjögren-patiënten, Kon. Julianalaan 90, 3738 VD Maartensdijk, tel. 03461-2002.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen